Рис

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал

Рис; Тĕкĕ[1] е шур тулă [2](Oryza) — пĕтнек çемйинчи пĕрçуллăхлă тата нумайçуллăхлă курăклă ӳсентăрансен ăратĕнчи кĕрпеллĕ культура.

Çырса палăртни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Рис пĕрчисем

Ячĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

«Рис» сăмах Раççее XIX ĕмĕрĕн вĕçĕнче тин çитет, вăл riсe сăмахран пулать, унчен ăна сарацин пĕрчи е сарацин тырри, каярах ячĕ сорочин вир кĕрпи куçать. Ăрат ячĕ Oryza санскрит сăмахĕнчен (vrihi) пулса тухнă.

Пулу[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тропик ялхуçалăх культури пулнă май, риса субтропик тата вăтам тăрăхăн ăшă çĕрĕсенче пĕр çуллăхли ака рисне (Oryza sativa) çĕре акаççĕ. Вăл авалхи пат культурисенчен пĕри шутланать. Апат-çимĕç культури шучĕпе риса 7 пин çул каялла Кăнтăр-Тухăç Азире, хальхи Индипе Китайтерриторийĕсенче çитĕнтерме тытăннă. Кавказ-лешьенĕн тата Тĕп Азире риса пирĕн эрăччен II—III ĕмĕрсенче акма пуçланă, Европăра ял хуçалăх культури хисепне рис VIII ĕмĕрте кĕрет, Америкăна — XV —XVI ĕмĕрсенче çитет. Раççее культурă Венгрипе Украина урлă XV ĕмĕрте çитнĕ.

Усă курни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

«Ризотто» - рис çими

Хуçалăх[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тĕнчере риса çитĕнтерсе пухас енĕпе Китайпа Инди малта пулаççĕ.

Ӳстерсе вырса илни (FAOSTAT)
пин тоннă.
Çĕршыв 1985 1995 2005
Китай 171 319 187 298 184 254
Инди 95 818 115 440 129 000
Индонези 39 033 49 744 53 985
Бангладеш 22 556 26 399 40 054
Вьетнам 15 875 24 964 36 341
Тайланд 20 264 22 016 27 000
Мьянма 14 317 17 957 22 000
Филиппинă 8 806 10 541 14 800
Бразили 9 025 11 226 13 141
Япони 14 578 13 435 10 989

Çавăн пекех[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ясмăк, Пăрçа, Шалçа пăрçи Тулă, Сĕлĕ, Кукурусă, Рапсă, Вир, Хура тулă, Ыраш, Урпа.

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ http://ru.samah.chv.su/s/1/%D1%82%C4%95%D0%BA%C4%95 тĕкĕ. рисовый тĕкĕ кĕрпи — рисовая крупа, рис
  2. ^ Г. А. Дегтярёв. Чувашская народная агроботаническая терминология. — Чебоксары: 2002. — С. 37.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]