Магас
| Магас | |
Хула гербĕ
| |
| Патшалăх: | Раççей |
|---|---|
| Регион: | Ингушети |
| Никĕсленĕ: | 1994 (шутлаççĕ), 1994 (асăннă) |
| Хула, çултан: | 2000 |
| Халăх йышĕ, пин çын: | 15279 (2022) |
| Хула лаптăкĕ: | 1209,74 км2 |
| Геогр. анлăхĕ: | 43°10′ ç.ш. |
| Геогр. вăрăмлăхĕ: | 44°49′ х.т.д. |
Мага́с (инг. Магас, выр. Магас) — Ингушети Республикин (РФ) тӗп хули.
Этимологи[тӳрлет | кодне тӳрлет]
«Магас» ячӗ ҫӗнӗ Ингушети тӗп хулине пачӗ, ҫавӑнпа ҫапла пӗлӳлӗ, историлӗ, археологилӗ тӗрӗспе тата лингвистиклӑ тӗрӗслӗхлӗ, тата вырӑн топонимикин ячӗсенче йышӑнӑ[1][2]. Ҫак пӗлӳсемпе ҫапла ят тӗп хулин Авалхи Аланийӗн пулнӑ. Ҫапла, «Магас» топонимӗре «Ма» сӑмахӗ «хӗвел» пӗлтерет[3], слогпа «га»/«го» («ҫавракӑш», «диск») — «мага»/«маго» пӗлтерет «хӗвел ҫавракӑшĕ, хӗвел дискӗ». «С» саспалли сӑмахӑн вӗҫӗнче — ингуш топоформанчӗ, «са» сӑмахӗрен — «ҫӗр, вырӑн».
Ҫапла ӗнтӗ, «Магас» сӑмахӗ «ҫӗр, хӗвел вырӑнӗ», тата «хӗвел хули»[4][5]
Географи[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Кунҫул[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- ^ «К проекту Федерального закона «О присвоении столице Республики Ингушетия наименования город Магас» «КонсультантПлюс»
- ^ «Магас» ячӗ Кодзоев, Нурдин Даутович шутланӑ
- ^ инг. Малх - хӗвел
- ^ Кодзоев, Местонахождение и значение, 2001, с. 44
- ^ Исторический проект «Ингушетия:Исторические Параллели» АЛАНЫ в I—IX вв. (выр.). Ghalghay.com (2009-11-28). Тĕрĕсленĕ 9 Чӳк уйӑхӗн 2015.