18-мĕш çар (СССР)

18-мĕш çар — Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи тапхăрĕнчи СССР Хĕçпăшаллă вăйĕсен пайĕ.

Пĕрремĕш хут йĕркелени

1941 ç. çĕртме уйăхĕнче Харьков тата Кейӳ ятарлă çар тăрăхĕсен тытăмлăхĕсен никĕсĕнче йĕркеленĕ. Çар шутне 17-мĕш стрелок корпусĕ (96-мĕш, 60-мĕш ту-стрелок тата 164-мĕш стрелок дивизисем), 16-мĕш механикăланă корпус (15-мĕш тата 39-мĕш танк тата 240-мĕш моторланă дивизи), 64-мĕш тата 45-мĕш хутăш авиаци дивизисем кĕнĕ. 1941 çулхи çĕртме, 25 çара АТÇ Ставкин резервĕ шайĕнчен кăларнă та Кăнтăр фронтне куçарнă. Çĕртме уйăхĕн вĕçĕнче çар 55-мĕш стрелок корпусĕпе, 10-мĕш тата 12-мĕш хӳтĕлĕх районĕсемпе хăватлатнă. 1941 çулхи çĕртме-çурла уйăхĕсенче 18-мĕш çар фронтăн урăх çарĕсемпе пĕрле Украина çĕрĕсенче, Прутпа Днепр хушшинче, авăн уйăхĕнче — Днепрăн сулахай çыранĕнче çапăçнă.

Черниговка патĕнче хупăрлани

Вермахтăн 1-мĕш Танк çарĕн юпа уйăхĕнчи çавăрса илев манёврĕ хыççăн, çар Черниговка посёлокĕ патĕнче хупăрлава кĕрсе ӳкет те чылай çухату тӳсет. Тыткăна 100 пинрен ытла хĕрлĕ çар çынĕ лекет. Çарпуçĕ, А. К. Смирнов генерал-лейтенант, 1941 çулхи юпа, 8 çапăçура пуçне хурать. 212 танка тата 672 артиллери кĕпçине çухатнă. ^[1]

Çарпуçлăхĕ

Çарпуçĕсем:

генерал-лейтенант Смирнов А.К. (çĕртме-юпа, 1941);
генерал-майор Колпакчи В. Я. (юпа-чӳк 1941);
генерал-майор, 1942 ç., пуш уйăхĕнчен — генерал-лейтенант, Камков Ф. В. (чӳк, 1941 — нарăс, 1942 тата ака-юпа 1942);
генерал-лейтенант Смирнов И. К. (нарăс-ака 1942);
генерал-майор Гречко А. А. (юпа, 1942 — кăрлач, 1943);
генерал-майор Рыжов А. И. (кăрлач-нарăс, 1943);
генерал-майор Коротеев К. А. (нарăс-пуш, 1943);
генерал-лейтенант, 1943 ç. юпа уйăхĕнчен — генерал-полковник, Леселидзе К. Н. (пуш, 1943 — нарăс, 1944);
генерал-лейтенант Журавлёв Е. П. (нарăс- чӳк 1944);
генерал-майор, 1945 ç., кăрлач уйăхĕнчен — генерал-лейтенант Гастилович А. И. (чӳк, 1944 — вăрçă вĕçлениччен).

Вăрçă канашĕн пайташĕсем:

корпус комиссарĕ Николаев Т. Л. (çĕртме- çурла, 1941 ç.);
бригада комиссарĕ Миронов А. М. (çурла-юпа, 1941 ç.);
дивизи комиссарĕ Жуков И. И. (юпа-чӳк, 1941 ç.);
бригада комиссарĕ Кузин А. С. (чӳк, 1941 ç. — утă, 1942 с.);
А. П. Кириленко (чӳк, 1941 — ака, 1942)
бригада комиссарĕ Гольдштейн Я. В. (авăн, 1942 — кăрлач 1943);
полковник Комаров Г. А. (кăрлач, 1943 ç. — пуш, 1943 ç.);
генерал-майор Колонин С. Е. (ака, 1943 ç. — вăрçа вĕçлениччен).

Штаб пуçлăхĕсем:

генерал-майор Колпакчи В. Я. (çĕртме-юпа, 1941 ç.);
генерал-майор Леонович И. Л. (юпа-раштав, 1941 ç. тата кăрлач-ака 1942 ç.);
генерал-майор Баранов А. М. (раштав, 1941 ç. — кăрлач, 1942 ç.);
генерал-майор Иванов Н. П. (ака-утă 1942 ç.);
полковник Чирков П. М. (çурла-юпа 1942 ç.);
генерал-майор Ермолаев А. Г. (юпа-чӳк, 1942 ç.);
генерал-майор Харитонов А. А. (чӳк, 1942 ç. - кăрлач, 1943 ç.);
полковник Кристальный Н. С. (кăрлач-нарăс, 1943 ç.);
полковник, 1943 ака уйăхĕнчен — генерал-майор, Павловский Н. О. (нарăс, 1943 — пуш, 1944 ç.);
генерал-майор, 1943 ç. авăн уйăхĕнче — генерал-лейтенант, Озеров Ф. П. (пуш-авăн 1944 ç.);
генерал-майор Брилев Н. Г. (авăн, 1944 ç. — вăрçă вĕçлениччен).

