Сталинград фрончĕ

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Сталинград фрончĕ
Стал.Ф

ХВ эмблеми
Пулнă çулсем утă, 12, 1942—авăн, 30, 1942
Патшалăх Сталинград фрончĕ СССР
Пăхăну фронт çарпуçне
Тĕс фронт
Унăн шутĕнче управлени (штаб), пĕрлешӳсем, вăрçă чаçĕсем тата йĕркеленӳсем
Функци хӳтĕлев
Йышĕ йĕркелев
Хутшăнни Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçинче
Командирсем
Паллă командирсем

С. К. Тимошенко
В. Н. Гордов

А. И. Ерёменко

Сталинград фронтне 1942 çулхи утăн 12-мĕшĕнче Кăнтăр-Анăç фрончĕн хирти çарĕсен тытăмĕн никĕсĕпе йĕркеленĕ, çарпуçĕ — С. К. Тимошенко Совет Союзĕн Маршалĕ.

Фронт тытăмĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çарсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Фронт пăхăнăвĕнчи пĕрлештерӳсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Стрелок, сывлăш-десант тата кавалери пĕрлештерĕвĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Артиллери тата миномет пĕрлешĕвĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Бронетанк тата механикăланă пĕрлешевсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • 2-мĕш танк корпусĕ:
    • 26-мĕш танк бригади
    • 39-мĕш танк бригади
    • 99-мĕш танк бригади
    • 69-мĕш танк бригади
    • 254-мĕш танк бригади
    • 2-мĕш мотострелок бригади
  • 12-мĕш танк бригади
  • 6-мĕш танк бригади
  • 84-мĕш танк бригади
  • 133-мĕш танк бригади
  • 135-мĕш танк бригади
  • 163-мĕш танк бригади
  • 188-мĕш танк бригади
  • 189-мĕш танк бригади
  • 36-мĕш уйрăм автобронетанк батальонĕ
  • 37-мĕш уйрăм автобронетанк батальонĕ[1]

Инженери çарĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • 43-мĕш ятарлă тĕллĕ инженери бригади
  • 19-мĕш сапер бригади
  • 21-мĕш сапер бригади
  • 17-мĕш гварди минёр батальонĕ
  • 44-мĕш уйрăм инженери батальонĕ
  • 56-мĕш уйрăм инженери батальонĕ
  • 119-мĕш уйрăм инженери батальонĕ
  • 241-мĕш уйрăм инженери батальонĕ
  • 44-мĕш понтон-кĕпер батальонĕ
  • 47-мĕш понтон-кĕпер батальонĕ
  • 103-мĕш понтон-кĕпер батальонĕ
  • 105-мĕш понтон-кĕпер батальонĕ
  • 107-мĕш понтон-кĕпер батальонĕ
  • 126-мĕш понтон-кĕпер батальонĕ
  • 160-мĕш понтон-кĕпер батальонĕ
  • 1504-мĕш уйрăм минёр-сапёр батальонĕ[1]

Авиачаçсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çарпуçлăх тытăмĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ӳкерчĕк:Semyon Konstantinovich Timoshenko (1895-1970), Soviet military commander.jpg
С. К. Тимошенко
Ӳкерчĕк:GordovVN.jpg
В. Н. Гордов
А. И. Ерёменко

Çарпуçĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

С. К. Тимошенко Совет Союзĕн Маршалĕ.
Генерал-лейтенант В. Н. Гордов
Генерал-полковник А. И. Ерёменко

Вăрçă Канашĕн пайташĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Н. С. Хрущёв

Штаб пуçлăхĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Генерал-лейтенант П. И. Бодин
Генерал-майор Д. Н. Никишев
Генерал-майор К. А. Коваленко
Генерал-майор Г. Ф. Захаров
Генерал-майор И. С. Варенников (юпа, 1942).

Фронтăн артиллери çарпуçĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Артиллери генерал-майорĕ Гусаков А.А. (1942/утă — 1942/авăн).

Артиллери генерал-майорĕ Матвеев В.Н. (1942/юпа — 1943/нарăс).

Фронтăн ĕçĕ-пуçĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сталинград фрончĕ умĕнче иккĕ тивĕç ĕçĕ: 520 км анлăшĕн ярăмĕнче хӳтĕленсе, ташмана чармалла. Сталинград патĕнчи хӳтĕлев операцин пуçламăшĕнче тăшман совет çарĕсенчен салтак шучĕпе 1,7 хутчен, артиллерипе танксемпе 1,3 хутчен, самолётсем шучĕпе — 2 хутчен ытларах пулнă.

Нимĕç çарĕсем кăнтăр-анăç тĕлĕнче совет фронтне çурса янă хыççăн Сталинград фронтне тăшмана чарса лартма, Атăл патне ямасăр Тан юханшыв тăршшипе çирĕп тăма хушнă.

1942 çулхи утăн 17-мĕшĕнче 6-мĕш нимĕç çарĕн авангарчĕ 62-мĕш тата 64-мĕш çарĕсен Сталинград патне пымаллине хӳтĕлеме тухнă малти тĕкĕрчĕсемпе тĕл пулнă.

Çак тытăçусемпе Сталинград çапăçăвĕ тапранса каять. Çак каçра 6 кун çапăçнă хыççăн тăшман 6-мĕш çарăн тĕп вăйĕсене кунталла тавăрнă. Тепĕр иккĕ эрнерен кавказ тĕлĕнчен сталинград еннелле 4-мĕш нимĕç танк çарне тăратнă.

Хӳтĕлев ярăмĕн анлăшĕ питĕ сарăлса кайнипе (800 км яхăн) фронта 1942 çулхи çурлан 7-мĕшĕнче Сталинград (63, 21, 62-мĕш çарсем, 4-мĕш танк, 16-мĕш сывлăш çарĕсем) тата Кăнтăр-Тухăç, çурлан 10-мĕшĕнче Сталинград фронтне Кăнтăр-Тухăç фрончĕн çарпуçлăхне пăхăнтарнă. 1942 çулхи авăнăн 28-мĕшĕнчи Директивăпа АТÇ Ставки Кăнтăр-Тухăç тата Сталинград фрончĕсен пĕрлехи çарпуçлăхне пăрахăçланă та 1942 çулхи авăнăн 30-мĕшĕнче Сталинград фронтне Тан, Кăнтăр-Тухăç — Сталинград — ятсене панă[3].

Çухатусем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сталинграда хӳтĕлев операцинче Хĕрлĕ Çарăн пĕтĕмĕшле 643842 çынна, 1426 танка, 12137 кĕпçепе миномёт, 2063 самолёт çухатнă[4].

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ 1, 2, 3, 4 тата 5 Сталинград фрончĕ
  2. ^ ОАО "558 АВИАЦИОННЫЙ РЕМОНТНЫЙ ЗАВОД"
  3. ^ Сталинградский фронт (ĕçлемен каçă)
  4. ^ Лубченков Ю. Н. Сто великих сражений Второй мировой.

Касăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • ОАО "558 АВИАЦИОННЫЙ РЕМОНТНЫЙ ЗАВОД". Республика Беларусь.