Мускав кĕпĕрни

Мускав кĕпĕрни — 1708 çулта йĕркелесе хунă; 1929 çулхи администрацициллĕ реформăччен тытăнса тăнă. Центрĕ — Мускав.

1897 çулхи халăх çыравĕпе кунта 2 433 356 çын пурăннă. 1901 çулта 19120 çын пĕрлешĕннĕ, 113 860 çын çуралнă, 93 163 çын вилнĕ, 20 697 çын хутшăннă (8,5 çын 1000 çине). Хуласем 14 пулнă, вулăссем — 166, 1802 çултанпа — 13 уес: Богород, Бронницă, Верей, Волоколам, Дмитров, Звенигород, Клин, Коломна, Можай, Мускав, Подол, Рузă тата Серпухов.

1917 çулччен

Мускав кĕпĕрнине 1708 çулта туса хунă.

1712 çулта кĕпĕрнене темиçе обер-комендант провинцисене (1715 —1719 çулсенче ландрат чĕрĕкĕсем тенĕ) пайланă, çав шутра Серпухов, Звенигород, Кашира, Улатимĕр, Калуга, Кострома, Ростов.
1719 çулта кĕпĕрнене 9 провинцисене пайланă: Мускав, Переславăль-Кисан, Кострома, Суздаль, Юрьев-Польша, Улатимĕр, Переславăль-Залес, Тулă, Калуга. Мускав провинцинче дистриктсемпе пĕрле (1727 çултанпа — уесĕсемпе) 16 хула шутланнă: Мускав, Дмитров, Клин, Руза, Волоколам, Можай, Царёв-Борисов, Малоярославец, Серпухов, Таруса, Оболенск, Кашира, Коломна, Звенигород, Верея, Боровск.
1727. Мускав кĕпĕрнине Санкт-Петербург кĕпĕрнин Углич тата Ростов провинцисем кĕнĕ.
1760-мĕш çулсенче Борисовпа Оболен уесĕсем кĕреççĕ.
1770-мĕш çулсенче Боров, Малоярослав, Таруса уесĕсем Калуга, Кашира уесĕ – Тулă наместничествисене куçараççĕ.
1782çулсенче Мускав провинцинче çĕнĕрен 15 уесрен Мускав кĕпĕрнине йĕркелесе хураççĕ: Волоколам уесĕ, Можай уесĕ, Верей уесĕ, Подол уесĕ, Никита уесĕ, Серпухов уесĕ, Коломнă уесĕ, Бронницă уесĕ, Мускав уесĕ, Воскресени уесĕ, Клин уесĕ, Дмитров уесĕ, Звенигород уесĕ.
1796. Богород, Бронницă, Подол, Никита тата Воскресени уесĕсене пĕтерсе хураççĕ.
1802. Богород, Бронницă тата Подол уесĕсене тепĕр хут йĕркелеççĕ.
1861. Вулăссене пайлама пуçлаççĕ.

Кĕпĕрне 1917—1929 çулсенче

1920-мĕш çулсен пуçламăшĕнче Егорьев, Орехово-Зуев, Ленин (тĕпĕ –Ленинск (халĕ Талдом)), Сергиев (тĕпĕ – Сергиев (халĕ Сергиев Посад)), Кашира, Воскресени уесĕсене туса хураççĕ. Бронницă уесĕн тĕпне Раменскоене куçараççĕ. Верейпе Рузă уесĕне пĕтереççĕ. Çак шучĕсемпе кĕпĕрне 1929 сулчен тытăнса тăрать.

1917 çулхи администрациллĕ пайланăвĕ (уессемпе вулăссем)

Богород уесĕ

Аксеновская
Беззубовская
Буньковская
Васильевская
Гребневская
Дороховская
Запонорская
Зуевская
Ивановская
Игнатьевская
Ильинская
Карповская
Новинская
Осеевская
Теренинская
Шаловская
Ямкинская
заштатный город Орехово-Зуево
заштатный город Павловский Посад

Бронницă уесĕ

Ашитковская
Быковская
Велинская
Вохринская
Гжельская
Жирошкинская
Загорновская
Лобановская
Михалевская
Мячковская
Раменская
Рождественская
Салтыковская
Софьинская
Спасская
Троице-Лобановская
Ульянинская
Усмерская
Чаплыженская
Чулковская

Верей уесĕ

Богород
Чăваш-хула вулăсĕ
Кубинка
Петров
Руднев
Смоленск
Таширов
Шелков

Волоколам уесĕ

Аннинская
Буйгородская
Бухоловская
Кульпинская
Марковская
Муриковская
Ошейкинская
Плосковская
Серединская
Тимошевская
Ярополецкая

Дмитров уесĕ

Богословская
Гарская
Гульневская
Ильинская
Караваевская
Митинская
Морозовская
Озерецкая
Ольговская
Подчерковская
Рогачевская
Синьковская
Тимоновская
заштатный город Сергиев Посад

Звенигород уесĕ

Аксиньинская
Еремеевская
Лучинская
Павловская
Перхушковская
Пятницкая
Шараповская
Ягунинская
заштатный город Воскресенск (ныне Истра)

Клин уесĕ

Борщевская
Васильевская
Вертлинская
Давыдковская
Завидовская
Калеевская
Круговская
Новинская
Петровская
Покровская
Селинская
Соголевская
Солнечногорская
Спас-Нудольская
Троицкая

Коломнă уесĕ

Акатьевская
Бояркинская
Верховлянская
Глебовская
Горская
Колыберовская
Куртинская
Малинская
Мещеринская
Мячковская
Непецинская
Парфентьевская
Протопоповская
Сандыревская
Суковская
Федосьинская

Можай уесĕ

Борисовская
Бородинская
Глазовская
Елмановская
Канаевская
Карачаровская
Кукаринская
Осташевская
Порецкая

Мускав уесĕ

Всехсвятская
Выхинская
Дурыкинская
Зюзинская
Марфинская
Мытищинская
Нагатинская
Озерецкая
Пехорская
Ростокинская
Троице-Голенищевская
Троицкая
Хорошевская
Царицынская(Черногрязская)
Черкизовская

Подол уесĕ

Вороновская
Десенская
Добрятинская
Домодедовская
Дубровицкая
Кленовская
Краснопахорская
Молодинская
Островская
Сухановская
Шебанцевская

Рузă уесĕ

Ащеринская
Васильевская
Горбовская
Клементьевская
Мамошинская
Моревская
Никольская
Орешковская
Судниковская
Хотебцкая

Серпухов уесĕ

Алексеевская
Бавыкинская
Белопесоцкая
Бадеевская
Васильевская
Вельяминовская
Высоцкая
Киясовская
Липитинская
Пущинская
Семеновская
Стремиловская
Туровская
Хатунская

Асăрхавсем

Вуламалли

Каçăсем

п • с • т Раççей империн администрациллĕ территорисем
Кĕпĕрнесем	Азов¹ \| Алтай² \| Архангельск \| Архангел хула* \| Аçтăрхан \| Баку \| Белгород \| Беларуç \| Бессараб \| Брацлав \| Букей \| Вильнă \| Витебск \| Улатимĕр \| Вознесени* \| Вологда \| