Воронеж кĕпĕрни
Воро́неж кĕпĕрни — икĕ администрациллĕ-территориллĕ виçе. Кĕпĕрне хули — Воронеж.
Пĕрремĕш Воронеж кĕпĕрни 1725 — 1779 çулсенче Раççей империнче.
Иккĕмĕш Воронеж кĕпĕрни 1796 — 1928 çулсенче Раççей империнче, Раççей республикинче тата РСФСР-та.
Администрациллĕ пайлану
[тӳрлет | кодне тӳрлет]1824 - 1918 çулсенче Воронеж кĕпĕрни 12 уесе пайланнă:
| № п/п | Уес | Уес хули | Уес хулин гербĕ |
Лаптăк, тв.çухрăм² |
Пурнан халăх[1] (1897), çын |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Бирюч | Бирюч (13 081 çын) | _(1781).png){kind=small}
|
3866,2 | 200 668 |
| 2 | Бобров | Бобров х. (3 884 çын) | _(1781).png){kind=small}
|
8159,7 | 286 745 |
| 3 | Богучар | Богучар (6 636 çын) | _(1781).png){kind=small}
|
8498,5 | 309 965 |
| 4 | Валуйки | Валуйки (6 698 çын) | _(1781).png){kind=small}
|
4074,8 | 188 113 |
| 5 | Воронеж | Воронеж (80 599 çын) | _(1781).png){kind=small}
|
4642,0 | 273 832 |
| 6 | Задонск | Задонск (7 507 çын) | _(1781).png){kind=small}
|
2109,4 | 123 184 |
| 7 | Землянск | Землянск (5 333 çын) | _(1781).gif){kind=small}
|
3780,7 | 200 736 |
| 8 | Коротояк | Коротояк (9 355 çын) | _(1781).png){kind=small}
|
3268,1 | 157 189 |
| 9 | Нижнедевицк | Нижнедевицк (2 409 çын) | _(1781).png){kind=small}
|
3288,4 | 167 183 |
| 10 | Новохопёрск | Новохоперск (5 945 çын) | _(1781).png){kind=small}
|
5418,7 | 192 436 |
| 11 | Острогожск | Острогожск (20 983 çын) | _(1781).png){kind=small}
|
7100,4 | 273 837 |
| 12 | Павловск | Павловск (7 202 çын) | _(1781).gif){kind=small}
|
3694,4 | 157 365 |
1918 çулта Богучар уесĕнчи 22 вулăсĕнчен Калачеевск уесне туса хунă. 1918 çулхи акан 1-мĕшĕнче Бирюч уесне Алексеевск çине куçарнă. 1923 çулхи кăрлачăн 4-мĕшĕнче Алексеевск, Землянск тата Коротояк уесĕсене пăрахăçланă, Россошь уесне йĕркеленĕ, Усмань уесне иккĕмĕш Воронеж кĕпĕрнинчен Тамбов кĕпернине панă. 1924 çулхи çăвăн 12-мĕшĕнче Задонск, Калач тата Павловск уесĕсене салатнă.
Çапла, 1926 çулта иккĕмĕш Воронеж кĕпĕрнине 9 уес кĕнĕ:
| № | Уеc | Центр | Лаптăк, км² |
Пурнан халăх[2] (1926), çын |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Бобров | Бобров х. | 8238 | 353 858 |
| 2 | Богучар | Богучар хула | 8685 | 328 498 |
| 3 | Валуйки | Валуйки х. | 5717 | 291 503 |
| 4 | Воронеж | Воронеж х. | 9322 | 648 819 |
| 5 | Нижнедевицк | Нижнедевицк ял | 5668 | 305 568 |
| 6 | Новохопёрск | Новохоперск х. | 6117 | 264 620 |
| 7 | Острогожск | Острогожск х. | 8412 | 426 235 |
| 8 | Россошь | Россошь х. | 8059 | 326 277 |
| 9 | Усмань | Усмань х. | 6798 | 362 645 |
Пурнанхалăх
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Пурнанхалăх йышĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]| Çул | Пурнанхалăх, çын | Çав шутра хулара, çын |
|---|---|---|
| 1766 | 832 700[3] | |
| 1785 | 809 600[3] | |
| 1847 | 1 658 704[3] | |
| 1897 | 2 531 253[1] | 169 632 |
| 1905 | 3 023 600[3] | |
| 1926 | 3 308 023[2] | 268 934 |
Наци йышĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Наци йышĕпе 1897 çулта[4]:
| Уес | вырăссем | украинсем |
|---|---|---|
| Мĕнпур кĕперне | 63,3 % | 36,2 % |
| Бирюч | 29,2 % | 70,2 % |
| Бобровский | 83,2 % | 16,5 % |
| Богучар | 17,8 % | 81,8 % |
| Валуйки | 48,6 % | 51,1 % |
| Воронеж | 98,3 % | … |
| Задонск | 99,9 % | … |
| Землянск | 96,2 % | 3,7 % |
| Коротояк | 83,8 % | 16,1 % |
| Нижнедевицк | 98,9 % | 1,1 % |
| Новохопёрск | 84,6 % | 15,2 % |
| Острогожск | 8,4 % | 90,3 % |
| Павловск | 57,8 % | 42,0 % |
Литература
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Евгений (Болховитинов) Историческое, географическое и экономическое описание Воронежской губернии. Воронеж, 1800.
- Багалей Д. И. Материалы для истории колонизации и быта Харьковской и отчасти Курской и Воронежской губерний. — Харьков: Тип. К. Л. Счасни, 1890.— 456 с. на сайте Руниверс
- Воронежское земство. 1865—1889 г. Историко-статистический обзор / Щербина Ф. А. (сост.). — Издание Воронежского губернского земства, 1891.
- «Адрес-календарь Воронежской губернии на 1917 год», Воронеж, 1916
- Списки населенных мест Воронежской губернии 1865,1900, JPG+TXT. çăлкуçран архивланă 13 Пуш уйӑхӗн 2013.
- Л. Вейнберг Воронежская губерния // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.
- Шатохин И. Т. Воронежские и курские губернаторы и дворянство во второй половине XIX века // Юг России и Украина в прошлом и настоящем: история, экономика, культура: сб. науч. тр. V Междунар. науч. конф. / отв. ред. И.Т. Шатохин (г. Белгород, 23-24 января 2009 г.). — Белгород: Изд-во БелГУ, 2009. — 428 с.
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ 1 тата 2 Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег
<ref>; для сносокДемоскоп Weeklyне указан текст - ^ 1 тата 2 Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег
<ref>; для сносокДW1926не указан текст - ^ 1, 2, 3 тата 4 Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег
<ref>; для сносокТарховне указан текст - ^ Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г.(2010 çулхи Юпа уйӑхӗн 2-мĕшĕнче тĕрĕсленĕ.)
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Карта Воронежской губернии из «Атласа» А. А. Ильина 1876 года (просмотр на движке Google на сайте Руниверс)
- Справка об изменении административно-территориального деления Воронежской обл.
- Прошлые и нынешние достопримечательности Воронежской области
- Библиотека Царское Село, книги по истории Воронежской губернии (Памятные книжки), PDF.
- Алфавитный каталог населенных мест Воронежской губернии
- https://web.archive.org/web/20130525173851/http://arsvo.ru/arkhivnaya-sluzhba/istoriya-administrativno-territorialnogo-deleniya-voronezhskogo-kraya-2-voronezhs
- Губерния на трехверстной военно-топографической карте Европейской России.(ĕçлемен каçă) (автоматизированный просмотр с современными картами и космическими снимками)
