Вĕрене

Вĕрене
Пылак вĕренен çулçисем
Ăслăх классификацийĕ
Патшалăх: Уйрăм: Покрытосеменные Класс: Двудольные Йĕркелĕх: Сапиндоцветные Йыш: Вĕрене йышшисем Ăрат: Вĕрене
Латинла çырни
Acer L.
Тĕссем
Текста пăхăр
Ареал
Ареал рода Вĕрене
Викитĕссенчи систематика Ӳкерчĕксем ITIS 28727 NCBI 4022

Вĕрене (лат. Ácer) — Европăра, Азире тата Çурçĕр Америкăра ӳсекен йывăç.

Морфологи

Вĕрене 10-40 метр çӳллĕше çити ӳсме пултарать. Вуллин диаметăрĕ пĕр метра çити сарaлать. Çаплах 5-10 м çӳллĕшлĕ тĕмĕллĕ верене те çутçанталăкра пулать. Вĕрене сулхaнран, сивĕрен хăрамасть.

Сарăлни

Вĕрене хутăш варманта хурăнпа, ăвăспа, юманпа, çирĕкпе юнашар ӳсме юратать. Унăн çулçи сарлака, вулли таса та яка.

Вĕренене парксенче, кyлĕсемпе пĕвесем хĕррине лартаççĕ. Вăл уйрăмах кĕркунне хăйне евĕр илемлĕ. Çулçисем тĕксĕм хĕрлĕ е ылтăн тĕслĕ. Хитре пулнăшăнах вĕрене çулçине хваттере илсе килетĕн те кăкшăма лартать.

Тĕсĕсем

Çĕр çинче 150 яхăн тăрлă вĕрене. Пирĕн çĕршывра вĕренен 29 тĕрлĕ тĕсĕ тымар янă. Пирĕн енче тăватă тĕслĕ вĕрене сарaлнă: шĕвĕр çулçăлли (Acer platanoides L.), уй (Acer campestre L.), тутар (Acer tataricum L.) тата суя платан (Acer pseudoplatanus L.) вĕрени. Вĕсенчен пĕр кăна — шĕвĕр çулли тĕсĕ — çурçĕрелле, 62° çитичченех тымар ярать.

Тутар вĕрени

Тутар вĕрени

Пылак вĕрени

Acer saccharum Marshall — çак вĕрене çулçи ĕнтĕ Канадăн символĕ шутланать, ăна патшалăх ялавĕ çине вырнаçтарнă. Унран пылак кăлараççĕ.

Урăх тĕсĕсем

Парксенче хăш чухне çурçĕр американ тĕсĕсене лартаççĕ:

• Acer pensylvanicum L. — йăрăм хупăллă,
• американ вĕрени (Acer negundo L.) — ула çулçăллă, Раççей территоринче сарăлнă,
• кĕмĕл вĕрене (Acer saccharinum L.)— çӳллĕ вулаллă йывăç
• хĕрлĕ вĕрене (Acer rubrum L.),

Классификаци

Вĕренен çак тĕсĕсем пур:

Acer acuminatolobum Acer amplum — Сарлака вĕрене Acer argutum — Шĕвĕр вĕрене Acer barbatum — Клён бородатый Acer barbinerve Acer buergerianum — Клён трёхраздельный Acer caesium Acer calcaratum Acer campbellii — Кэмпбелл вĕрени Acer campestre — Клён полевой, е равнинный Acer capillipes — Клён змеекорый Acer cappadocicum — Каппадоки вĕрени Acer carpinifolium — Клён граболистный Acer caudatum — Сарă вĕрене Acer circinatum — Клён виноградолистный Acer cissifolium — Клён ладанниколистный Acer coriaceifolium Acer crataegifolium — Клён боярышниколистный Acer davidii — Давид вĕрени Acer diabolicum — Шуйтан вĕрени Acer discolor Acer distylum — Клён раздельный Acer elegantulum Acer fabri Acer flabellatum — Клён опахаловидный Acer forrestii — Форрест вĕрени Acer ginnala — Юханшыв вĕрени Acer giraldii — Жиральд вĕрени Acer glabrum — Клён голый Acer granatense — Испан вĕрени Acer grandidentatum — Шултра шăллă вĕрене Acer griseum — Синкер вĕрене

