Байкал-Амур магистралĕ

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Трансçĕпĕр магистралĕ:
хальхи утăм тата истори утăмĕ,
Байкал-Амур магистралĕ — симĕс сăрăпа
Шаблон:UKrail-header2
пушă
km Паллă пурăну вырăнĕсем
пушă
  Иркут облаçĕ Шаблон:MSK+5
KBHFa
0 Тайшет Тухăç-Çĕпĕр ЧÇ
hKRZWae
124 Чуна юханшыв
HST
269 Вихроевка
BHF
293 Анзёби (Братск)
HST
310 Братск тинĕсĕ
HST
326 Падун Пусахисем
HST
328 Энергетик
hKRZWae
329 Ангара юханшыв (братск шывуправĕн пĕви 4400 м)
HST
339 Гидростроитель
hKRZWae
533 Илым юханшыв (Усть-Илим шывуправĕ)
TUNNEL1
550 Коршун Тоннелĕ (1100 м)
BHF
552 Коршуниха-Ангарская (Железногорск-Илимский)
BHF
573 Хребтовая
ABZgl
  ветка на Усть-Илимск (215 км)
hKRZWae
652 Кута юханшыв
BHF
713 Усть-Кут
BHF
720 Лена (Усть-Кут)
hKRZWae
737 Лена юханшыв
HST
784 Звёздная (Звёздный)
HST
889 Киренга (Магистральный)
hKRZWae
915 Киренга юханшыв
tSTRa
1007 Байкал (Дабан) Тоннелĕ (6686 м)
tSTR+GRZq
1010   Буряти
tSTRe
1014
HST
1028 Гоуджекит
BHF
1063 Северобайкальск
TUNNEL1
1067 Сăмсах Тоннелĕсем, 4 туннелĕн пĕтĕм тăсăлăвĕ 4500 м
HST
1090 Нижнеангарск
hKRZWae
1235 Ангара юханшыв
BHF
1242 Çĕнĕ Уоян
ABZgl
  Çурçĕр Муй тоннельне тавра иртни
TUNNEL1
1354 Çурçĕр Муй тоннелĕ (15 343 м)
ABZg+l
  Çурçĕр Муй тоннельне тавра иртни
HST
1385 Северомуйск
BHF
1469 Таксимо БАМ-ăн электрифициленĕ пайĕнчен иртни
hKRZWae+GRZq
1535 Витим юханшыв Байкал Лешьен Шаблон:MSK+6)
TUNNEL1
1645 Кодар Тоннелĕ (1981 м)
hKRZWae
1713 Чара юханшыв
ABZg+r
  Чиней çĕруправĕ (66 км; 26 км тунă)
HST
1719 Çĕнĕ Чара
STR+GRZq
1835   Саха (Якути) Республики
BHF
1864 Хани Инçет Тухăç ЧÇ
STR+GRZq
1866   Амур облаçĕ
hKRZWae
1918 Олёкма юханшыв
STR+GRZq
1922   республика Саха (Якутия)
STR+GRZq
1927   Амурская область
HST
2268 Хорогочи
ABZg+r
  ветка от станций Бамовская на Транссибе (179 км)
BHF
2348 Тында (Столица БАМа)
BHF
2375 Бестужево
ABZgl
  АЯМ (Амуро-Якутская магистраль) на Якутск
HST
2560 Тутаул
eABZg+l
  ветка на Эльгинское месторождение (300 км, строится)
hKRZWae
2687 Зея юханшыв (Зей шывуправĕ)
HST
2690 Верхнезейск
HST
2833 Мирошниченко
hKRZWae
3012 Селемджа юханшыв
BHF
3017 Февральск
STR+GRZq
3155   Хабар Ен Шаблон:MSK+7
HST
3162 Этыркен
HST
3247 Алонка
hKRZWae
3292 Бурея юханшыв
ABZg+r
  ветка от станции Известковая на Транссибе (326 км)
BHF
3298 Çĕнĕ Ургал
BHF
3312 Ургал-1
ABZgl
  ветка на Чегдомын (16 км)
TUNNEL1
3384 Дуссе-Алинь Тоннелĕ (1800 м)
hKRZWae
Амгунь юханшыв
hKRZWae
3621 Амгунь юханшыв
HST
Хурмули
ABZgl+l
  Комсомольск-Амур-çинчи тата Дзёмги
BHF
Шаблон:BSkm Комсомольск-Сортировочный
ABZgr+r
  ветка от станции Волочаевка на Транссибе (351 км)
hKRZWae
Амур юханшыв
BHF
3871 Селихино
eABZgl
  ветка до станций Хура Сăмсах (120 км)
HST
4001 Оунэ
TUNNEL1
Кузнецовский Тоннель (1800 м яхăн)
HST
4039 Высокогорная
BHF
4253 Ванино
TRAJEKT
  Сахалинри Холмск патĕнчи паром
BHF
4261 Совет Гаванĕ-Сортировочная
BHF
4277 Десна
KBHFe
4287 Совет Гаванĕ

