Çурçĕр Осети
Курӑнакан калӑплав
| Çак статьяна е уйрăма çĕнĕрен çырмалла, чăваш чĕлхин йĕркисене пăхăнмалла, ытти кăлтăксенчен те хăтăлмалла. Статьяна тата унăн уйрăмне статьясене çырмалли йĕркепе хатĕрлемелле, ăнланманлăха пĕтермелле.
|
Çурçĕр Осети — Алани (Çурçĕр Осети, осет. Республикæ Цæгат Ирыстон — Алани) — Раççей Федерацийĕн субъекчĕ, Кăнтăр федераллă округа кĕрет.
Тĕп хули — Владикавказ.
1924 çулти утăн 7-мĕшĕнче йĕркеленĕ.
Географи
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Ҫурҫӗр Осетийӗн картти:
Тавралăхĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Кабардино-Балкари Республики, Ставрополь Енĕпе, Чечен Республикипе, Ингуш Республикипе тата Грузипе чикĕ тытать.
Халăх йышĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Пурăнакан халăх йышĕ — 704 400 çын (2005), йышлăхĕ — 88,1 çын/çм² (2005), хула çыннисен пайĕ — 65,4 % (2005).
Çурçĕр Осети Раççей Федерацийĕн чи йышлă субъекчĕ пулать. Тĕп вырăнĕнче халăх йышлăхĕ 140 çын/çм² ытла. Республикăри 48 % халăхĕ Владикавказра пурăнать.
| Халăх | Йышĕ, 2002 çул, пин |
|---|---|
| Осетинсем | 445,3 (62,7 %) |
| Вырăссем | 164,7 (23,2 %) |
| Ингушсем | 21,4 (3,0 %) |
| Эрменсем | 17,1 (2,4 %) |
| Кумыксем | 12,7 (1,8 %) |
| Грузинсем | 10,8 (1,5 %) |
| Украинсем | 5,2 |
| Чеченсем | 3,4 |
| Кабардинсем | 2,8 |
| Турккăсем | 2,8 |
| кунта 2500 ытла йышлă халăха кăтартнă |
Пурăнан вырăнсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]| 5 пин ытла çынлă пурăну вырăнĕсем 2007 çулăн кăрлач, 1 тĕлне | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Административлă-территори пайланăвĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]| Район | Административлă тĕпĕ | Халăх йышĕ, пин çын (кăрлач, 1, 2005) | Лаптăкĕ, пин çм² | Халăх йышлăхĕ |
| Алагир районĕ | Алагир хула | 36,6 | 2,01 | 18,2 |
| Ардон районĕ | г. Ардон | 27,9 | 0,36 | 77,5 |
| Дигор районĕ | г. Дигора | 20,4 | 0,64 | 31,9 |
| Ираф районĕ | с. Чикола | 15,4 | 1,37 | 11,2 |
| Киров районĕ | с. Эльхотово | 26,9 | 0,36 | 74,7 |
| Моздок районĕ | г. Моздок | 87,6 | 1,08 | 81,1 |
| Сылтăм Çыр районĕ | г. Беслан | 55,6 | 0,38 | 146,3 |
| Хулаçум районĕ | с. Октябрьское | 102,3 | 1,46 | 70,0 |
Хуçалăхĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Çавăн пекех
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]| Çурçĕр Осети Викиампарта? |
- Çурçĕр Осети-Алани республики Ертĕвĕн официаллă сайчĕ 2008 ҫулхи Ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
- Çурçĕр Осети - Алани "Пĕтĕм Раççей" хыпарлăх-каталогра 2007 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 27-мӗшӗнче архивланӑ.
- Постоянное представительство Республики Северная Осетия - Алания при Президенте РФ 2014 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 25-мӗшӗнче архивланӑ.
- fandag.ru/ Осетинсем, Осети, Алани, Аланин геральдики, скифсем, сарматсем, истори, Нарт кăссайĕ, форум
- Алани: истори, этеплĕх, йалисем, çыннисем
- Çурçĕр-Осети хыпар-кану порталĕ «15-мĕш регион»
- ФК «Алания» Владикавказ: Официаллă сайт
- Осети УçăллăРаççейĕн Кăнтăрĕ порталĕнче(ĕçлемен каçă)
- «Осети-Алани» фотогалерея
- «Осетинсем»
| Раççей Федерацин Çурçĕр-Кавказ федераци тăрăхĕ | ||
|---|---|---|
Раççей Федерацийĕн тытăмлăхĕ |
||
|---|---|---|
| Республикăсем | ||
| Енсем |
Алтай • Байкал Лешьен • Камчатка • Краснодар • Красноярск • Перĕм • Ставрополь • Тинĕсçум • Хабаровск | |
| Облаçсем |
Амур • Архангельск • Аçтăрхан • Ăренпур • Белгород • Брянск • Владимир • Волгоград • Вологда • Воронеж • Иваново • Иркутск • Запорожье1 • Калининград • Калуга • Кемĕр • Киров • Курган • Курск • Ленинград • Липецк • Магадан • Мурманск • Мускав • Новгород • Омск • Орёл • Пенза • Псков • Ростов • Рязань • Самар • Сарăту • Сахалин • Свердловск • Çĕн Çĕпĕр • Смулен • Тамбов • Тĕвер • Томск • Тула • Тĕмен • Херсон1 • Хустӑрма • Челепи • Чĕмпĕр • Чулхула • Ярославль | |
| Федераци шайĕнчи хуласем | ||
| Автономиллĕ облаç | ||
| Автономиллĕ тăрăхсем | ||
|
1 Тӗнчери йышӑннӑ Украинӑн территорийӗ ҫинчи • 2 Архангельск облаçне кӗрет • 3 Тĕмен облаçне кӗрет | ||
| Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла. |
