Сироткин Михаил Яковлевич

Сироткин Михаил Яковлевич
Сироткин Михаил Яковлевич
Чӑн ят	Миххал Якку ывӑлĕ Сироткин
Çуралнă вăхăт	1908
Çуралнă вырăн	Анаткас ялĕ, Шупашкар уесĕ, Хусан кĕпĕрни, Раççей империйĕ
Вилнĕ вăхăт	1970
Вилнĕ вырăн	Шупашкар Чăваш АССР, РСФСР, ССРП
Гражданлăх	Раççей империйĕ, ССРП, Раççей Федерацийĕ
Пăхăнулăх	СССР
Альма-матер	Чăваш патшалăх И. Я. Яковлев ячĕллĕ педагогика университечĕ (1934)
Ĕçе илекен	Чăваш патшалăх И. Я. Яковлев ячĕллĕ педагогика университечĕ И. Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗ
Чыславсемпе парнесем

Сироткин Михаил Яковлевич (08.11.1908, Анаткас ялĕ, Алăмкасси вулăсĕ, Шупашкар уесĕ, Хусан кĕпĕрни, Раççей империйĕ – 20.12.1970, Шупашкар) — Литература тĕпчевçи, литература критикĕ, фольклорист, педагог, филологи ăслăхĕсен тухтăрĕ (1955), профессор (1956), ССРП ÇП пайташĕ (1950), Чăваш АССР ăслăхĕсен тава тивĕçлĕ ĕçченĕ (1958), РСФСР ăслăхĕсен тава тивĕçлĕ ĕçченĕ (1970), Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçине хутшăннă, ССРП педагогика ăслăхĕсен академин корреспонденnт-пайташĕ (1968), Чăваш АССР Аслă Канашĕн председателĕ (1967-1970).

Пурнăç

1908 çулхи чӳкĕн 8-мĕшĕнче Шупашкар уесĕнчи Анаткас ялĕнче çуралнă.

Чăваш патшалăх педагогика институтĕнче аслă пĕлӳ илнĕ (1934). Чăваш АССР çутĕç халăх комиссариатĕнче инспектор-методист (1934—1937) пулса ĕçленĕ. 1937—1939 çулсенче Шупашкарти педучилищĕре вырăс чĕлхипе литературине вĕрентнĕ, директор çумĕ пулнă.

1939—1941 çулсенче ЧАССР ХКК çумĕнчи чĕлхе, литература, истори, экономика институтĕнче ăсчах-секретарь — директор çумĕ пулса тăрăшнă.

1941 çулчен, фронта кайиччен — Чăваш патшалăх педагогика институчĕн вĕрентӳçи.

Ăслăх ĕçĕсем

50 ытла ăслăх ĕçне, çав шутра 9 монографи, хатĕрлесе çырнă. Вĕсем хушшинче:

• «Очерки дореволюционной чувашской литературы»,
• «Михаил Сеспель: очерк жизни и творчества»,
• «Очерк истории чувашской советской литературы»,
• «Чувашский фольклор», «Современная чувашская проза»,
• «А. С. Пушкин и чувашская литература»,
• «Константин Васильевич Иванов. Критико-биографический очерк».

Шкул ачисем валли вĕренӳ кĕнекисене çырса кăларнă.

Асăнмалăх

Ун ячĕпе хисепленкен урамсем:

• Сироткин урамĕ, Шупашкар

Чыслани

• Чăваш АССР тава тивĕçлĕ ăслăх ĕçченĕ (1958),
• РСФСР тава тивĕçлĕ ăслăх ĕçченĕ (1970).
• Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ
• Хĕрлĕ Çăлтăр орденĕ
• «Хисеп Палли» орденĕ
• Медальсем

