Дорофеев Захар Фёдорович
Дорофеев хушаматлă урăх çынсем çинчен Википедире статьясем пур.| Захар Дорофеев | |
| Çуралнă чухнехи ят: | Дорофеев Захар Фёдорович |
|---|---|
| Çуралнă вăхăт: | 1890, пуш, 24 |
| Çуралнă вырăн: | Салазгорь ялĕ, Тамбов кĕперни |
| Вилнĕ вăхăт: | 1952, утă, 18, |
| Вилнĕ вырăн: | Мускав |
| Ĕçлев тĕсĕ: | раççей, мăкшă сăвăçĕ, тăлмачĕ, совет этнографĕ, фольклорисчĕ, историкĕ |
Заха́р Фёдорович Дорофе́ев ( 24.3.1890, Салазгорь ялĕ, Тамбов кĕперни[1] — 18.7.1952, Мускав) — мăкшă сăвăçи, педагогĕ, тăлмачĕ, фольклора тĕпчекенĕ, историк, этнограф, пĕрлĕх ĕçченĕ. Хальхи мăкшă литературине никĕслекенсенчен пĕри. «Валда ян» («Çутă çул») ăспуххи (букварь) авторĕ.
Биографи
[тӳрлет | кодне тӳрлет]1890 çулхи пушăн 24-мĕшĕнче Тамбов кĕпернинчи Салазгорь ялĕнче çуралнă[1].
Пуçламăш пĕлӳ илнĕ хыççăн, 1905 çулта Хусанти вырăс мар халăхсен вĕрентӳçисен семинарине вĕренме кĕнĕ. 1909 çулта пĕлӳ илсен шкулта ачасене вĕрентнĕ.
1912 çулта Захар Дорофеев «Песни и думы народного учителя» кĕнеке пичетрен тухать. Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи пуçлансан Дорофеев фронта кайнă та йывăр аманнă.
1920-мĕш çулсемченех Дорофеев вырăсла çырнă. 1925 çулта мăкшă чĕлхипе сăвăсен пĕрремĕш пуххи — «Хамăн юрăсем» — хайланă. Çаплах мăкшă чĕлхине Михаил Лермонтов, Алексей Кольцов, Николай Некрасов, Фёдор Тютчев лирикине куçарнă. Вăл хистенипе Мордвара тата Пенза облаçĕнче наци шкулĕсене тата училищăсене уçнă. Мăкшăлла вĕренекенсем валли темиçе вĕренӳ тата вĕренме пулăшакан меслет кĕнекине («Валда ян» («Çутă çул») ăспуххи, вуламашкăн «Пиже пакся» («Симĕс уй»), СССР историне вĕренмелли кĕнекене) хатĕрлесе каларнă.
1952 çулхи утăн 18-мĕшĕнче Мускавра вилнĕ.
Кĕнекесем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- «Песни и думы народного учителя». — Мускав, 1912
- «Валда ян» Мокшень букварь, 1925
- «Пиже пакся» морафтома кинига, 1928
- «Эрямопингонь тонафтома кит», 1929
- «Пацяяф мяльхть». — Саранск, 1990
Литература
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Всё о Мордовии: Энциклопедический справочник / пух.: Н. С. Крутов, Е. М. Голубчик, С. С. Маркова. — Саранск: Мордов. кн. изд-во, 2005. — ISBN 5-7595-1662-0
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ 1 тата 2 Халĕ — Торбей районĕ, Мордва Республики, РФ.