Чхаттисгарх

Чхаттисгарх
хинди छत्तीसगढ
Никӗсленӗ/йӗркеленӗ дата	2000
Официаллӑ ят	хинди छत्तीसगढ акăл. Chhattisgarh
Официаллӑ чӗлхе	Хинди и чхаттисгархи[d]
Патшалӑх	Инди
Администраци вырӑнӗ	Райпур[d]
Административлӑ-территориллӗ пай	Инди
Ҫутҫанталӑк объекчӗ шутӗнче	Восточная Индия[d]
Геоданнӑйсем	Data:India/Chhattisgarh.map
Патшалӑх пуҫлӑхӗ	Anusuiya Uikey[d]
Правительство пуҫлӑхӗн должноҫӗ	Chief Minister of Chhattisgarh[d]
Правительство пуҫлӑхӗ	Vishnu Deo Sai[d]
Ӗҫ тӑвакан влаҫ	Government of Chhattisgarh[d]
Саккун йышӑнакан орган	Chhattisgarh Legislative Assembly[d]
Халӑх йышӗ	29 436 231 чел. (2020)
Арҫынсен йышӗ	12 832 895
Хӗрарӑмсен йышӗ	12 712 303
Административлӑ пайланӑвӗ	Сургуджа[d], Биласпур[d], Дург[d], Райпур[d] и Бастар[d]
Чикӗленсе тӑрать	Мадхья-Прадеш, Махараштра[d], Одиша, Джаркханд[d], Уттар-Прадеш[d], Телингана[d] и Андхра-Прадеш[d]
Пӗрле лаптӑка йышӑнать	Chhattisgarh[d]
Калаҫу чӗлхи	Agariya[d], Nagpuri[d], багхели[d], Bhariati[d], Birhor[d], Mirgan[d], Asur[d], Pardhan[d], Halbi[d], Bhatri[d], Kharia[d], косли[d], Turi[d], Корва (язык)[d], Majhwar[d], Kamar[d], Surgujia[d], Nahari[d], Khirwar[d], маратхи[d], телугу[d], парджи[d], Maria[d], чхаттисгархи[d], Koya[d], курух[d], Bhunjia[d], Desiya[d], Western Muria[d], Dandami Maria[d], Eastern Muria[d], Koraku[d] и Far Western Muria[d]
Лаптӑк	135 194 тăваткал километр
Официаллӑ сайт	chhattisgarh.nic.in
Экономики	economy of Chhattisgarh[d]
Хула халӑхӗ	5 937 237
Ял халӑхӗ	19 607 961
Хут пӗлменнисем	10 165 276
Хут пӗлекенсем	15 379 922
Чхаттисгарх
Медиафайлы на Викиампар

Чхаттисгарх (хинди छत्तीसगढ़, акăл. Chhattisgarh) — Индин варринче вырнаҫнӑ штат. 2000 ҫулхи чӳкӗн 1-мӗшӗнче Мадхья-Прадеш штат йышӗнчен 16 района уйӑрса кӑларса йӗркеленӗ. Мадхья-Прадеш, Махараштра, Андхра-Прадеш, Орисса, Джаркханд, Уттар-Прадеш штатсемпе чикӗленче тӑрать. Лаптӑкӗ — 136 034 км², халӑхӗ — 25 540 196 ҫын. (2011). Тӗп хули — Райпур. Ытти пысӑк хуласем — Бхилаи, Биласпур, Корба.

Тавралӑхӗ

Штатӑн ҫурҫӗр пайӗ Индпа Ганг айлӑмӗн хӗрринче вырнаҫнӑ, штатӑн тӗп пайӗнче Маханади юханшывӑн пулӑхлӑ айлӑмӗ — штатра рис туса илекен тӗп районӗ — сарӑлса выртать; штатӑн кӑнтӑр пайӗ Декан тӳремсӑртлӑхӗнче, Годавари юханшывӗн бассейнӗнче вырнаҫнӑ. Вӑрманлӑх виҫи 40 % танлашать.

Штат кун-ҫулӗ

Штата йӗркелениччен 1950-мӗш ҫулсенче Совет Союзӗн ӑстисем Бхилаи металлурги савутне туса лартнӑ.