Асăрхавсем

^ (Paul Carell, «Hitler moves East», NY, Bantam Books, 1966., pp. 123—129)

Вуламалли

Каçăсем

Ку СССР Хĕçпăшаллă вăйĕсем пирки вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.

[1] (Paul Carell, «Hitler moves East», NY, Bantam Books, 1966., pp. 123—129)

[1]

п • с • т ССРП Хĕçпăшаллă Вăйĕсем Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçинче
Фронтсем (çарпуçсем)	Беларуç • 1-мĕш Беларуç • 2-мĕш Беларуç • 3-мĕш Беларуç • Брянск • Волхов • Воронеж • Инçет Тухăç • 1-мĕш Инçет Тухăç • 2-мĕш Инçет Тухăç • Тан • Байкал лешьен • Кавказ лешьен • Анăç • Кавказ • Калинин • Карели • Крым • Курск • Ленинград • Можай хӳтĕлев йĕрĕ • Мускав хӳтĕлев зони • Мускав резерв • Орёл • Балтиçум • 1-мĕш Балтиçум • 2-мĕш Балтиçум • 3-мĕш Балтиçум • Тинĕсçум çар ушкăнĕ • Резерв • Резерв çарĕсен • Çурçĕр • Çурçĕр-Анăç • Çурçĕр-Кавказ • Сталинград • Çеçенхир • 1-мĕш Украина • 2-мĕш Украина • 3-мĕш Украина • 4-мĕш Украина • Вăта • Кăнтăр-Тухăç • Кăнтăр-Анăç • Кăнтăр

СХВ фрончĕсем	Тухăç • Кавказ лешьен • Анăç • Мускав • Çурçĕр • Вăта • Кăнтăр-Анăç • Кăнтăр

Флотсем	Балти • Çурçĕр • Лапкă океан • Хура тинĕс •

Флотилисем	Азов • Амур • Шура тинĕс • Атăл • Тăнăвар • Тăнай • Ильмен • Каçпи • Ладога • Онега • Пинск • Çурçĕр Лăпкă океан • Чудь

Пĕрлехи	Тинĕсçум • 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • 28 • 29 • 30 • 21 • 32 • 33 • 34 • 35 • 36 • 37 • 38 • 39 • 40 • 41 • 42 • 43 • 44 • 45 • 46 • 47 • 48 • 49 • 50 • 51 • 52 • 53 • 54 • 55 • 56 • 57 • 58 • 59 • 60 • 61 • 62 • 63 • 64 • 65 • 66 • 67 • 68 • 69 • 70 • Гварди: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • Тапăну: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 •

Танк	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • Гварди: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 •

Сывлăш	1-мĕш бомба пăрахакан • 1-мĕш истребитель • 2-мĕш истребитель • 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 •

СХВ çарĕсем	1-мĕш истребитель • Баку • Байкал лешьен • Ленинград • Мускав • Амурçум • Тинĕсçум

Сапёр	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 •

Перевçĕ	Пайăр • 1 • 2 • 3 • 4 (1940) • 4 (1942) • 5 • 6 (1922) • 6 (1942) • 6 (1943) • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • 28 • 29 • 30 • 31 • 32 • 33 • 34 • 35 • 36 • 37 • 38 • 39 • 40 • 41 • 42 • 43 • 44 • 45 • 46 • 47 • 48 • 49 • 50 • 51 • 52 • 53 • 54 • 75 • 56 • 57 • 58 • 59 • 50 • 61 • 62 • 63 • 64 • 65 • 66 • 67 • 68 • 69 • 70 • 71 • 72 • 73 • 74 • 75 • 76 • 77 • 78 • 79 • 80 • 81 • 82 • 83 • 84 • 85 • 86 • 87 • 88 • 89 • 90 • 91 • 92 • 93 • 94 • 95 • 96 • 97 • 98 • 99 • 100 • 101 • 102 • 103 • 104 • 105 • 106 • 107 • 108 • 109 • 110 • 111 • 112 • 113 • 114 • 115 • 116 • 117 • 118 • 119 • 120 • 111 • 112 • 113 • 114 • 115 • 116 • 117 • 118 • 119 • 120 • 121 • 122 • 123 • 124 • 125 • 126 • 127 • 128 • 129 • 130 • 131 • 132 • 133 • 134 • 135 • Гварди: 1 • 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41

Танк	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • 28 • 29 • 30 • 31 • Гварди: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12

Механизациленĕ	1 (1940) • 1 (1942) • 2 • 3 (1940) • 3 (1942) • 4 • 5 • 6 (1942) • 6 (1942) • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • 28 • 29 • 30 • Гварди: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9

Кавалери	Уйрăм • 1 • 2 (1922) • 2 (1941) • 3 • 4 • 5 (1934) • 5 (1942) • 6 (1934) • 6 (1941) • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • Гварди: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7

Артиллери	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10

Сывлăш-десант корпусĕсем	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • Гварди: 8