Ульянов Илья Николаевич

Илья́ Никола́евич Улья́нов (утă, 19 (31) 1831, Аçтăрхан — кăрлач, 12 (24) 1886, Чĕмпĕр) — раççей педагогĕ, Атăлçи халăхĕсем валли шкулсем уçакан, Александр Ильич Ульянов тата Владимир Ильич Ульянов-Ленин революционерсен ашшĕ.

Кун-çулĕ

Аçтăрханра çуралнă. 1854 çулта Хусан патшалăх университечĕн физикăпа математика факультетĕнчен вĕренсе тухать. 1850-мĕш — 1860-мĕш çулсенче Пенза хулин дворян училищинче верентӳçĕ вырăнĕнче ĕçлет, кайран Чулхулари хĕрарăм училищинче вĕрентет.

Çак вăхăтрах Мария Александровна Бланка качча илет. Çак чухнех метеорологи сăнавĕсемпе хăтланать, вĕсене Пензăри журналра пичетлет.

1869 çулта Чĕмпĕр кĕпĕрнинчи халăх шкулĕсен тĕрĕслекенĕ пулса тăрать. Унăн тăрăшăвĕпе темиçе ял шкулне (Загоскинора тата ур.) уçнă.

1871 çулта чăвашсен пĕрремĕш шкулне Чĕмпĕрте уçать, каярах, мордвасемпе тутарсемсем валли шкулсем йĕркелет.

1874 çулта директор вырăнĕнче. Патшалăх хĕсметне патшалăхăн чăн канашçи ĕç вырăнĕнче вĕçлет. 1882 çулта ăна тăхăмлă дворян йышне кĕртнĕ.

Çав. пекех

• Ульяновсем

Вуламалли

• Ж. Трофимов, Ж. Миндубаев. Илья Николаевич Ульянов. Молодая гвардия, 1981 г.

Каçăсем

• Илья Николаевич Ульянов тата Пенза 2009 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 16-мӗшӗнче архивланӑ.
• Ilya Nikolaevich Ulyanov Викиампарта
• Биография И. Н. Ульянова 2022 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗнче архивланӑ. в Большой российской энциклопедии
• Григорий Горин. Истории.
• Люлечник В. «Пятый пункт» вождя революции. Малоизвестные факты о национальных корнях В. И. Ленина.