Замби

	Republic of Zambia (акăлч.) ; Dziko la Zambia Шаблон:Ref-ny; Замби республики
Замби ялавĕ	Замби гербĕ
Патшалăх чĕлхисем	акăлчан чĕлхи
Тĕп хула	Лусака
Чи пысăк хула	Лусака
Президент	Хакаинде Хичилема
Лаптăкĕ; - Пĕтĕмпе	38 вырăнта; 752 614 км2
Халăх йышĕ; - Пĕтĕмпе(2002); - Йышлăхĕ	71 вырăнта; 12 935 000; 17,2/км²
Валюта ячĕ	замби квачи
Вăхăт тăрăхĕ	ГВ +02 пуçласа +02 таран
Патшалăх гимнĕ	Замби патшалăхĕн гимнĕ
Тетел доменĕ	[[.zm]]
Тел. префиксĕ	260

Замби (акăл. Zambia [ˈzæmbiə]) - тĕп Африкăри тинĕс патне тухман çĕршыв. Çурçĕрте Конго Демократи Республикипе чикĕ тытать, çурçĕр-хĕвелтухăçĕнче Танзанипе, Малавипе хĕвелтухăçĕнче, Зимбабвепе, Ботсванапа, Намибипе тата Мозамбикпа кăнтăрта, Анголăпа хĕвеланăçĕнче.

Административла пайлану[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Замби районсем çине пайланакан провинцинчен тăрать

Провинци	Административла тĕпĕ	лаптăкĕ, кв. км.	Халăх йышĕ (2000), пин çын
Тĕп	Кабве	94 395	1 012,257
Коппербелт	Ндола	31 328	1 581,221
Хĕвелтухăç	Чипата	69 106	1 306,173
Луапула	Манса	50 567	775,363
Лусака	Лусака	21 896	1 391,329
Çурçĕр	Касама	147 826	1 258,696
Çурçĕр-хĕвеланăç провинци	Солвези	125 827	583,350
Кăнтăр	Ливингстон	85 283	1 212,124
Хĕвеланăç	Монгу	126 386	765,088

Пысăк хуласем (2000)[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Лусака — 1 084 703
Ндола — 374 757
Китве-Нкана — 363 734
Кабве — 176 758
Чингола — 147 448
Муфулира — 122 336
Луаншья — 115 579
Ливингстон — 97 488
Касама — 74 243
Чипата — 73 110

Халăхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Халăх йышĕ 12 935 пин ^[1] Çулталăкра ӳсни - 1,6 % (в 2010). Фертильность — пĕр хĕрарăм вăтамран 5,07 ача çуратать. Ачасем вилни —1000 çуралнă ача çине 99,9. Вăтамран 38,9 çул пурăнаççĕ (2010-мĕш çул, тĕнчере 223-мĕш вырăн). ВИЧ вирусĕ пĕтĕм халăхăн 15,2 % юнĕнче сарăлнă (2007 çулхи хаклав, тĕнчере 7-мĕш вырăн). Хулара 35 % (2008) пурăнать. Этно тытăмĕ - бемба 35 %, тонга 15 %, малави 13 %, лози 9 %. Шуррисем - 0,3 %. Официаллă чĕлхесем - бемба 35,1 %, ньянджа 10,7 %, тонга 10,6 %, лози 5,7 %, лунда 2,2 %, каонде 2 %, лувале 1,7 %, акăлчан чĕлхи. Ытти чĕлхесем те сарăлнă: чева 4,9 %, нсенга 3,4 %, тумбука 2,5 %, лала 2 % тата 60 яхăн абориген чĕлхисем (халăх йышĕн 22 % ). Халăхăн 80 % хутла пĕлет.

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

^ Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009). «World Population Prospects, Table A.1» (.PDF). Тĕрĕсленĕ 2009-03-12.

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Юдин Ю. А. Федерация Родезии и Ньясаленда // Новые формы колониального управления / М.1960
Сванидзе Н. А. Сельское хозяйство Северной Родезии / М.1963
Демкина Л. А. Крах Федерации Родезии и Ньясаленда / М.1965
Коновалов Е. М. Республика Замбия / М.1965
Франгулян В. И. Экономика Республики Замбия / М.1967
Поляков Б. С. Замбия / М.1969
Иванов Ю. М. Развитие капитализма в африканской деревне Родезии и Замбии / М.1970
Березин В. И. Замбия на пути завоевания экономической независимости / М.1972
Александров Ю., Линец Ю. Замбия / М. 1973
Заварнов Н. А. Высшие органы власти и управления в государствах Восточной Африки (Танзания, Замбия, Кения, Уганда) / М.1973
Чуваева М. А. Республика Замбия // Пути и метода экономического развития стран Африки / М.1975
Перышкин Е. В. Политическая система Республики Замбия / М.1980
Республика Замбия (справочник) / М.1982
Велич А. Гуманизм в Замбии // Международная политика — 1969 — № 473