Пушхир

Пушхир — тӳрем çийре вырнаçнă, сайра е пачах çуклă флорăллă, фаунăсăр (хăш-пĕр ятарлă тĕсĕсем çеç тĕл пулаççĕ) ландшафтăн тĕсĕ.

Пĕтĕмлĕ хаклăхĕ

Хăйăрлă, чуллă, тăмлă, тăварлă пушхирсем пулаççĕ. Уйрăм юр пушхирĕсем (Антарктидăпа Арктикăра — арктика пушхирĕ). Чи паллă хăйăр пушхир — Африка континенчĕн çурçĕр пайне йышăнса тăракан Сахара. Çавăн пекех пушă çĕрсем (çурма пушхирсем) тĕл пулаççĕ.

Пушхирсен классификацийĕ

Тăпра хаклăхĕпе пушхирсене темиçе тĕсе уйăраççĕ.

хăйăрлисем
тăмлисем —
чуллисем
тăварлисем

Çутçанталăк

Флора

Фауна

Çаплах пăхăр

Пушхирти хуçалăх ĕçĕсем

Экологи

Цивилизацирен аякра пулнипе тата тăнăç климат тăнипе, пушхирсен хăй евĕр экологи системисем паянкуна та сыхланса юлнă. Хăшпĕр çĕршывсенче пушхир пайĕсене наци çутçанталăк упранăвĕсем шутне кĕреççĕ. Тепĕр енчен, пушхир çумĕнчи çын ĕçлĕхĕ (вăрмана касса кăклани, юхан шывсене пӳлни) пушхирсене сарса янă. Çĕрсем пушхирленсе кайни — паянкунхи чи хăрушăллă, пĕтĕм тĕнчеллĕ тата хăвăрт пулакан ĕç-пуçĕ шутланать. 90-мĕш çулсенче 3,6 млн га типĕ çĕр пушхирленме тытăннă. Çак хăрушăлăх çутçанталăкăн тĕрлĕ климатĕсенче, çапах уйрăмах шăрăх типĕ районсенче авăк утăмлать. XX ĕмĕрте йывăçсем лартса, шыв канавĕсене чавса пушхирсем сарăлса кайнине чарма пикеннĕ. Çавах та çĕр пушхире тухса пыни тĕнче экологин чи вичкĕн пулăмĕ шутланать.

Каçăсем

Пушхирлĕ çĕрсем

п • с • т Çутçанталăк зонисем
Типçĕр	Арктика пушхирĕ \| Антарктика пушхирĕ \| Тундра \| Вăрманлă тундра \| Лăсăллă вăрман — Тайга \| Кĕçĕн тайга \| Хутăш вăрман \| Çулçăллă вăрман: сарлака çулçăллă вăрман тата вĕтĕ çулçуллă вăрман \| Вăрманлă çеçенхир \| Çеçенхир \| Çурма пушхир \| Пушхир \| Саванна \| Субтропик вăрманĕ \| Çумăр вăрманĕ \| Улшăнуллă нӳрĕклĕ вăрмансем \| Нӳрĕклĕ тропик вăрманĕсем — Джунгли \| Типĕ тропик вăрманĕсем — Каатинга \| Нӳрĕклĕ тропик вăрманĕсем: Сельва тата Гилея \| Альпă \| Субальпă \| Вăтаçĕр тинĕс \| Высотная поясность \| Çыранхĕрринчисем тата шурлăхлисем: плавни, ейÿлĕх, Шурлăхсем, солончаксем, маршсем

Тĕнче океанĕ	Пĕве \| Литоральлĕ зона / Приливно-отливная зона / Çыранхĕр зони \| Мангр вăрманĕсем \| Хăмăр шыв ӳсентăранĕсен вăрманĕсем \| Коралл рифĕсем \| Неритика зони \| Континент шельфĕ \| Пелагиаль зони \| Океан сарăмĕ \| Впадины: валашка тата рифт \| Океанри вăта ту хырçисен гидротермаль çăлкуçĕсем \| Паковый лёд

Çавăн пекех	Чуллă субстрат
Биологи — Географи — Экологи