Имерети патшалăхĕ

Имерети патшалăхĕ — XV ĕмĕрте хальхи Грузи çĕрне кĕрекен тăрăхра йĕркеленнĕ никама пăхăнман патшалăхсенчен пĕри. Вăл вăхăтра çавăн пекех Картлипе Кахети йĕркеленнĕ.

Патшалăхăн тĕп хули Кутаисинче пулнă.

Кун-çулĕ

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

XVI ĕмĕр вĕçĕ тĕлне патшалăх çĕрĕсем шутне Имерети çеç кĕнĕ. 1555 çулхи иранпа турккă хушшинчи мирлĕ килĕшӳ тăрăх вăл Исман империне пăхăннă, куланай тӳленĕ. Куланай шутне ирĕксĕр çынсем, укçа тата кунта туса илекен çимĕçсем кĕнĕ.

Патшалăхра тăтăш пăлханусем сиксе тухнă, влаçшăн пĕр-пĕринпе хирĕçни час-час пулнă. Çавăн пекех кунта çынсене сутасси йăлара пулнă. Кнеçсем пĕр-пĕринпе хирĕçесси уйрăмах XVII ĕмĕрте вăйлă пулнă. I Соломон вăхăтĕнче (вăл 1752-1782 çулсенче астул тытнă) çеç вăрçасси-хирĕçесси енчен лăпкă пулнă. I Соломон хăйĕн влаçне çирĕплетнĕ хыççăн çынсене сутма чарнă, Анăçри Грузине пĕрлештерме тытăннă. 1757 çулта турккăсемпе нумай çул вăрçă вăрçни çĕнтерӳ патне илсе çитернĕ. 1758 çулта вара II Картли Ираклий унпа вăрçă килĕшĕвне алă пуснă.

XVIII ĕмĕрте Имерети патшисем час-часах Раççейрен пулăшу ыйтнă, анчах та лешĕсем Турципе хирĕçсе кайс мар тесе пулăшма васкаман.

1774 çулта вырăссемпе турккăсем Кючук-Кайнарджи мирлĕ килĕшĕве алă пусса çирĕплетнĕ. Вăл килĕшӳ тăрăх патшалăх Турцине куланай тӳлеме пăрахнă.

1804 çулта II Соломон патша Раççей патшалăхне пăхăнма килĕшнĕ. 1811 çулта патшалăх çĕрĕсем çинче Имерети облаçне туса хунă.

Вуламалли

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

п • с • т Раççей империн администрациллĕ территорисем
Кĕпĕрнесем	Азов¹ \| Алтай² \| Архангельск \| Архангел хула* \| Аçтăрхан \| Баку \| Белгород \| Беларуç \| Бессараб \| Брацлав \| Букей \| Вильнă \| Витебск \| Улатимĕр \| Вознесени* \| Вологда \| Волынь \| Воронеж \| Ветке \| Гродо \| Грузи-Имерети \| Грузи \| Дербент \| Екатеринослав \| Елизаветполяк \| Енисей \| Изяслав \| Ингерманлад \| Иркутск \| Кавказ \| Хусан \| Калуга \| Киев \| Ковен \| Колывань \| Кострома \| Курск \| Кутаиси \| Литва \| Кĕçĕн Раççей \| Минск \| Могилёв \| Мускав \| Николаев \| Чулхула \| Новгород-Çурçĕр \| Новгород \| Çĕнĕ Раççей \| Олонец \| Ăренпур \| Орёл \| Пенза \| Перĕм \| Петроград \| Подол \| Полоцк* \| Полтава \| Псков \| Рязань \| Самар \| Санкт-Петербург \| Сарăту \| Çĕпĕр \| Чĕмпĕр \| Слобода-Украин \| Слоним \| Смулен \| Ставрополь \| Тавăр \| Тамбов \| Тĕвер \| Тифлис \| Тобольск \| Томск \| Тулă \| Ĕпхӳ \| Финлянд \| Харьков \| Херсон \| Холмск \| Чернигов \| Хура тинĕс \| Шемах \| Эриван \| Ярославль

Облаçсем	Амур \| Эрмен \| Батум \| Белостокская \| Бессараб \| Тан çарĕн \| Дагестан \| Байкал лешьен \| Имерети \| Кавказ \| Камчат \| Карс \| Каçпи \| Квантунь \| Кубань \| Ăренпур Кăркăсĕсен \| Омск \| Тинĕсçум \| Сахалин \| Тавăр \| Тарнополь \| Терĕк \| Тургай \| Урал \| Якут

Çеçенхир енĕн облаçĕсем	Акмола \| Çĕпĕр Кăркăсĕсен \| Çичшыв \| Семипалатинск

Туркестан енĕн облаçĕсем	Каçпи лешьен \| Самарканд \| Çичшыв \| Сырдарья \| Туркестан \| Фергана

Остзей енĕн кĕпĕрнисем	Курлянд \| Лифлянд \| Ревель \| Рига \| Эстлянд

Финлянди кĕпĕрнисем	Або-Бьёрнеборг \| Вазаск \| Выборг \| Куопиос \| Нюланд \| Санкт-Михельск \| Тавастгус \| Улеаборг

Польша Патшалăхĕн кĕпĕрнисем	Август \| Варшава \| Калиш \| Келец \| Краков \| Ломжа \| Люблин \| Мазовцы \| Петроковск \| Плоцк \| Подлясск \| Радом \| Сандомир \| Седлец \| Сувалки

Галиципе Буковина кĕпĕрнисем	Львов \| Перемăшль \| Тарнополь \| Черновцы

Уйрăм тăрăхсем	Катал лешьен тăрăхĕ \| Зеравшан тăрăхĕ \| Сухум тăрăхĕ \| Хура тинĕс тăрăхĕ \| Кяхта хула пуçлăхлăхĕ

Пăхăнуллă патш. йĕркелĕвĕсем	Абхаз кнеçлĕхĕ \| Авар ханлăхĕ \| Баку ханлăхĕ \| Букей Урти \| Бухар эмирачĕ \| Гури кнеçлĕхĕ \| Валахи кнеçлĕхĕ \| Хетьманщина \| Курлянди тата Семигали \| Имерети патшалăхĕ \| Карабах ханлăхĕ \| Картли-Кахети патшалăхĕ \| Коканд ханлăхĕ \| Нахичевань ханлăхĕ \| Молдави кнеçлĕхĕ \| Вырăс Америки \| Талыш ханлăхĕ \| Урянхай Ен \| Хива ханлăхĕ \| Шека ханлăхĕ \| Ширван ханлăхĕ
¹ Туртни 1914 çулхи кăрлач, 1 тĕлнелле пулман, ятне улăштарнă е пăрахăçланă йĕркелӳсене палăртнă. ² Çăлтăрпа (*) 1914 çулхи кăрлачăн 1-мĕшĕ хыççăн йĕркеленĕ е ятне улăштарса тунă кĕпернесене кăтартнă.