Acer heldreichii, е Хельдрейх вĕрени Acer henryi — Генри вĕрени Acer hersii — Хирс вĕрени Acer hyrcanum — Гиркан вĕрени Acer japonicum — Япун вĕрени Acer laevigatum — Яка вĕрене Acer laurinum — Лавр вĕрени Acer laxiflorum Acer leucoderme — Шур хупăллă вĕрене Acer lobelii — Лобель вĕрени Acer longipes Acer macrophyllum — Шултра çулçăллă вĕрене Acer mandshuricum — Маньчжур вĕрени Acer maximowiczianum Acer maximowiczii — Максимович вĕрени Acer micranthum — Клён микроцветковый Acer miyabei — Миябе вĕрени Acer mono — Вĕт çулçăллă вĕрене Acer monspessulanum — Клён трёхлопастный Acer negundo — Клён ясенелистный Acer nigrum — Хура вĕрене Acer oblongum — Тăрăхла вĕрене Acer obtusifolium — Клён туполистный Acer oliverianum — Оливер вĕрени Acer opalus — Итал вĕрени Acer palmatum — Клён дланевидный Acer paxii Acer pectinatum Acer pensylvanicum — Пенсильвани вĕрени, е йăрăмлă Acer pentaphyllum Acer platanoides — Шĕвĕр çулçăллă вĕрене Acer pseudoplatanus — Шурă вĕрене, е Явор

Acer pseudosieboldianum — Клён ложнозибольдов Acer pycnanthum — Хананок вĕрени Acer robustum Acer rotundilobum — Çавра çулçăллă вĕрене Acer rubescens Acer rubrum — Хĕрлĕ вĕрене Acer rufinerve — Клён рыжевато-жилковатый Acer saccharinum — Кĕмĕл вĕрене Acer saccharum — Пылак вĕрени Acer sempervirens — Крит вĕрени Acer shirasawanum — Ширасаван вĕрени Acer sieboldianum — Зибольд вĕрени Acer sikkimense Acer sinense — Китай вĕрени Acer skutchii — Гватемала вĕрени Acer spicatum — Пучах вĕрени Acer stachyophyllum — Клён четырёхмерный Acer sterculiaceum — Франше вĕрени Acer syriacum — Сири вĕрени Acer tataricum — Тутар вĕрени, е Хура вĕрене Acer tegmentosum — Симĕс хупăллă вĕрене Acer tonkinense Acer trautvetteri — Траутветтер вĕрени Acer triflorum — Виç чечеклĕ вĕрене Acer truncatum — Касăнчăк вĕрене Acer tschonoski — Чоносуке вĕрени Acer tsinglingensis Acer turkestanicum — Туркестан вĕрени Клён-берёза — Acer ukurunduense, е Сарă вĕрене Acer velutinum Acer wilsonii — Вильсон вĕрени Acer yangbiense Acer zoeschense

Усă курни

Вĕрене йывăçĕ.

Галерейă

Вĕрене парксенче,кӳлĕсемпе пĕвесем хĕррине лартаççĕ.

• 

  Шĕвĕр çулçăллă вĕрене

• 

  Шурă вĕрене çулçисем

• 

  Шĕвĕр çулçăллă вĕрене çуркунне. Мускав, Кăнтăр Бутово, ака, 29 - 2008.

• 

  Шĕвĕр çулçаллă вĕрене кĕркунне

• 

  Японири вĕренепе бамбук çăтлăхĕ

• 

  Шултра шăллă вĕрене

Вуламалли

• Жилин С. Г. Семейство кленовые (Aceraceae) // Жизнь растений: в 6 тт. Т. 5. Ч. 2. Цветковые растения / под ред. А. Л. Тахтаджяна. — М.: Просвещение, 1981. — С. 264—266.

Каçăсем

• Вĕрене: информаци GRIN сайтĕнче(акăлч.)(2009 çулхи Авӑн уйӑхӗн 15-мĕшĕнче тĕрĕсленĕ.)
• «Ацер» статья, ЭСБЕ
• Вĕрене çемйи («Ӳсен- тăран кун-çулĕ»)
• Вĕрене тĕсĕсем Китайра Архивленĕ 25 Авӑн уйӑхӗн 2006 çулта.
• Вĕрене тĕслĕлĕхĕ
• UVSC Гербари — Вĕренесем Архивленĕ 29 Авӑн уйӑхӗн 2006 çулта.
• америка тĕсĕсене танлаштарни Архивленĕ 13 Чӳк уйӑхӗн 2006 çулта. bioimages.vanderbilt.edu сайтĕнче