Корсика

Collectivité Territoriale de Corse

(регион ялавĕ) Регион гербĕ
Тĕп хула	Аяччо
Лаптак¹	8680 км²
Президент канашĕ	Пол Жиакобби (2010 çултанпа; Халăх юхăмĕн пĕрлĕхĕ)
Халăх  * 2010  * хыпарсем 1999 г.  * Йышлăхĕ	(25-мĕш вырăн) 309 пин 260 пин 35,68 çын 1 км² çине (2010)
Тăрăхсем	5
Кантонсем	52
Коммунăсем	360
Департаментсем	КăнтăрКорсика Тури Корсика
1 Çĕр реестрĕпе, 1 км² ытла лаптăклă кӳлĕсем, пĕвесем тата пăрлăхсем, çаплах юханшыв эстуарисем кĕмеççĕ.

Ко́рсика (фр. Corse, корс. Corsica, итал. Corsica) — Вăтаçĕр тинĕсĕнчи пысăккашĕпе тăваттăмĕш утрав, Францин 26 регионĕсенчен пĕри. Пысăк хула — Аяччо. Халăх йышĕ — 272 пин çын (25-мĕш вырăнта).

Тавралăхĕ

Ӳкерчĕк:Corsica map RU.gif

Утравăн картти

Территори лаптăкĕ 8680 км². Региона Кăнтăр Корсика тата Тури Корсика департаментсем кĕреççĕ.

Утрав варринче — 3000 м çӳллĕш тусем. Юханшывсем ту çинчен анаççĕ, пăрахут çӳреие юрăхлисем: Гравона, Рестоника, Тараво тата урăххисем. Пысăкки — Голо (90 км).

Кун-çулĕ

Пирĕн эрăччен 6 пин çул каялла вырăнти сунарçăсемпе çутçанталăк çимĕçне пуçтаракансене импрессо этеплĕхĕ хĕстерме тытăнать. Корсика этеплĕх йăли кӳршĕ Сардинин сĕме айне лекет. Пирĕн эрăччен 2 пин çул маларах сардини Боннанаро этеплĕхĕн сĕмĕпе утрав çинче торе этеплĕхĕ çĕкленет, унăн палăкĕсем сардини нурагĕсем евĕр торе-турулсем. Çакăн хыççăн кĕçех Корсикăна нурагсене тăвакансем ярса илеççĕ, каярах утрава çавсемпе тăван этрусксем туртса илеççĕ.

Пирĕн эрăччен VI ĕмĕрте Корсика çине грек-фокейсем пырса тухаççĕ, кунта вĕсем Алали хулана никĕс хураççĕ. Вĕсен хулашăн этрус-карфаген флочĕпе хаяррăн тинĕсре çапăçма тивет. Корсикăна пирĕн эрăччен V ĕмĕрте çĕнтерсе илнĕ карфагенсем пирĕн эрăччен 238 çулта утрава римсене хăввармалла пулать. Корсикансем рим пуçлăхĕсене хирĕç чăкăрташнă пулин те, çичĕ çул (236—230) хĕрнĕ кĕрешӳре пăхăнаççĕ. Корсика императорсен влаçĕпе çӳле хăпарса (хулана 33 хӳтлĕхпе хупăрланă пулнă) каять.

Вандалсем тапăнса кĕнипе (470 çултанпа) Корсика V ĕмĕрте юхăнса пырать. Велизарий утрава 533 çулта вандалсенчен хăтарать, çакăнтанпа утрав е Висантие, е готсене пăхăнса тăрать. Каярах вĕсене франксем (754) тата сарацинсем (850) çĕнтереççĕ, çакăн пирки тинç хĕрринчи турулсем пĕлтереççĕ. XI ĕмĕрĕн пуçламăшĕнче Корсика пизансен аллине лекет те ăна темиçе феодал хушшинче ваклаççĕ.

