Этнолект
Этноле́кт — лингвистикăра: этнос ушкăнĕпе çыхăннă пуплевĕн расналăхне (чĕлхе, диалект, субдиалект) кăтартакан термин[1]. Этнолект чĕлхен диалекчĕ е чĕлхен литературăри норминчен ытлах та уйрăлса тăман форми те пулаять, çапах та этнолект нормипе калаçакансем хăйсене урăх халăх тесе шутлаççĕ[2][3]. Тĕнчери темиçе этнолектрен тытăнса тăракан халăхăн пĕрлехи литература чĕлхи пулманни те пур, тĕрлĕрен пуплекенсем пĕр-пĕрне ăнланма пултараççĕ. Пĕрлехи литература чĕлхи çук чухне усă курмалли вăтамлатнă чĕлхе формине «койне» теççĕ.
Çак терминпе пĕрремĕш Европăран Буффолăна (Нью-Йорк штачĕ) куçса килнĕ иммигрантсен нĕселĕсем пуплекен акалчан чĕлхине ăнлантарса панă чухне усă курнă[4].
Этнолект терминпе Çурçĕр Америкăри социолингвистикăра акăлчан чĕлхипе калаçман регионсенчен килнĕ этнос ушкăнĕсене çырса кăтартмашкăн усă курнă. Лингвистикăра этнолект L1 енчен субстратпа витĕмленине, икĕ чĕлхеллĕ калаçуран акăлчан монолингвизмĕ патнелле куçнине кăтартать[5].
Пĕрлехи хыпарсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Этнолект чĕлхе вариациллĕхĕпе этнос идентификацилĕхĕпе тачă çыхăннă. Фишман Джошуа филолог-социолог каланипе, чĕлхене стандартизациленипе национализм облаçĕнчи процессем хальхи пĕрлĕхсенче калаçакансемшĕн чĕлхепе этнос йышĕнчилĕхĕ çыхăннине мала кăлараççĕ[6].
Этнолект тĕрлĕлĕхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Тĕслĕхсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- американ, британ, австрал, айриш тата акăлчан чĕлхин урăх варианчĕсем
- Югославире пулнă чĕлхесем: серб, хорват, босняк, черногор чĕлхисем (серб-хорват чĕлхи пĕрлехи литературăри нормипе)
- караим, крымчак, урум чĕлхисем — крым-тутар чĕлхин этнолекчĕсем евĕр
- таджик чĕлхи тата дари — перс чĕлхин этнолекчĕсем евĕр
- хинди тата урду — индус тата мăсăльман формсем (койне — «хиндустани»)
- Болгарири македон чĕлхи — болгар чĕлхин этнолекчĕ (македонсем çакăнпа килĕшмеççĕ)
- молдаван чĕлхи — румын чĕлхи этнолекчĕ евĕр.
Çав. пекех[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- ^ Tomasz Wicherkiewicz [1] / Nau, Nicole. — 1}. — Poznań: Adam Mickiewicz University in Poznań, 2016. — С. 105–106. — ISBN 978-83-947198-4-5
- ^ (31 January 2000) «Lingua Franca and Ethnolects in Europe and Beyond». Sociolinguistica 14 (1).
- ^ Jiří Nekvapil . — 2017.
- ^ / David Sankoff and Henrietta Cedergren. — Edmonton: Linguistic Research, 1981. — С. 17–24.
- ^ (2013) «Ethnolect, dialect, and linguistic repertoire in New York City». New Perspectives on the Concept of Ethnolect: Publication of the American Dialect Society (Pads).
- ^ Joshua Fishman / Florian Coulmas. — Oxford: Blackwell, 1997. — С. 327–343.
Литература[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- (31 January 2000) «Lingua Franca and Ethnolects in Europe and Beyond». Sociolinguistica 14 (1). DOI:10.1515/9783110245196.83.
- Clyne, M. (2018). Dynamics of language contact: English and immigrant languages. New York: Cambridge University Press.
- (March 2008) «Where do ethnolects stop?». International Journal of Bilingualism 12 (1—2): 25–42. DOI:10.1177/13670069080120010301.
- Thomas, E. R. (2019). Mexican American English: Substrate influence and the birth of an ethnolect. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press.
 |
|---|
