Мордвасем
Мордва, — экзоэтноним, Мордва Республикинче пурăнакан мăкшăпа ирçе халăхне çапла палăртаççĕ. Вĕсен тĕнĕ — православи.
Мăкшăсен хăйсен чĕлхи, ирçĕсен хăйсен чĕлхи пур. Йăли-йĕрки те вĕсен уйрăм. Мордвасем хушшинче тата икĕ пĕчĕк юшкăн пур. Ку терюхансем тата каратайсем. Пĕрремĕшсем XIX ĕмĕртех вырăс чĕлхине вĕреннĕ хыççăн вырăссем хушшинче çухалса пыраççĕ. Теприсем Тутарстанра Атăлăн сылтăм енчи çыран хĕрринчи виçĕ ялта пурăнаççĕ, тутарла тата вырăсла калаçаççĕ.
Халăх йышĕ 1970 çулхи халăх çыравĕпе 1 263 пин çынпа танлашнă. Кун чухне мăкшăпа ирçене уйăрман, пĕрле шутланă. 2002 çулхине вара Раççейре пурĕпе 843,4 пин мордва пурăннă. Мăкшăсем 49,6 пин çын пулнă, ирçĕсем — 84,4 пин çын.
Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- И. Н. Смирнов, «М. Историко-этнографический очерк» в «Известиях Общества археологии, истории и этнографии при Казанском университете» за 1892—95 гг.; лучшая новейшая монография Мордвы.
- László Klima, The linguistic affinity of the Volgaic Finno-Ugrians and their ethnogenesis (early 4th millennium BC — late 1st millennium AD), Societas historiae Fenno-Ugricae (1996), ISBN 951-97040-1-9
- Фетисов С. Г. «Я живу в Мордовии.» М., «Сов. Россия», 1978. — 144 c. c ил. на вкл. (В семье российской, братской). (Тираж 30 000 экз. Цена 55 коп.)
- Бонгард-Левин Г. М., Грантовский Э. А. От Скифии до Индии. Древние арии: мифы и история. — 2-е изд., доп. и испр. — М.: Мысль, 1983. — 206 с, ил. (стр. 152—153: часть карты Птолемея, изданной в Риме в 1490 г. и часть карты мира, составленной в Генуе в 1447 г.; стр. 98-100: «Арии и финно-угры»).
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Мордва халăхĕн кун-çулĕ(выр.)