Вуламалли

• Алексеев, О. Сталинграда хӳтĕленĕ çĕрте / О. Алексеев // Чăваш хĕрарăмĕ. – 2007. – 5–11 çу (№ 17). – С. 4.
• Аксар, С. Сӑваплӑ ятне ҫӳлте тытаҫҫӗ / С. Аксар // Хыпар. – 2012. – 21 ака. – С. 14.
• Афанасьева, Е. Чăваш драматурги тĕпчевçи / Е. Афанасьева // Тăван Атăл. – 1998. – № 9–10. – С. 4.
• Васан, А. Паллă аслă вĕрентекенĕмĕр // Васан, А. В. Хавхалану хавалĕ / А. В. Васан. – Шупашкар, 1987. – С. 102–109.
• Дедушкин, Н. Хисеплĕ учителе асăнса // Дедушкин, Н. С. Пурнăç илемĕпе хавхаланса / Н. С. Дедушкин. – Шупашкар, 1988. – С. 133–137.
• Иванов–Микки, Н. М. Я. Сироткин: историк, тĕпчевçĕ, çыруçă... / Н. Иванов–Микки // Тăван Атăл. – 1998. – № 9–10. – С. 1–2.
• Канюков, В. Ялти ватă // Канюков, В. Писатель ăсталăхĕ / В. Канюков. – Шупашкар, 1986. – С. 131–136.
• Петрова, Г. Ентешӗмӗрпе мухтанатпӑр / Г. Петрова // Пирӗн сӑмах=Наше слово (Мариинско-Посад. р-н). – 2008. – 22 чӳк.
• Родина, В. М. Я. Сироткин тӗпчевҫӗ ҫуралнӑранпа 100 ҫул / В. Родина // Ял ӗҫченӗ (Тӑвай районӗ). – 2008. – 16 раштав.
• Скворцов, Г. Сăнарĕ паян та асра / Г. Скворцов // Хыпар. – 2009. – 12 пуш. – С. 4.
• Скворцов, Г. Хусанкайпа Сироткин Хапăс тăрăхĕнче / Г. Скворцов // Хыпар. – 2007. – 11 ака.
• Хлебников–Шанар, Г. Пысăк тĕпчевçĕ / Г. Хлебников–Шанар // Хыпар. – 1999. – 28 кăрлач.
• Артемьев, Ю. М. Сироткин Михаил Яковлевич / Ю. М. Артемьев // Краткая чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2001. – С. 374–375.
• Афанасьев, П. Сироткин Михаил Яковлевич // Афанасьев, П. Писатели Чувашии / П. Афанасьев. – Чебоксары, 2006. – С. 376–377.
• Канюков, В. Я. Профессор М. Я. Сироткин / В. Я. Канюков, В. Н. Любимов // Ученые записки / ЧНИИ при Совете Министров Чуваш. АССР. – Чебоксары, 1962. – Вып. 21. – С. 380–389.
• Сироткин Михаил Яковлевич (1908-1970) // Ими гордится Чувашия. – Чебоксары, 1987. – С. 102-103.
• Сироткин Михаил Яковлевич // Ученые и сотрудники Чувашского государственного института гуманитарных наук : 1930–2005. – Чебоксары, 2005. – С. 144.
• Сироткин Михаил Яковлевич // Ученые Чувашского государственного педагогического университета им. И. Я. Яковлева. – Чебоксары, 2010. – С. 172-173.
• Сироткин Михаил Яковлевич // Ученые Чувашского государственного педагогического университета им. И. Я. Яковлева. – Чебоксары, 2005. – С. 321–322.
• Сироткин Михаил Яковлевич // Ученые Чувашского университета : (1967–1992). – Чебоксары, 1992.– С. 168-169.
• Соловьева, Р. E. М. Я. Сироткин – крупный ученый–филолог / Р. E. Соловьева // Университеты и университетское образование : история, проблемы, перспективы. – Чебоксары, 1997. – С. 25–27.
• Федоров, Г. И. Выдающийся историк литературы, замечательный фольклорист и педагог / Г. И. Федоров // Ашмаринские чтения : материалы Всерос. науч. конф., 19-20 окт. 2006 г., Чебоксары / Чуваш. гос. ун-т им. И. Н. Ульянова. – Чебоксары, 2007. – С. 227-239.
• Федоров, Г. И. Михаил Яковлевич Сироткин: 1908-1970. Историк литературы, фольклорист и педагог / Г. И. Федоров // Ученые. – Чебоксары. 2006. – С. 291-302. – (Б-ка Президента Чуваш. Респ. ; т. 4).
• Хлебникова, В. Г. М. Я. Сироткин – педагог-методист / В. Г. Хлебникова // Актуальные проблемы обучения языкам и литературе в современных условиях. – Чебоксары, 2009. – С. 172-182.
• Ялгир, П. Сироткин Михаил Яковлевич // Ялгир, П. Литературный мир Чувашии / П. Ялгир. – Чебоксары, 2005. – С. 105.