Тинĕс пырĕ
Тинĕс пырĕ (акăл. Channel, Strait) — типĕ çĕрĕн икĕ пайĕ хушшинчи, юнашар шыв бассейнĕсен е вĕсен пайĕсене çыхăнтаракан шыв уçлăхĕ.
Тинĕс пырĕсен пахалăхĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Тинĕс пырне вăрăммăшпе, ансăрлăшпе тата анлăшпе, тарăнăшпе хаклаççĕ. Çаплах юхăмне тата хăвăртлăхне кăтартаççĕ. Карап çӳремелли тинĕс пырĕн лоцийе пур.
Çĕр çинчи чи вăрăм тинĕс пырĕ — Мозамбик тинĕс пырĕ, вăрăммăшĕ 1760 çухрăм. Çĕр çинчи чи анлă тинĕс пырĕ — Дрейк тинĕс пырĕ, анлăшĕ 820 çухрăм.
Тинĕс пырĕсен классификацийĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Океан бассейнĕн енĕпе
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Пĕр океан бассейнĕн тинĕс пырĕ (Дарданелл тинĕс пырĕ, Атлантика океанĕ).
- Икĕ океанăн бассейнĕсене çыхăнтаракан тинĕс пырĕ (Беринг тинĕс пырĕ, Лăпкă тата Çурçĕр Пăрлă океан).
Континентсем енĕпе
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Пĕр континент çумĕнчи енĕпе (Скагеррак, Европа).
- Икĕ континент çумĕнчи енĕпе (Гибралтар, Европа тата Африка).
Территори харпăрлăх е тĕнчери статусĕ енĕпе
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Тĕнчери, мĕнпур патшалăх карапĕсемшĕн пĕр тан уçă тинĕс пырĕ (Сингапур тинĕс пырĕ).
- Пĕр (Босфор, Турци) е темиçе (Керчь тинĕс пырĕ, Раççей тата Украина) патшалăхăн шыв территоринчи тинĕс пырĕ. Кун чухне ытти патшалăхсен карапĕсем тинĕс пырĕпе тӳлевлĕ е тӳлевсĕр иртме пултараççĕ.
Тĕнчери паллă тинĕс пырĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Мăн Бельт
- Босфор
- Гибралтар тинĕс пырĕ
- Дарданелл
- Дан тинĕс пырĕ
- Дэвис тинĕс пырĕ
- Дрейк тинĕс пырĕ
- Каттегат
- Кафирефс
- Керчь тинĕс пырĕ
- Ла-Манш
- Кĕçĕн Бельт
- Мессина тинĕс пырĕ
- Отранто тинĕс пырĕ
- Па-де-Кале, вăлах Дувр
- Скагеррак
- Флорида тинĕс пырĕ
- Эресунн, вăлах Зунд
- Юкатан тинĕс пырĕ
- Вилькицкин тинĕс пырĕ
- Гудзон тинĕс пырĕ
- Дмитрий Лаптевăн тинĕс пырĕ
- Кар Хапхи
- Лонг тинĕс пырĕ
- Маточкин Чăмăрĕ
- Санников тинĕс пырĕ
- Шокальский тинĕс пырĕ
- Югор Чăмăрĕ
- Беринг тинĕс пырĕ
- Джорджи тинĕс пырĕ
- Зонд тинĕс пырĕ
- Корей тинĕс пырĕ
- Кук тинĕс пырĕ
- Лаперуз тинĕс пырĕ
- Магеллан тинĕс пырĕ
- Макасар тинĕс пырĕ
- Малакка тинĕс пырĕ
- Сингапур тинĕс пырĕ
- Тайвань тинĕс пырĕ
- Тутар тинĕс пырĕ
- Торрес тинĕс пырĕ
- Цугару, вăлах Сангар тинĕс пырĕ
- Каримат тинĕс пырĕ