Танзани

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Jamhuri ya Muungano wa Tanzania
United Republic of Tanzania

Танзани Пĕрлешнĕ Республики

Танзани ялавĕ Танзани гербĕ
Патшалăх чĕлхисем суахили, акăлчан чĕлхи
Тĕп хула Додома (саккун тăвакан тĕп хула), Дар-эс-Салам (администраци центрĕ)
Чи пысăк хула Дар-эс-Салам
Президент
Премьер-министр
Джакая Киквете
Мизенго Пинда
Лаптăкĕ
 - Пĕтĕмпе
30 вырăнта
 945 090 км2
Халăх йышĕ
 - Пĕтĕмпе(2009)
 - Йышлăхĕ
30 вырăнта
38 860 170[1]
41,1/км²
Валюта ячĕ танзани шиллингĕ
Вăхăт тăрăхĕ ГВ +03 пуçласа +03 таран
Патшалăх гимнĕ Танзани патшалăхĕн гимнĕ
Тетел доменĕ [[.tz]]
Тел. префиксĕ 255 (+007 Кенипе Угандăран

Танзани Пĕрлешнĕ Республики (суахили Jamhuri ya Muungano wa Tanzania [tanzaˈni.a], акăл. United Republic of Tanzania [ˌtænzəˈniːə] е [tænˈzeɪniə]) — Хĕвелтухăç Африкăри патшалăх. Çурçĕр енче Кеннипе тата Угандăпа чикĕ тытать, хĕвеланăç енчен Руандăпа Бурунди тата Конго Демократи Республики, кăнтăрта Замбипе Малави тата Мозамбик. Хĕвелтухăç чикки Инди океанĕпе иртет.

Географи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Африкăн чи пысăк кӳллисен пайĕсем: [[Виктори (кӳлĕ)|Виктория] çурçĕрте, тата Танганьика- хĕвеланăçĕнче тата Ньяса - кăнтăрта çĕршыв территорине кĕреççĕ. Африкăри чи çӳллĕ ту - Килиманджаро (5895 м) Танзани территоринче вырнаçнă.

Халăх[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тĕп статья: Танзани халăхĕ

Халăх йышĕ 41,9 млн яхăн (2010 çĕртме). Çулталăкра ӳсни - Фертиллĕх — пĕр хĕрарăм вăтамран 4,3 ача çуратать. Ачасем вилни —1000 çуралнă ача çине 68. Вăтамран арçынсем 51 çул, хĕрарăмсем 54 çул пурнăнаççĕ. ВИЧ вирусĕ пĕтĕм халăхăн 6,2 % юнĕнче сарăлнă (2007 çулхи хаклав).

Хулара 25 % (2008) пурăнать. Этно-расса тытăмĕ - материк пайĕнче 99 % африканецсем ( тĕпрен илсен банту), 1 % — азиатсем (тĕпрен илсем индиецсем), шуррисем, арапсем. Занзибарта — тĕпрен илсен арапсем, африканецсем тата вĕсен метисĕсем.

Официаллă чĕлхесем - суахили тата акăлчан чĕлхи. Занзибарта арап чĕлхи сарăлнă, материк пайĕнче банту ушкăнĕнчи 130 чĕлхе яхăн.

Халăхăн 69 % (77 % арçын, 62 % хĕрарăм — 2002 çулхи çырав тăрăх) хутла пĕлеççĕ.

Заромо халăхĕн çыннисем уяв тумĕпе, 1906 г

Административла пайлану[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Танзани облаçĕсем
Облаçсем Облаçсем (акăлчан.) Центр Лаптăкĕ, кв.км Халăх йышĕ (2002), пин çын.
Аруша Arusha Аруша 36 486 1 292,973
Дар-эс-Салам Dar es Salaam Дар-эс-Салам 1 393 2 497,940
Додома Dodoma Додома 41 311 1 698,996
Анăç Занзибар Zanzibar Urban/West Занзибар 230 391,002
Çурçĕр Занзибар Zanzibar North Мкокотони 470 136,953
Тĕп/Кăнтăр Занзибар Zanzibar Central/South Коани 854 94,504
Иринга Iringa Иринга 56 864 1 495,333
Кагера Kagera Букоба 28 388 2 033,888
Кигома Kigoma Кигома 37 037 1 679,109
Килиманджаро Kilimanjaro Моши 13 309 1 381,149
Линди Lindi Линди 66 046 791,306
Маньяра Manyara Бабати 45 820 1 040,461
Мара Mara Мусома 19 566 1 368,602
Мбея Mbeya Мбея 60 350 2 070,046
Мванза Mwanza Мванза 19 592 2 942,148
Морогоро Morogoro Морогоро 70 799 1 759,809
Мтвара Mtwara Мтвара 16 707 1 128,523
Çурçĕр Пемба Pemba North Вете 574 186,013
Кăнтăр Пемба Pemba South Мкоани 332 176,153
Пвани Pwani Кибаха 32 407 889,154
Рувума Ruvuma Сонгеа 63 498 1 117,166
Руква Rukwa Сумбаванга 68 635 1 141,743
Сингида Singida Сингида 49 341 1 090,758
Табора Tabora Табора 76 151 1 717,908
Танга Tanga Танга 26 808 1 642,015
Шиньянга Shinyanga Шиньянга 50 781 2 805,580

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шаблон:Африка

Шаблон:Мандат территори пулнă патшалăхсем