Аксу
|
Аксу (ĕлĕкхи Окша, тут. Аксубай, чăв. Аксу) — хула евĕр поçолăк, Тутарстан Республикинчи (РФ) Аксу районĕн администрациллĕ центрĕ[1].
Аксу ята тутарла ăнлантарсан ак "шурă", су "шыв" пулать. Тури чăвашла чĕм ĕлĕк "Окша" ятланă.
Тавралăхĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Хусантан 200 яхăн çухрăмра вырнаçнă.
Истори
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Кунта патша панă ярлыкпа пĕр чăваш килнĕ. Çакăнти çыран хĕррисене кăмăлланипе вăл хăйĕн виçĕ ывăлĕпе пурăнма юлнă. Ывăлĕсенчен пĕри Аксупай, тепри Илтерек, виççĕмĕшĕ Енрус ятлă пулнă. Вĕсем виççĕшĕ те пĕр-пĕринчен 5-6 çухрăмран çĕр лаптăкĕсем йышăнса хăйсем валли çурт-йĕр çавăрнă, сунарпа утар, çĕр ĕçĕпе пурăна пуçланă. Ял ячĕсем те вара вĕсен ячĕсенченех тухнă: Аксу (Аксубаево), Илтерек (Ильдеряково), Енрусьел (Енорускино). [2],[3]
Чистопольскій уѣздъ. Деревни: Шербень и Татарская (Старая) Киреметь. «Ма- лая Окша (Аксу), называется по чувашски Хирь-Хола, т. е. дѣвичій городок (зем- ляной городъ) съ глубокимъ рвомъ и высокимъ валомъ, длиною 60, шири- ною до сажень. Чуваши утверждаютъ, что въ немъ имѣла свое пребываніе нѣкая дѣвица дочь Болгарскаго царя. А 3-й земляной городокъ при рѣчкѣ Сулча такъ же круглый съ валомъ и рвомъ. Оной городокъ Чуваши называютъ Хола-Вырнъ Киреметь. Они вѣруютъ, что со времени опустошенія ево поселился въ немъ и имѣетъ свое пребываніе ихъ злотворное Божество, называемое на ихъ языкѣ Киреметь, которому страждущіе изъ нихъ разными болѣзнями о освобожденіи отъ оныхъ приносять жертву.
Халăх йышĕ, ял тытăмлăхĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Паллă ентешсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Литература
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Татарская энциклопедия / Гл. ред. М. Х. Хасанов. — Казань: Институт Татарской Энциклопедии, 2002. — Т. 1.
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ Закон Республики Татарстан от 31 января 2005 года N 12-ЗРТ «Об установлении границ территорий и статусе муниципального образования „Аксубаевский муниципальный район“ и муниципальных образований в его составе».
- ^ В.И.Волков «Край родимый, Аксупай», 1993
- ^ Е.В.Мадуров Аксу тăрăхĕнчи ойконимсемпе микротопонимсем.
| Ку Тутарстан географипе вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. |