Карликла планета

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
(Карлик планета ҫинчен куҫарнӑ)

Карлик планета, Тĕнче астрономи пĕрлĕхĕпе килĕшӳллĕ — тӳпери кĕлетке, вăл:

Карлик планетăсен йышĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

МАС официаллă карлик планета классификацине кĕнĕ виçĕ кĕлеткене тӳрех асăннă — Церера, Эрида тата Плутон. Каярах карлик планета йышне тепĕр икĕ объект хушăннă. «Карлик планета» термина «кĕçĕн планета» (астероид) палăртуран уйăрмалла.

Карлик планетăсем
Ят Церера Плутон Хаумеа Макемаке Эрида
MPC номерĕ 1 134340 136108 136472 136199
Хĕвел системин районĕ Астероидсен тăрăхĕ Койпер тăрăхĕ Койпер тăрăхĕ Койпер тăрăхĕ Сапаланчăк диск
Диаметр (км) 975×909 2306±20 1960×1518×996 2400±100
Йывăрăшĕ, кг
Çĕрпе танлаштарса
9,5·1020
0,00016
1,305·1022
0,0022
4,2·1021
0,0007
~1,67·1022[1]
0,0028
Вăтам экватор радиусĕ*
км
0,0738
471
0,180
1148,07

~1500
0,19
~1300
Калăпăш* 0,0032 0,053 0,013 0,013 0,068
Тачăлăхĕ (т/м³) 2,08 2,0 2,1
Экваторти ирĕк ӳкĕнӳ хăвăртланăвĕ (м/çек²) 0,27 0,60 ~0,68
Пĕрремĕш космос хăвăртлăхĕ (км/çек) 0,51 1,2
Çаврăм тапхăрĕ (талăк)
(в сидери талăкĕ)
0,3781 −6,38718 (ретроградлă)
Орбита радиусĕ* (а. е.)
пысăк çурма тĕнĕл*
км
2,5—2,9
2,766
413 715 000
29,66—49,30
39,48168677
5 906 376 200
37,77—97,56
67,6681
10 210 000 000
Çаврăм тапхăрĕ* (лет) 4,599 248,09 557
Вăтам орбита хăвăртлăхĕ (км/çек) 17,882 4,666 3,437
Эксцентриситет орбитăсем 0,080 0,24880766 0,44177
Орбита тайлăкĕ 10,587° 17,14175° 44,187°
Экватор тӳремĕ орбита тӳремне тайăлăвĕ 119,61°
Çийĕнчи вăтам температура (К) 167 40 30
Паллă спутниксен йышĕ 0 3 2 0 1
Уçнă вăхăчĕ кăрлач, 1 1801 нарăс, 18 1930 пуш, 7 2003 пуш, 31 2005 юпа, 21 2003

* Пĕлтерĕшсем, Çĕрпе танлаштарса.

Плутона планета йышĕнчен карлик статусне куçарнă.

Карлик планетăсен калăпăшĕпе йывăрăшĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Урăх кандидатсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

карлик планета статусне кĕрес текен претендентсем
Ячĕ Категори Диаметр Йывăрăш
Орк Плутино 840—1880 км 6,2—7,0·1020 кг
Седна сапаланнă диск объекчĕ 1180—1800 км 1,7—6,1·1021 кг
Квавар Кьюбивано 989—1346? км 1,0—2,6·1021 кг
2002 TC302 сапаланнă диск объекчĕ ~1200 км паллă мар
Варуна Кьюбивано ~936 км ~5,9·1020 кг
2002 UX25 Кьюбивано ~910 км ~7,9·1020 кг
2002 TX300 Кьюбивано <900 км паллă мар
Иксион Кьюбивано <822 км неизвестна

Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ Brown, M. E. et al. 2006. Satellites of the Largest Kuiper Belt Objects // Astrophysical Journal, 639: L43-L46. Дисноми орбитинчи тĕп-тĕрĕс хыпарсене хатĕрлеççĕ.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]