Вуншарлă вак

Вуншарлă хисеп — ваксен тĕсĕ, вăл чăн хисепсене ак çапла кăтартма май парать:

\pm d_{m}\ldots d_{1}d_{0}{,}d_{-1}d_{-2}\ldots

кунта

\pm

— вакăн палли: е

+

, е

-

,

,

— вуншарлăхăн хÿреллĕ пăнчи, хисепĕн тулли тата ваклă пайĕсене уйăрать (СНГ патшалăхĕсен стандарчĕпе)^[1],

d_{k}

— вуннăшарлă шутламалли йĕрке. Хÿреллĕ пăнчăчченхи цифрăсен шучĕ вĕçĕ-хĕррисĕр мар (минимум пĕр цифра), хÿреллĕ пăнчă хыççăнхи цифрăсен шучĕ — вĕçĕ-хĕррсĕр мар (уйрăммăн илсен, цифрăсем пачах пулмасса та пултараççĕ), çавăн пекех вĕçĕ-хĕррисĕр те пулма пултарать.

Вуламалли

И.Кушнир. Справочник по математике для школьников. — Киев: АСТАРТА, 1998. — 520 с.
П.С. Александров. Введение в теорию множеств и общую топологию. - М.: глав. ред. физ.-мат. лит. изд. "Наука", 1977
И. Л. Хмельницкий. Введение в теорию алгебраических систем

Çавăн пекех

Асăрхавсем

^ Хÿреллĕ пăнчă палли « $,$ » — вуншарлăхăн хÿреллĕ пăнчи (акăл. decimal comma) — Раççейре, Европа çĕршывĕсенче (Аслă Британисĕр тата Ирландисĕр пуçне) тата ытти нумай çĕршывсенче йышăннă. Акăлчан чĕлхиллĕ тата вĕсен витĕмĕллĕ ытти çĕршывсенче пăнчăпа усă кураççĕ: « $.$ » — вуншарлăх пăнчи (акăл. decimal point), хÿреллĕ пăнчăна разрядсене виçшерен ушкăнлама усă кураççĕ (разрядсен ушкăнĕсен уйăравçи, Раççейре: татăлми пушăлăх палли « »). Сăмахран, ${\frac {1~000~000}{3}}$ вак вуншарлăх çырăвĕпе Раççей станддартĕнче ак çапла курăнать: ${333~333{,}333333}(3)$ , акăлчан стандарчĕпе: ${~333,333.333333(3)}$ . Тĕплĕнрех: Вуншарлăх уйăравçи.

[1] Хÿреллĕ пăнчă палли « $,$ » — вуншарлăхăн хÿреллĕ пăнчи (акăл. decimal comma) — Раççейре, Европа çĕршывĕсенче (Аслă Британисĕр тата Ирландисĕр пуçне) тата ытти нумай çĕршывсенче йышăннă. Акăлчан чĕлхиллĕ тата вĕсен витĕмĕллĕ ытти çĕршывсенче пăнчăпа усă кураççĕ: « $.$ » — вуншарлăх пăнчи (акăл. decimal point), хÿреллĕ пăнчăна разрядсене виçшерен ушкăнлама усă кураççĕ (разрядсен ушкăнĕсен уйăравçи, Раççейре: татăлми пушăлăх палли « »). Сăмахран, ${\frac {1~000~000}{3}}$ вак вуншарлăх çырăвĕпе Раççей станддартĕнче ак çапла курăнать: ${333~333{,}333333}(3)$ , акăлчан стандарчĕпе: ${~333,333.333333(3)}$ . Тĕплĕнрех: Вуншарлăх уйăравçи.

[1]

п • с • т Хисепсен системисем
Шутла йышсем	Натураллă хисепсем ( $\scriptstyle \mathbb {N}$ ) • Туллисем( $\scriptstyle \mathbb {Z}$ ) • Рационаллисем ( $\scriptstyle \mathbb {Q}$ ) • Алгебрăллисем ( $\scriptstyle {\overline {\mathbb {Q} }}$ ) • Периодсем • Шутлавлисем • Арифметикăллисем

Чăн хисепсем тата вĕсен анлăлатăвĕсем	Чăннисем ( $\scriptstyle \mathbb {R}$ ) • Комплекслисем ( $\scriptstyle \mathbb {C}$ ) • Кватернионсем ( $\scriptstyle \mathbb {H}$ ) • Кэли хисепĕсем (октавăсем, октонионсем) ( $\scriptstyle \mathbb {O}$ ) • Седенионсем ( $\scriptstyle \mathbb {S}$ ) • Альтернионсем • Дуаллисем • Гиперкомплекслисем • Вышкайсăр чăннисем • Гиперчăннисем • Сюрреаллисем

Хисепсен системисене анлăлатмалли инструментсем	Кэли — Диксон процедури • Фробениус теореми • Гурвиц теореми

Хисепсен ытти системисем	Кардиналлă хисепсем • Йĕрке хисепĕсем (трансфинитлисем, ординалсем) • p-адиллисем • Вышкайсăр натураллă хисепсем • Интервалла хисепсем

Çав. пекех	Гиперболăлла хисепсем • Иррационаллă хисепсем • Трансцендентлă хисепсем • Хисепсен пайăрки • Бикватернион