Шурча вăрçи

	Шурча вăрçи
Вăхăт	1842
Вырăн	Хусан кĕпĕрни ; Чĕмпĕр кĕпĕрни
Тăшмансем
Мари çĕр ĕçтешĕсем ; Тутар çĕр ĕçтешĕсем ; Чăваш çĕр ĕçтешĕсем	Раççей Федерацийĕ
Çарпуçсем
паллă мар	паллă мар
Енсен вăйĕсем
12000 çын
Çухатнисем
паллă мар	паллă мар

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Хĕресчен вăрçи (пĕлтерĕшсем) пăхăр.

Шурча вăрçи, — 1842 çулта пулса иртнĕ çĕр ĕçченсен пăлхавĕ. Пăлхава чăвашсем, марисем, тутарсем хутшăннă^[1].

Пăлхав никĕсĕ

Темиçе çул хушши выçă çулсем пулни;
1837-1838 çулсенче пуçарнă Киселев реформи;

Киселёв реформине çĕр ĕçченĕсене ырăлăх кӳрес тесех пуçарнă, анчах та вырăнта ăна халăх йышăнман. Реформа тăрăх ятарласа уйăрнă лаптăк çĕр çинче халăх вăйĕпе тырă ӳстермелле пулнă. Çынсем унпа килĕшмен пирки вĕсене хулăпа хĕненĕ, хăратнă.

Асăнмалăх

1962 çулта пăлхав иртнĕренпе 120 çул иртнине халалласа Шурча ялĕнче палăк лартнă.^[2]

Вуламалли

Шурча таврашĕнче роман.

Асăрхавсем

Каçăсем

Ку Историпе вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.
Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.

[1] Чувашская энциклопедия

[2] Шурчара пуç хунисене асăнса юман лартнă

[1]

[2]

п • с • т Раççейри пăтармахсем, пăлхавсем, массăллă забастовкăсемпе хирĕçле акцисем
Пăтăрмах самани	Хлопок пăлхавĕ • Болотников пăлхавĕ

XVII ĕмĕр	Василий Усăн харçи • Тăвар пăлхавĕ • Новгород пăлхавĕ • Псков пăлхавĕ (1650) • Пăхăр пăлхавĕ • Степан Разинăн «Зипунсем хыççăн пăлхавĕ» • Степан Разин ертсе пына çĕр ĕçтешĕсен пăлхавĕ • Кивĕ йăла çыннисен пăлхавĕ (1681) • Стрелецсен пăлхавĕ (1682) • Стрелецсен пăлхавĕ (1698)

XVIII ĕмĕр	Булавин пăлхавĕ • Мур пăлхавĕ • Яик касакĕсен пăлхавĕ (1772) • Çĕр ĕçтешĕсен Емельян Пугачёв ертсе пынă вăрçи (1773—1775) • Поляксен Тадеуш Костюшко ертсе пынă пăлхавĕ (1794)

XIX ĕмĕр	Декабристсен пăлхавĕ • Чернигов полкĕн пăлхавĕ • Севастопольри мур пăлхавĕ • Çĕрулми пăлхавĕ • Акрам пăлхавĕ • Холер пăлхавĕ • Байкал таврашĕнчи пăлхав •

XX ĕмĕр 1917 çулчен	Полтава-Харьков аграри йĕркесĕрлĕхĕсем (1902) • Революци (1905—1907) • Севастополь пăлхавĕ (1905) • Горловка пăлхавĕ • Свеаборг пăлхавĕ • Лена приискĕнчи забастовкăсем (1912) • Этмен пăлхавĕ •

1917 çулсенчи революцисем тата граждан вăрçи	Февраль революцийĕ • Июльти йĕркесĕр ĕçесем (1917) • Октябрь революцийĕ • Елатьма пăлхавĕ (1918) • Гамов пăлхавĕ • Сулахай эсерĕсен пăлхавĕ (1918) • Ижевск-Воткинск пăлхавĕ (1918) • Ливньă пăлхавĕ (1918) • Ярославль пăлхавĕ • Рыбинск пăлхавĕ • Мурăм пăлхавĕ • Чехословак корпусĕн пăлхавĕ • Баштан пăлхавĕ • Чапан вăрçи • Стрекопытовск пăлхавĕ • Гжатск пăлхавĕ • Вилоча пăлхавĕ • Асхабад пăлхавĕ (1918) • Пришексна пăлхавĕ • Беловодск пăлхавĕ (1918) • «Красная Горка» фортри пăлхав • Осипов пăлхавĕ • Гянджа пăлхавĕ (1920) • Слуцк пăлхавĕ • Чаппан пăлхавĕ (1921) • Верна пăлхавĕ (1920) • Хĕвел анăç Çĕпĕр пăлхавĕ (1921—1922) • Кронштадт пăлхавĕ • Якут харçи • Тамбов пăлхавĕ (1920—1921) • Свансен пăлхавĕ (1921) • Геокча пăлхавĕ • Заза пăлхавĕ (1924) •

СССР (1924-1991 çулсем)	Амур касакĕсен пăлхавĕ • Август пăлхавĕ (1924) • Тунгус пăлхавĕ • Якут пăлхавĕ (1927—1928) • Чечен пăлхавĕ (1929) • Тужлей пăлхавĕ • Добыта пăлхавĕ • Чечен пăлхавĕ (1930) • Чечен пăлхавĕ (1932) • Таймыр пăлхавĕ • Тахта-Купыр пăлхавĕ • Батпаккарин пăлхавĕ • Созак пăлхавĕ • Хĕвел тухăç Казахстанри пăлхав (1930) • Мангышлак пăлхавĕ • Хасан Исраилов пăлхавĕ • Экибастуз пăлхавĕ • Норильск пăлхавĕ • Кенгирти пăлхав (1954) • Темиртау пăлхавĕ • Краснодарти массăллă йĕркесĕрлĕхсем • Новочеркасск забастовкисем • «Сторожевой» çинчи пăлхав (1975) • ЯЛПК хирĕçле тăнисем

Раççей Федерацийĕ 1991 çуле хыççăн	Аслă Канаша салатнине хирĕç тăнисем

Ертсе пыракансем	Хлопок Косолап • Иван Болотников • Василий Ус • Степан Разин • Аввакум Петров • Кондратий Булавин • Емельян Пугачёв • Константин Осипов • Александр Антонов

Правительство çарпуçĕсем	Михаил Скопин-Шуйский • Юрий Барятинский • Григорий Орлов • Пётр Панин • Иван Михельсон • Павел Ренненкампф • Михаил Тухачевский