2010 ҫулхи ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗ тӗлне штатра маоистсен юхӑмӗ хӑйӗн вӑйне ҫухатман-ха, вӑл правительствӑпа тата йӗркене хураллакан вӑйсемпе алла хӗҫпӑшал тытса кӗрешет. XX ӗмӗрӗн 60-мӗш ҫулӗсенчен пуҫласа ҫак ушкӑнӑн хӗҫ-пӑшалланнӑ ҫыннисем вырӑнти халӑха хӗсӗрленинчен хӳтӗлетпӗр тесе кӗрешеҫҫӗ, фермерсен ҫӗрӗсене туртса илессине хирӗҫ тӑраҫҫӗ. Правительствӑпа кӗрешме маоистсем террористла меслетсемпе усӑ кураҫҫӗ, ҫавна май вӗсене полици те, ахаль халӑх та час-часах хур курать.

Политика

Чхаттисгарх штат Бхарати джаната парти яланах тенӗ пек вӑй тытса тӑракан штатсен шутне кӗрет. Хальхи вӑхӑтра (2010 ҫул пуҫламӑшӗ тӗлне) шӑпах ҫак парти штат правительствине йӗркеленӗ.

2018 ҫулхи суйлавра ИНК ҫӗнтернӗ.

Администраципе территориллӗ пайланӑвӗ

Штат шутне 27 округ кӗрет:

• Балод — 2012 ҫулта йӗркеленӗ
• Балодапасар — 2012 ҫулта йӗркеленӗ
• Балрампур — 2012 ҫулта йӗркеленӗ
• Бастар
• Беметара — 2012 ҫулта йӗркеленӗ
• Биджапур — 2007 ҫулта йӗркеленӗ
• Биласпур
• Гариябад — 2012 ҫулта йӗркеленӗ
• Дантевада — 1998 ҫулта йӗркеленӗ
• Джанджгир-Чампа — 1998 ҫулта йӗркеленӗ
• Джашпур — 1998 ҫулта йӗркеленӗ
• Дург
• Дхамтари — 1998 ҫулта йӗркеленӗ
• Кабирдхам — 1998 ҫулта йӗркеленӗ, маларах Кавардха ятлӑ пулнӑ
• Канкер — 1998 ҫулта йӗркеленӗ
• Кондагаон — 2012 ҫулта йӗркеленӗ
• Корба — 1998 ҫулта йӗркеленӗ
• Кория — 1998 ҫулта йӗркеленӗ
• Махасамунд — 1998 ҫулта йӗркеленӗ
• Мунгели — 2012 ҫулта йӗркеленӗ
• Нараянпур — 2007 ҫулта йӗркеленӗ
• Раджнандгаон — 1972 ҫулта йӗркеленӗ
• Райгарх
• Райпур
• Сукма — 2012 ҫулта йӗркеленӗ
• Сураджпур — 2012 ҫулта йӗркеленӗ
• Сургуджа

Чӗлхе

Штатӑн тӗп чӗлхи — чхаттисгархи — вӑл хиндине пит ҫывӑх. Сӑртлӑ-туллӑ районӗсенче дравид чӗлхисем сарӑлнӑ: телугу, гонди, мариа, муриа, койя, pardhan, парджи, nagarchal, курух.

Экономика

Штат промышленноҫӗн никӗсӗ — энергетика, хура тата тӗслӗ металлурги. Тӗслӗхрен, Бхилаире Индири чи пысӑк металлурги комбиначӗсенчен пӗри (СССР пулӑшнипе туса лартнӑ) вырнаҫнӑ. Корбӑра ӗҫлекенсем ТЭС-сем — ҫӗршыври чи пысӑккисенчен пӗрисем. Ҫавӑн пекех цемент тата хими промышленноҫӗ (минераллӑ удобренисем туса кӑларасси) аталаннӑ. Ял хуҫалӑх никӗсӗ — рис, ҫавӑн пекех тулӑпа кукуруза ӳстереҫҫӗ.

Каҫӑсем

• Штат правительстви

Ку статьяна Википедин Вырӑс уйрӑмӗнчи Чхаттисгарх статьяна чӑвашла куҫарса хатӗрленӗ.