1077 çултанпа корсикансем папăна хăйсен аслă пуçлăхĕ вырăнне хунă; Урбан II Корсикăна тытса тăма пизансене парать, лешсем ăна 1300 çулта Генуй республикин вллине куçараççĕ, генуйсен влаçне корсикансем 1387 çулта тин йышăнаççĕ, унчен темиçе хутчен те пăлханаççĕ (тĕсл. Сампьетро ертсе пынă 1553 — 1570 çç. пăлхав).

1768 ç. Компьен трактачĕпе Генуй утрава Францине парăм вырăнне парать.

Паллă çынсем

Корсикăра Наполеон Бонапарт, çаплах Аббатуччи çемьин çарпа патшалăх ĕçченĕсем çуралнă. Пĕр версипе Корсикăра Христофор Колумб çуралнă.

Утрав çыранĕнчи Аяччо (фр. Ajaccio) хула Alizee(тулли яче Ализе́ Жакоте́) юрăçшăн тăва кĕтес пулса тăрать.

Çавăн пекех пăхăр

• Корсика наци ирĕклĕх фрончĕ
• Ротондо (кӳлĕ)

Каçăсем

• PhotoGlobe - Corsica A collection of photos of Corsica together with GPS-based positions
• красивейшее корсиканское малое село Santo Pietro di Tenda
• CNN 2008 ҫулхи Ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче архивланӑ. CNN coverage of rejection of autonomy proposals in 2003
• Corsica-Isula very helpful website on Corsica
• Touristic maps of Corsica 2007 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ.
• Photos of Corsica 2018 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ. — more than 800
• University of Corsica

Франци департаменчĕсем
Континентри Франци 01 Эн 02 Эна 03 Алье 04 Тури Прованс Альпĕ 05 Тури Альп 06 Тинĕс Енчи Альп 07 Ардеш 08 Арденн 09 Арьеж 10 Об 11 Од 12 Аверон 13 Буш-дю-Рон 14 Кальвадос 15 Канталь 16 Шаранта 17 Тинĕс енчи Шаранта 18 Шер 19 Коррез 2A Кăнтăр Корсика 2B Тури Корсика 21 Кот-д'Ор 22 Кот-д'Армор 23 Крёз 24 Дордонь 25 Ду 26 Дром 27 Эр	28 Эр тата Луар 29 Финистер 30 Гар 31 Тури Гаронна 32 Жерс 33 Жиронда 34 Эро 35 Иль тата Вилен 36 Эндр 37 Эндр тата Луара 38 Изер 39 Юра 40 Ланды 41 Луар тата Шер 42 Луара 43 Тури Луара 44 Атлантика енчи Луара 45 Луаре 46 Лот 47 Лот тата Гаронна 48 Лозер 49 Мэн тата Луара 50 Манш 51 Марна 52 Тури Марна 53 Майенн 54 Мёрт тата Мозель 55 Мёз 56 Морбиан	57 Мозель 58 Ньевр 59 Нор 60 Уаза 61 Орн 62 Па-де-Кале 63 Пюи-де-Дом 64 Атлантика енчи Пиреней 65 Тури Пиреней 66 Тухăç Пиреней 67 Анатри Рейн 68 Тури Рейн 69 Рона 70 Тури Сона 71 Сона тата Луара 72 Сарт 73 Савойя 74 Тури Савойя 75 Париж 76 Тинĕç енчи Сена 77 Сена тата Марна 78 Ивелин 79 Дё-Севр 80 Сомма 81 Тарн 82 Тарн тата Гаронна 83 Вар 84 Воклюз 85 Вандея	86 Вьенна 87 Тури Вьенна 88 Вогез 89 Йонна 90 Бельфор Çĕрĕ 91 Эссонн 92 Туçи Сена 93 Сена — Сен-Дени 94 Валь-де-Марн 95 Валь-д'Уаз Аякри департаментсем 971 Гваделупа 972 Мартиника 973 Гвиана 974 Реюньон пĕр департаментлă регион статуслăскерсем Аякри сообществăсем 975 Сен-Пьер тата Микелон 984 Францин кăнтăр тата антарктика çĕрĕсем 985 Майотта 986 Уоллис тата Футуна утравĕсем 987 Франци Полинезиĕ 988 Çĕнĕ Каледони