Хĕвел тавраш тытăмĕ

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
(Хĕвел системи ҫинчен куҫарнӑ)
Хĕвел систем (масштаба пăхăнмасăр)

Хĕвел системиХĕвелтен тата планетăсен системинчен тăракан çăлтăр системи, унăн йĕркине çутçанталăкри хĕвел тавра çаврăнакан космос объекчĕсем: планетăсемпе планетăсен спутникĕсем, карликлă планетăсемпе спутникĕсем, çаплах Хĕвел системин пĕчĕк кĕлеткисем — астероидсем, метеороидсем, кометăсем, космослах тусанĕ кĕреççĕ.

Шучĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хĕвел системи йĕркеленсе кайни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хальхи тĕпчевлĕ курăмсемпе, Хĕвел системи 5 миллиард çул каялла газлă-тусанлă пĕлĕтлĕх пăчăртаннипе пулса тăнă.

Хĕвелпе планетăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Планетăсен орбитăллă куçăмĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Планетăсен талăкри çаврăнăвĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Планетăсен тĕп параметăрĕсене танлаштарни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пур параметăрĕсене Çĕрпе танлаштарса кăтартнă :

* Абсолютлă палисене Çĕр çтатьяра кăтартнă.
** Талăкăн çуклă палли планета хăй тĕнĕлĕ тавра çаврăнни орбита çаврăнăвĕпе хирĕçле пулнине пĕлтерет.
*** 1930 çулта уçсанах Плутона планета тесе Тенчери Астрономиллĕ Пĕрлĕх çирĕплетет. Хальхи тĕпчев ĕçĕсене шута илсе Плутонран çак статуса туртса илнĕ.
Планета Экваторлă
диаметр
(çĕр диаметрĕсем)
Йывăрăш
(çĕр йывăрăшĕ)
Орбиталлă
радиус
(а. в.)
Орбиталлă
тапхăр
(çул)
Талăк
(çĕр талăкĕ)
Спутниксем
Меркури 0,382 0,06 0,38 0,241 58,6 çук
Венера 0,949 0,82 0,72 0,615 −243** çук
Çĕр* 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1
Марс 0,53 0,11 1,52 1,88 1,03 2
Юпитер 11,2 318 5,20 11,86 0,414 63
Сатурн 9,41 95 9,54 29,46 0,426 60
Уран 3,98 14,6 19,22 84,01 −0,718** 27
Нептун 3,81 17,2 30,06 164,79 0,671 13
Плутон*** 0,24 0,0017 39,5 248,5 −6.5** 3
Хĕвеле, планетăсене пĕр-пĕринпе танлаштарни

Хĕвел системине «уçни» тата тĕпчени[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Геотĕпĕллĕ тата гелиотĕпĕллĕ системăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Галактикăри орбита[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пирĕн галактикăра Хĕвелĕн вырăнĕ

Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]


Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.
Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.