Уксăмлă

Уксăмлă Уксăмлă. Ялăн çурçĕр енĕ Ялав Герб Ялав Герб Патшалăх РаççейРаççей Федераци субъекчĕ ТутарстанТутарстан Муниципаллă район Нурлат Ял тăрăхĕ Ахмет Координатсем 54°27′35″ с. ш. 50°37′05″ в. д. Пĕрремĕш асăну 1710 Малтанхи ятсем Аслă Уксăмлă Наци йышĕ чăвашсем Конфесси йышĕ православсем Вăхăт тăрăхĕ UTC+4 Телефон кочĕ +7 +7 84345 Почтă индексĕ 423010 Автомобиль кочĕ 16, 116, 716 ОКАТО кочĕ

Уксăмлă ( выр. Аксумла) — Тутарстанăн Нурлат районĕнчи ял.

Ку ял Уксăмлă (выр. Аксумлинка) çырми хĕрринче тăрат, вăл Аслă Çарамсан (выр. Большой Черемшан) юханшыва кĕрет. Уксăм ель Нурлат хулинчен 10 ҫухрӑмра вырнаҫнӑ. Унта пур вӑтам шкул, культур ҫурчӗ, почта уйрӑмӗ, фельдшер тата имçамлăх пÿлĕмĕ, библиотека, ача пахчи, виçĕ лавка, спортзал ӗҫлет.

Тавраш

Ял ятне "Уксăм курăкĕпе" (выр.Черемша^{[çăлкуç кирлĕ]}) çыхăнтараççĕ. Уксăмлă юханшывĕ хĕрринче вырнаçнă. Ӗлӗк авал 1710 мӗш ҫулсенче виҫӗ салтак ку ҫӗр таврашне тарса килнӗ, вăл вăхăтри ĕмĕрте нуммай чăвашсем хресчен тĕнине кĕрес мар тесе тата вăрçа каяс мар тесе тарнă, хăшĕсем хăйсемпе пĕрле Керемет картине те сÿтсе лаша урапиçине тияса кайнă. Виç салтак каç пулсан çырма хĕрринче çывăрма выртас чухне тавлаша пуçлаççе, кама ку çĕр тĕлĕ лекет, пĕри калат: "Камăн пуçĕ çумĕнче курăк ирхинене шăтса тухат, çавă ку çĕре пурăнма юлат", пĕри çĕрле вăртăн хăй пуçĕ патне çĕн курăк куçарса лартат. Ирхине çывăрса тăрсан салтаксем тĕлĕнсе каяççĕ, пĕтĕм çырма хĕрри шеп-шенкер, веçех уксăм курăклă, çавăнпа яла та çырмана та - Уксăм ят параççĕ. Уксăмлă ялĕнче чее салтак вырнаçат, теприсем таçтах каймаççĕ, вӗсем кунта тата ик ял ҫак вырăнсенче туса лартнă, пӗрремӗшне вара Уксăмлă ят параҫҫӗ, Иккӗмӗшне - Салтакьел, Виҫҫӗмӗшне - Якаел.

Халăх йышĕ, ял тытăмĕ

• 1742 çул - 60 çын
• 1771 çул - 106 çын
• 1859 çул — 824 çын
• 1897 çул — 838 çын
• 1920 çул — 979 çын
• 1926 çул — 681 çын
• 1938 çул — 701 çын
• 1949 çул — 664 çын
• 1958 çул — 619 çын
• 1970 çул — 673 çын
• 1979 çул — 539 çын
• 1989 çул — 519 çын
• 2000 çул — 525 çын.
• 2010 çул — 530 çын

Кунçул

1782-мĕш çултанпа хутсенче асăнаççĕ. Малтан Кĕçĕн Уксăмлă, каярахпа Мăн Уксăмолă ятлă пулнă. 19-мĕш ĕмĕрте Хусан кĕпернин Чистай уесне кĕнĕ. 20-мĕш ĕмĕр пуçламăшĕнче ялта Гури тăванлăх шкулĕ, 2 çил арманĕ, 4 тимĕрç лаççи, 3 кĕрпе арманĕ, часавай, лавкка пулнă.

Топонимсем

Турчăка касси (ул.Центральная)

Шкул касси (ул.Школьная)

Сăрт кас (ул.Нагорная)

Çĕнĕ кас (ул.Новая)

Масар касси (ул.Заречная)

Клуб касси (ул.Малая Центральная)

Питомель (ул.Ягодная ранее Плодопитомник).

Ялĕнче пур Учук вырăнĕ (Керемет), Кĕл васанĕ (Молельный овраг), Иртемес (Граница между деревнями), икĕ масар (вырăс - крещённый) тата чăн-чăваш (языческий).

Шкул

XVIII ӗмӗрте пуçламăш пӗлӳ паракан "Мектепĕ" пулнӑ. 1899 ҫулхи юпан 5-мӗшӗнче - "Сăваплă Кури тăванлăхĕ" ятлă шкул уҫӑлнӑ. 1909 ҫулта вырăнти çĕрĕн шкулӗ уҫӑлчӗ. 1924 ҫулта пуҫламӑш шкул уҫӑлнӑ. 1978 ҫулта-саккӑрмӗш ҫулта улшӑнса кайнӑ. 1995 ҫулта-пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкул, 2008 ҫулта-пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан тӗп шкула йӗркеленӗ. 2010 ҫулта-шкула хупнă та 2 пуҫламӑш класа хӑварнă.

Калерей

• 
  Культурă çурчĕ
• 
  Ял варĕ
• 
  Акатуй иртерни
• 
  Культурă çурчĕ, лавка, спорт çурчĕ
• 
  Марина па Кристина ятлă лавка
• 
  Икĕ лавка
• 
  Хуçаланакан лавки Антей
• 
  Кристина лавки
• 
  Ахтупăс тăхталăхĕ
• 
  Ялăн çул кăтартăвĕн палли
• 
  Турчăка касси (Север)
• 
  Çĕнĕ кас (Восток)
• 
  Кăлуп касси (Юг)
• 
  Пысăк кĕпер (трасса 16К-1283)
• 
  Шкул касси (Запад)
• 
  Шкул кассипе хыçĕнчи Сăрт касси (Северо-Запад)

Каçăсем

• Тутар энциклопедийĕ 2016 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ.
• П.П. Фокин. Чăваш энциклопедийĕ
• Сборник материалов по истории Казанского края в XVIII в. Автор: Корсаков Д. А.