Боголюбов Александр Николаевич

	Боголюбов, Александр Николаевич
	Ӳкерчĕк:Боголюбов, Александр Николаевич (генерал).jpg
Çуралнă вăхăт	1900 -мĕш çулхи çу уйăхĕн 29-мĕшĕ
Çуралнă вырăн	Шупашкар
Вилнĕ вăхăт	1956–мĕш çулхи нарăсăн 28-мĕшĕ
Вилнĕ вырăн	Мускав
Пăхăнулăх	СССР
Хĕсмет çулĕсем	1918- 1955
Хисеп	Генерал-полковник
Çапăçусем/вăрçăсем	Граждан вăрçи Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи
Отставкăра	1955

Боголюбов Александр Николаевич (1900, Шупашкар, Хусан кĕперни - 1956, Мускав) — генерал-полковник, Совет Союзĕн Паттăрĕ. Вăл Чăваш Республикин Шупашкар хулинче çуралнă.

Кунçул[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Геройăн ашшĕ, Николай Матвеевич Боголюбов, хальхи Çĕрпӳ районĕнчи Патăрьел чăваш ялĕнчен тухнă çын пулнă, Атăл пăрахучĕ çинче механик пулса ĕçленĕ; ир вилнĕ^[1]^[2]. Амашĕ, Надежда Ивановна, вырăнти спирт савутĕнче ĕçленĕ.

Александр Боголюбов 1918-мĕш çулта Хĕрлĕ Çар ретне кĕнĕ, граждан вăрçине хутшăннă.

1920-мĕшпе 1938-мĕш çулсем хушшине нумар çар шкулĕ пĕтернĕ: дислокаци аслă шкулĕ (1920), Аслă çар çыхăну шкулĕ (1924), М.В. Фрунзе ячĕллĕ çар академийĕ (1931), Генераллă штабăн çар академийĕ (1938).

1924-мĕш çултан взвод, рота, батальон командирĕ. 1931-мĕш çултан - штаб пуçлăхĕ, çыхăну полкĕн командирĕ, каярах перевçĕ корпусĕн çыхăну пуçлăхĕ тата штабăн операцилле уйрăмĕн пуçлăхĕ. 1938-мĕш çулта Тĕп штабĕн çар академин вĕрентӳçи.

Вăрçă пуçлансан Резерв фрончĕ штабĕн операцилле пайĕн пуçлăхĕ, 1941-мĕш çулхи юпа уйăхĕнчен.

1942-мĕш çулхи çурла уйăхĕнче Боголюбов генерал-лейтенанта Тĕп штабĕн операциллĕ управлени пуçлăхĕн çумне лартаççĕ, 1942-мĕш çулхи авăн уйăхĕнче ăна каллех 43-мĕш çар штабĕн пуçлăхне лартаççĕ.

1942-мĕш çулхи раштав уйăхĕнче Боголюбов Тĕп штабĕн операцилле управленин пуçлăхĕн 1-мĕш çумĕ. Каярах тĕрлĕ фронтсенче штаб пуçлăхĕ: Çурçĕр_Тухăç, 1-мĕш Украина, 2-мĕш Беларуç.

Çапăçусне харсăр ертсе пынăшăн ăна 1945 çулхи çу уйăхĕн 29-мĕшĕнче Совет Союзĕн Паттăрĕн ятне тивĕçтернĕ (№ 5544).

1945-мĕш çулхи çĕртмере Çурçĕр çар ушкăнĕн штаб пуçлăхĕ, 1945-мĕш çулхи юпа уйăхĕнчен вăл Генераллă штабăн çар академийĕнче оперативлă тактика циклĕ, кафедра пуçлăхĕ, пуçлăхĕн çумĕ. 1951-мĕш çулхи пуш уйăхĕнчен 1953-мĕш çулхи çурла уйăхĕччен Аякри Тухăçри çарсен командующин çумĕ, 1953-мĕш çулхи авăн уйăхĕнчен 1955-мĕш çулхи юпа уйăхĕччен çар тата физика хатĕрленĕвĕн Тĕп управленин пуçлăхĕн çумĕ.

1955-мĕш çулта запаса кайнă.

1956 çулхи нарăсăн 28-мĕшĕнче Мускав хулинче вилнĕ.

Чыславсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

2 Ленин орденĕ
4 Хĕрлĕ Ялав орденĕ
2 I степеньлĕ Суворов орденĕ
I степеньлĕ Кутузов орденĕ
I степеньлĕ Богдан Хмельницки орденĕ (СССР)

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

^ Трофимов, Прохор. Пирĕн мухтавлă ентеш. — Ялав, 1990, №5 (май). — С. 9. (Ашшĕн тулли ятне ку çăлкуçра асăнман).
^ Официальный портал Администрации Ленинского района г.Чебоксары. — 09:40 09 декабря 2013 г.

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382

• Марфин Ю.П. Доброволец из Чебоксар. Ч., 2000.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Боголюбов Александр Николаевич «Патшалăх паттăрĕсем» сайтĕнче

Чăваш энциклопедийĕ

Ку Чăваш Енĕн пайăр çынни пирки вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.

[1] Трофимов, Прохор. Пирĕн мухтавлă ентеш. — Ялав, 1990, №5 (май). — С. 9. (Ашшĕн тулли ятне ку çăлкуçра асăнман).

[2] Официальный портал Администрации Ленинского района г.Чебоксары. — 09:40 09 декабря 2013 г.

[1]

[2]