Байка́л-Аму́р магистра́лĕ (БАМ) — Тухăç Çĕпĕрпе Инçет Тухăçăн чукун çулĕ.[1]

Чукун çул магистралĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çул вăрăммăшĕ — 4287 çм. Транс Çĕпĕр магистралĕнчен Тайшетра БАМ-ран уйрăлса çурçĕртерех пырать, Ангара урлă Братскра каçать, Ленăна Усть-Кут патĕнче каçать, Северобайкальск витĕр тухса Байкала çурçер енчен иртет, кайран Тындăна çитет, Амур урлă Комсомольск-Амур-çинчи хулара каçса Лăпкă океана Совет Гаванĕнче çитет. АлданТоммот турачĕ (ТоммотКердем йĕрне тăваççĕ) тата тума чарса лартнă УлакЭльга (Эльга çĕрай упранăвĕ патнелле).

Магистралĕн трасси ытларах сăртлă вырăнпа, çав шутра Становое нагорье урлă, çиччĕ ту хысакне касса, каять. Çул çинчи чи çӳлли — Мурура перевалĕ[2] (1316,93 метр тинĕс шайĕнчен); çак перевалăн чăнкăрах тайлăкне иккĕ хăватлă туртăмпа хăпармалла, пуйăссен йывăрăшне чаракламалла пулать[3]. Трасса çинче вуннă тоннель шăтарса тунă, вĕсем хушшинче — Раççейре чи вăрăмми Çурçĕр Муй тоннелĕ.

Çул трасси 11 пысăк юханшыва каçать, çул тăршшипе 2230 пысăк та пĕчĕк кĕпер туса лартнă. Магистраль çинче 200 ытла чукун çул чарăнăвĕпе разъезд, 60 ытла хулапа паççулкă.

Магистралĕн анăç пайĕ (Таксимо чарăнăвне çити) электрифициленĕ, тухăç еннелле куçăм тепловус туртăмĕпе пырать[4].

БАМ кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ӳкерчĕк:Bam-chertov-most.jpg
БАМ-ри «Шуйттан кĕперĕ»

Кăсăк фактсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ Большая Российская энциклопедия: В 30 т. / Председатель науч.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред С. Л. Кравец. Т. 2. Анкилоз — Банка. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2005. — 766 с.: ил.: карт.
  2. ^ Золотая пряжка БАМ
  3. ^ Владимир Гузий. Станция преткновения(ĕçлемен каçă) // Гудок, 18 мая 2006
  4. ^ Президент РФ Владимир Путин: «БАМ нужно развивать» 2009 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче архивланӑ.

Çавăн пекех[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Коробов С.А. Миниатюрная летопись БАМа // Оттиск — Иркутск, 2004.
  • Polunina N.M., Korobov S.A., Sutton J.M., Korobova G.W. Her Majesty — Queen of Siberia // Издательство Коробова. — Иркутск, 2008.
  • Под редакцией проф. Кантора И. И. Строительно-путейское дело в России XX века // УМК МПС — Москва, 2001.
  • Иван Шестак. БАМ: километры эпохи. Тында, Тындинская типография. 2009.
  • Правда о БАМе. Москва. Молодая гвардия. 2004.
  • Навстречу времени. Москва. Советская Россия. 1986

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]


Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.
Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.