Эльзас

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал

Эльза́с (фр. Alsace («Альзас» илтĕнет), ним. Elsass е Elsaß) — Францин çурçĕр-тухăçĕнчи регионĕ, Германипе, Швейцарипе çуммăн вырнаçнă. Эльзасăн тĕп хули — Страсбург, калăпăшĕпе иккĕмĕш хули — Мюлуз (Тури Рейн супрефектури), виççĕмĕшĕ — Кольмар (Тури Рейн префектури).

Эльзас икĕ департаментран тытăнса тăрать:

Этимологи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Серж Лозикăн «Çĕршывсен, халăхсен этимологи сăмахсарĕ» тăрăх, Эльзас ячĕ «галл-римAlisauia“ е „Alisetum“ сăмахĕнчен пулса тухнă, вăл „чуллă çыр“, „чăнкă чул сăрчĕ“ пĕлтерет. „Чуллă çыр çĕршывĕ“.

Тавралăхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Блан кӳлли

Геологи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Эльзасăн топографи картти

Паллисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Гербĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ялавĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Этеплĕхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Эльзасăн этеплĕх несĕлĕ мăнаçлă, унăн тымарĕнче франци те, çаплах нимĕç йĕрĕсем те курăнаççĕ (Эльзасшăн чылай вăхăт Франципе Германи тапăçнă).

Тĕпелĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Йăла йĕркиллĕ «baeckeoffe»

Эрех тăвасси[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Эльзас - паллă эрехтăвакан тăрăх.Кунта чиллайях ( 90 % ытла ) шурă эрехсем тăваççĕ.Паян 14 400 гектарсенче 6 пин ытла хуçалăхсем иçĕм ӳстереççĕ.Эльзас эрехсем туни виççĕ апелласьонсемпе ( ку вырăнтан туни чăн ячĕ ) тухма пултарать :

  • Alsace AOC e Vin dAlsace : шурă тата хĕрлĕ эрехсем ;
  • Alsace Grand Cru AOC (чи лайăххи эрехсем) : шурă эрехсем кăна ;
  • Alsace Cremant AOC (игристай эрехсем шампань меслетпа туни) : шурă тата шупка хĕрлĕ эрехсем.

Эльзасра тĕрлĕ иçĕм çирла сортсем ӳстереççĕ : Рислинг,Гевюрцтраминер,Пинă Блан (Шурă Пинă),Пинă Гри (Серый Пинă),Сильванер,Мускат (Мускат Ăттăнель тата Мускат пĕчĕк çирлари),Пинă Нуар (Хура Пинă).

Архитектура[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Страсбургри Каммерзель çурчĕ (XV ĕм.)

Этеплĕх несĕлĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тури Кенигсбург карманĕ.
Сент-Одиль тăвĕнчи мăнастăрь.

Çавăн пекех Эльзас музейĕсем статьяна вулăр.

Паллă эльзассем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Огюст Бартольди,Ирĕклĕх статуйин авторĕ.
«Кот в сапогах». Гюстав Доре гравюри.
Альфред Дрейфус, Дрейфус ӗҫӗн чи паллă хутшăнаканĕ.

Паллă кунсен пуххи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Кăрлач[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Европăри ӳнерлĕхпе антиквариат ыйтăвĕсен Европа тĕл-пулăвĕ: Страсбургра иртет

Нарăс[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пуш[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Карнавал, нумай хуласенче
  • Чун хавал вăйĕсем, Мазево.

Ака[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Шуй уявĕ, Озенбах.
  • "Эрех-хăни", Аммершвир.
  • "Евросăра", Страсбург (пушмак мар çулсенче)

Çу[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çĕртме[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Турă кĕлеткин уявĕ.
  • Гугельхопф уявĕ, Рибовиле.
  • Фольклор уявĕ, Хунспах.
  • Розăсен уявĕ, Саверн.
  • Виçĕ чăрăша çунтарни Тан
  • Тĕнчери кĕвĕ фестивалĕ, Страсбург.
  • Çĕр айĕнчи чĕр управсен биржи, Сент-Мари-о-мин

Утă[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Тĕнчери кĕвĕ фестивалĕ, Кольмар.
  • Автомобильсен мăн парачĕ, Мюлуз.
  • Тухатмăш (асамçă) уявĕ, Руффах
  • Эрех ярмаркки, Бар.
  • Фриц тусĕн уявĕ, Гунавир
  • "Штрайсельхохцайт" – чечек çыххи йăла туйĕ, Зеебах

Çурла[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Эрех ярмарки, Кольмар.
  • Гевюрцтраминер (иçĕм сорт) уявĕ, Бергем
  • Аист уявĕ, Эгисгем.
  • Фриц тусăн туйĕ, Марленем.
  • Чечек çыххисемпе утни, Селест.
  • "S`Wielada" - загрузка вина, как в старину, в Целленберге
  • Хура çырла уявĕ, Вильденштейн.
  • Хăмла уявĕ, Агно.
  • Уйăх уявĕ, Когенем.

Авăн[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Европа ярмарки, Страсбург.
  • "Musica" – хальхи кĕвĕ фестивалĕ, Страсбург.
  • Ял кĕввин уявĕ, Рибовил.
  • Керамика уявĕ, Бетшдорфпа Суфленем.
  • Тĕнчери Бугатти фестивалĕ, Мольсем.
  • Çамрăк эрех уявĕ, Сен-Ипполит.

Юпа[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Иçĕм çырлана пуçтарнă уявĕ, Бар тата Оберн.
  • Çавра çăкăр уявĕ, Мюнстер.
  • Çавра кавăн уявĕ, Логелем.
  • Çамрăк эрех уявĕ, Эгисем.

Чӳк[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Пăши (косуля) уявĕ, Ранспах-ле-Ба
  • Раштав пасарĕн пуçланăвĕ, Страсбург, Кольмар, Андло

Раштав[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Эльзас раштава уявлать.

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]