Чулхула
Чулхула выр. Нижний Новгород | |
Хула гербĕ![]() | |
Патшалăх: | Раççей |
---|---|
Регион: | Чулхула облаçĕ |
Никĕсленĕ: | 1221 |
Хула, çултан: | |
Халăх йышĕ, пин çын: | 1 250,6 (2010) |
Хула лаптăкĕ: | 411 км2 |
Геогр. анлăхĕ: | 56° 20′ |
Геогр. вăрăмлăхĕ: | 44° 00′ |
Чулхула (выр. Нижний Новгород, улăхри мари Угарман, ирçе Алоош) — Атăлпа Ока пĕрлешнĕ вырăнта вырăнаçнă хула. Çак хулара Атăлçи федераллă округĕн, тата Чулхула облаçĕн администрациĕ вырнаçнă. Хулана 1221 çулта никĕсленĕ, лаптăкĕ 41 пин гектарпа танлашать, 1 250 615 çын (2010 çулхи утă уйăхĕн 1 тĕлне) пурăнать. 1932 çултанпа 1991 çулчен хула ячĕ Горький (Максим Горький писатель ячĕпе) ятлă пулнă.
Кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Феодаллă сапаланчăк тапхăрĕнче[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Мускав патшалăхĕн чикĕ сыхлавçи[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Кĕперне хули[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Совет тапхарĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
1917 çулхи кĕркунне хулара совет влаçне туса хунă. 1929 çулта Сормовăпа тата Канавинăна пăрахăçланă та, вĕсен территорийĕ ытти ялсемпе пĕрле (Гордеевка, Карповка, Высоково чиркӳллĕ ялсем, Высоково, Копосово, Починки, Бурнаковка, Княжиха, Ратманиха, Костариха, Молитовка, Борзовка, Монастырка тата ур. ялсем) Мăн Чулхула картине кĕртнĕ, çавăнтанпа хула районсене пайланать. Çав çултах малтан патшалăха кĕпернесене пайланă администрацисене пĕтернĕ. Чулхула кĕпернине салатса янă. Чулхула Чулхула Енĕн (1932 çултанпа пăрахăçлаччинех — Горьки Ен) центрĕ пулать. 1932 çулта хулана вырăсла Горький ята куçарнă.
XX ĕмĕрĕн вăтăрмĕш çулĕсенче — Чулхулара промăçлăх ĕçĕ хăвăрт ӳссе пырать. 1932 çулта промăçлă пысăк йĕркелӳ — Горьки автомобиль завочĕ ĕçе кĕрет, вăл Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçин тапхăрĕнче хӳтĕлев промăçлăхĕн паллă центрĕ шутланнă.
«Чулхуласем — фронта» мемориал
Хальхи хула[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Экономика[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Çул-йĕр[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Хула районĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Автозавод районĕ
- Канавино районĕ
- Ленин районĕ
- Мускав районĕ
- Нижегородски районĕ
- Окаçум районĕ
- Совет районĕ
- Сормово районĕ
Чулхулан паллă çыннисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Чыслă гражданĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Тимлĕх! Пысăк совет энциклопедийĕ ирĕклĕ çăлкуç шутланмасть. Энциклопедирен тĕп тӳрĕ куçарса илнĕ статьясем автор правине пăсаççĕ, вĕсене кăларса пăрахма тăратаççĕ. Эхер те статьяра ПСЭ куçарса илнĕ пай пулсан, çак текста тӳрех çĕнĕрен çырмалла. Эхер ПСЭ текста илмен пулсан, ăна çăлкуç тесе çеç (текста мар) кăтартнă пулсан, вара ПСЭ «çăлкуçсем» пайне лартмалла та {{ПСЭ}} шаблона хуратмалла.
|
- Гациский А. С. Нижегородка. Путеводитель и указатель по Нижнему Новгороду и нижегородской ярмарке. — Н. Новгород: Тип. губернскаго правления, 1875. — 60 с.(PDF)
- Кучкин В. А. Территория Суздальского и Нижегородского Великих княжеств в XIV в. // Формирование государственной территории северо-восточной Руси в X—XIV вв. / В. А. Кучкин; Отв. ред. акад. Б. А. Рыбаков. — М.: Наука, 1984. — Гл. 5.
- Пудалов Б. М. Письменные источники по истории Нижегородского края (XIII — начало XVIII века): Учебное пособие. — Н. Новгород: Изд. Нижегородского педагогического университета, 2001. (Опубликовано на сайте электронного периодического издания «Открытый текст».)
- Храмцовский Н. И. Краткий очерк истории и описание Нижняго-Новгорода. — 1859.
- Л. Л. Трубе, «Наши города» Горьковское книжное издательство, 1954 г.
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
![]() |
Чулхула Викиампарта? |
---|
- Чулхула администрацин сайчĕ (вырăсла тата акăлчанла)
- Чулхулан чи пысăк тетел порталĕ (вырăсла)
- Чулхула администрацин сайчĕ
- Чулхула хула думин сайчĕ
- Проект корректуры ген-плана города
- Справочник «Весь Нижний Новгород»
Хура Атăл çинчи пурăнакан вырăнсем (шыв пуçламăшĕнчен шыв вăрри патне) |
|
---|---|
Орёл | сулахай юпи Орлик | сылтăм юпи Зуша | Белёв | Чекалин (Лихвин) | сулахай юпи Жиздра | сулахай юпи Угра | Калуга | Дугна | Алексин | Таруса | сулахай юпи Протва | Протвино | Серпухов | Пущино | Кашира | Ступино | Озёры | Коломна | сулахай юпи Мускав | Луховицы | Белоомут | Рязань | сылтăм юпи Проньă | Сăпас-Кисан | Шилово | Лашма | Касимов | сылтăм юпи Мăкшă | Елатьма | Дмитриевы Горы | Шиморское | Досчатое | Мурăм | сылтăм юпи Тёша | Тумботино | Павлă | сулахай юпи Клязьма | Горбатов | Желнино | Дзержинск | Бабино | Дуденево | Чулхула
|
Раççейри миллионлă хуласем | |||
---|---|---|---|
Мускав • Санкт-Петербург • Çĕн Çĕпĕр • Екатеринбург • Чулхула • Хусан • Самар • Омск • Челепи • Ростов-Тан-çинчи • Ĕпхӳ • Волгоград |
М7 «Атăл» автомагистраль çинчи (Мускавран Ĕпхӳне çити) пурăну вырăнĕсем | |||||
---|---|---|---|---|---|
|
мала пăхăр: М-5 «Урал» ¹ Хыткачри хисеп Мускавран миçе çухрăмне кăтартать, Чулхула облаçне çити топографих картти тăрăх, малалла GPS-карттăпа. |
|
![]() |
Ку Чулхула пирки вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. |
- Страницы с неработающими файловыми ссылками
- Википеди:Хăвăрт кăларса пăрахмалла
- Викиампар каçă статьисем
- Раççейри миллионлă хуласем
- Чулхула пирки вĕçлемен статьясем
- Ят улаштарнă хуласем
- Атăл çинчм хуласем
- Хура Атăл çинчи хуласем
- XIII ĕмĕрте никĕсленĕ хуласем
- Ленин орденĕпе чысланă хуласем
- Авалхи Руç хулисем
- Чулхула
- Раççей хулисем