Чукун çул
Чукун çул транспорчĕ - пассажирсене тата тиевсене рельсран тунă çулсем тăрăх туртса çӳрекен транспорт тĕсĕ.
Чукун çул[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Чукун çул тени çĕр (е кĕпер, тоннель, эстакада) çине рельссем хурса транспорта çӳреме юрăхлă çула пĕлтĕрет. Чукун çул пĕр е юнашар вырнаçтарнă темиçе çулран тытăнса тăрать.
2006-мĕш çул тĕлне Раççейри чукун çулсен тăршшĕ 85100 км, трамвай çулĕсен - 2800 км, метрополитенăн - 440 км пулнă.
Истори[тӳрлет | кодне тӳрлет]
GWR 5101 пăравус туртса пыракан ретро-пуйăс Great Central Railway чукун çулĕ çинче
Чукун çулсене XIX ĕмĕр пуçламăшĕнче Англире, Бельгинче тата Францинче тума тытăннă.
10 000 км вăрăмрах чукун çуллă çĕршывсем:
| № | Çĕршыв | Чукун çул тăршшĕ (км) | Тачăлăхĕ |
|---|---|---|---|
 Пĕтĕм тĕнче |
1 134 429 | ||
| 1 |  |
226 427 | 23,79 |
| 2 | Шаблон:Раççей ялавĕ | 87 157 | 5,10 |
| 3 |  |
77 834 | 8,11 |
| 4 |  |
63 327 | 19,26 |
| 5 |  |
46 688 | 4,68 |
| 6 |  |
41 896 | 117,35 |
| 7 |  |
37 855 | |
| 8 |  |
31 409 | |
| 9 |  |
29 213 | 53,40 |
| 10 |  |
28 857 | |
| 11 |  |
23 506 | 62,21 |
| 12 |  |
22 314 | 71,36 |
| 13 |  |
21 655 | 35,87 |
| 14 |  |
20 872 | |
| 15 |  |
19 729 | 65,49 |
| 16 |  |
17 516 | 8,88 |
| 17 | .svg){kind=small} |
16 454 | 67,21 |
| 18 |  |
15 288 | 30,74 |
| 19 |  |
13 700 | |
| 20 |  |
11 633 | 25,85 |
| 21 |  |
10 788 | 45,42 |
[1].
Ытти çĕр-шывсемпе çыхăнман чукун çул системисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Австрали
- Гайана
- Израиль[çăлкуç?]
- Индонези
- Куба
- Мадагаскар
- Мьянма
- Çĕнĕ Зеланди
- Панама
- Суринам
- Тайвань
- Фиджи
- Филиппинсем
- ЦАР
- Шри-Ланка
- Ямайка
- Япони
Чукунçулсăр патшалăхсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Антигуа тата Барбадуа
- Афганистан
- Багам утравĕсем
- Барбадос
- Бахрейн
- Белиз
- Буркина-Фасо
- Бурунди
- Бутан
- Вануату
- Гвиней-Бисау
- Гренада
- Доминика
- Хĕвеланăç Сахара
- Исланди
- Йемен
- Кабо-Верде
- Катар
- Кипр
- Кирибати
- Комор утравĕсем
- Лесото
- Ливи
- Маврикий
- Мальдив утравĕсем
- Мальта
- Мартиника
- Маршалл утравĕсем
- Микронези
- Папуа Çĕнĕ Гвиней
- Руанда
- Самоа
- Сан-Томе тата Принсипи
- Сейшел утравĕсем
- Сент-Винсент тата Гренадинсем
- Сент-Китс тата Невис
- Сент-Люси
- Тимор
- Тонга
- Тринидад тата Тобаго
- Тувалу
- Палау
- Чад
- Экваторти Гвиней.
Ван Гог
Савицкий Константин. Чукун çула майлани
Иннесс Джордж. «Лакванна айлăмĕ»
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- ^ CIA World Factbook Архивленĕ 24 Чӳк уйӑхӗн 2018 çулта.
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
|
Чукун çул Викиампарта? |
|---|
- Чукун çул транспорчĕн кун-çулĕ
- Чукун çул куçарăвĕсен схеми
- Тĕнчери Чукун çулсен порталĕ Архивленĕ 26 Раштав уйӑхӗн 2010 çулта.
- «Паровоз ИС». Раççей чукун çул порталĕ*
- «Железные дороги мира» журналăн электронла версийĕ Архивленĕ 9 Юпа уйӑхӗн 2007 çулта.
- «Вестник ВНИИЖТ» журналăн электронла версийĕ Архивленĕ 6 Юпа уйӑхӗн 2007 çулта.
- Журнал «Локомотив» Архивленĕ 22 Нарӑс уйӑхӗн 2010 çулта., Журнал «Вагонный парк» Архивленĕ 16 Ҫурла уйӑхӗн 2011 çулта.
- Тĕнчери Чукун çулсен чи кăсăк маршручĕсем Архивленĕ 21 Ака уйӑхӗн 2011 çулта.
- Планетăн 10 капăр чукун çул маршручĕсем Архивленĕ 3 Нарӑс уйӑхӗн 2014 çулта.
- Латин Американ хурçă магистралĕсен ассоциацийĕ (испанла тата португалла) Архивленĕ 10 Раштав уйӑхӗн 2010 çулта.