Пуштунсем
Пуштунсем | |
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ | |
---|---|
Пурĕпе: 42 млн çын ![]() ![]() | |
Чĕлхе | пушту, çаплах урду, дари |
Тĕн | ислам (ытларах суннит еннелле) |
Кĕрет | Иран халăхĕсем |

Пуштунсем, паштунсем (пушту پښتون анăç [paʂtun], тухăç [paxtun], перс. پختون [pæχtun], урду پٹھان, хинди पठान paṭhān [pəʈʰaːn]) е афгансем (перс. افغانی [æfʁɒːniː]) — Афганистанăн ытларах кăнтăрĕнче, кăнтăр-тухăçĕпе кăнтăр-анăçĕнче тата Пакистанăн çурçĕр анăçĕнче вырнаçнă иран халăхĕ. Вĕсем тухăç иран пашто чĕлхипе калаçаççĕ, номадизм йăлипе пурăнаççĕ, Пуштунвалай кодекс чысне тытаççĕ[11], вĕсен йăх-ăру структури çав тери туратлă[12].
Вырнаçни[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Антропологи[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Антропологи енĕпе пуштунсем индо-иран расине кĕреççĕ.
Каписа, Парван, Газни, Забуль, Кандагар тата Урузган çĕрĕсенчи пуштунсем памир-фергана расине кĕреççĕ[13].
Пуштун çыравçисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Баязид Ансари
- Хушаль-хан Хаттак
- Абдуррахман Моманд
- Абдулхамид Моманд
- Абдулкадырхан Хаттак
- Ахмад-Шах Дуррани
- Абдуррауф Бенава
- Сулейман Лаек
- Нур Мухаммед Тараки
- Гуль Пача Ульфат
Çав. пекех[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- ^ Population by Mother Tongue Архиври копи, 17 Нарӑс уйӑхӗн 2006 Wayback Machine çинче, Population Census Organization, Government of Pakistan . Retrieved 7 June 2006.
- ^ Census of Afghans in Pakistan, UNHCR Statistical Summary Report . Retrieved 10 October 2006.
- ^ Afghanistan, CIA World Factbook. Retrieved 7 June 2006.
- ^ United Arab Emirates: Demography, Britannica.com . Retrieved 15 March 2008.
- ^ Ethnologue report for Southern Pashto: Iran (1993). SIL International. Ethnologue: Languages of the World. Тĕрĕсленĕ 5 Ҫу уйӑхӗн 2012.
- ^ Maclean, William. Support for Taliban dives among British Pashtuns, Reuters (2009-06-10). Тĕрĕсленĕ 6 Ҫурла уйӑхӗн 2009.
- ^ Ethnic origins, 2006 counts, for Canada. 2.statcan.ca (2009-12-11). çăлкуçран архивланă 14 Нарӑс уйӑхӗн 2012. Тĕрĕсленĕ 17 Ака уйӑхӗн 2010.
- ^ 2002 ç. халăх çыравĕ: Afghani/Kabuli/Pashto
- ^ Language Spoken at Home US Census Bureau . Retrieved 15 March 2008.
- ^ http://www.joshuaproject.net/peopctry.php . Retrieved 6 September 2008.
- ^ Globalized Islam: The Search For A New Ummah By Olivier Roy, pg. 261
- ^ Khushal Khan Khattak. çăлкуçран архивланă 14 Нарӑс уйӑхӗн 2012. Тĕрĕсленĕ 25 Ҫурла уйӑхӗн 2010.
- ^ Ошанин, Памиро-ферганский тип, 1931 (ex Montandon, 1928) Архивленĕ 30 Утӑ уйӑхӗн 2018 çулта.
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Studies of the Pashtun family Архивленĕ 15 Ҫӗртме уйӑхӗн 2006 çулта.
- Afghan Women’s Network
- A Nation Displaced: The world’s largest refugee population Архивленĕ 28 Ҫӗртме уйӑхӗн 2006 çулта.
- Ethnologue Pashto
- Pathan/Pashtun population geographic distribution and statistics Архивленĕ 15 Юпа уйӑхӗн 2007 çулта.
- UNHCR «BETRAYED AND ABANDONED» AFGHAN REFUGEES: HUMAN RIGHTS REPORT
- Afghan refugees in Iran Архивленĕ 2 Юпа уйӑхӗн 2006 çулта.
Библиографи[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Ahmad, Aisha and Boase, Roger. 2003. «Pashtun Tales from the Pakistan-Afghan Frontier: From the Pakistan-Afghan Frontier.» Saqi Books (March 1, 2003). ISBN 0-86356-438-0.
- Ahmed, Akbar S. 1976. «Millennium and Charisma among Pathans: A Critical Essay in Social Anthropology.» London: Routledge & Kegan Paul.
- Ahmed, Akbar S. 1980. «Pukhtun economy and society.» London: Routledge and Kegan Paul.
- Banuazizi, Ali and Myron Weiner (eds.). 1994. «The Politics of Social Transformation in Afghanistan, Iran, and Pakistan (Contemporary Issues in the Middle East).» Syracuse University Press. ISBN 0-8156-2608-8.
- Banuazizi, Ali and Myron Weiner (eds.). 1988. «The State, Religion, and Ethnic Politics: Afghanistan, Iran, and Pakistan (Contemporary Issues in the Middle East).» Syracuse University Press. ISBN 0-8156-2448-4.
- Caroe, Olaf. 1984. «The Pathans: 500 B.C.-A.D. 1957 (Oxford in Asia Historical Reprints).» Oxford University Press. ISBN 0-19-577221-0
- Dani, Ahmad Hasan. 1985. «Peshawar: Historic city of the Frontier.» Sang-e-Meel Publications (1995). ISBN 969-35-0554-9.
- Dupree, Louis. 1997. «Afghanistan.» Oxford University Press. ISBN 0-19-577634-8.
- Elphinstone, Mountstuart. 1815. «An account of the Kingdom of Caubul and its dependencies in Persia, Tartary, and India: comprising a view of the Afghaun nation.» Akadem. Druck- u. Verlagsanst (1969).
- Habibi, Abdul Hai. 2003. «Afghanistan: An Abridged History.» Fenestra Books. ISBN 1-58736-169-8.
- Hopkirk, Peter. 1984. «The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia.» Kodansha Globe; Reprint edition. ISBN 1-56836-022-3.
- Wardak, Ali «Jirga — A Traditional Mechanism of Conflict Resolution in Afghanistan» Архивленĕ 7 Юпа уйӑхӗн 2006 çулта., 2003, online at UNPAN (the United Nations Online Network in Public Administration and Finance).
- «A Study of the Greek Ancestry of Northern Pakistani Ethnic Groups Using 115 Microsatellite Markers.» A. Mansoor, Q. Ayub, et al.Am. J. Human Genetics, Oct 2001 v69 i4 p399.
Хальхи иран халăхĕсем |
|
---|---|
Кăнтăр-хĕвеланăç кĕçĕн ушкăн | |
Çурçĕр-Хĕвеланăç кĕçĕн ушкăн | |
Хĕвелтухăç кĕçĕн ушкăн | |
Этноконфесси ушкăнĕсем | |
Хĕвелтухăç кĕçĕн ушкăн |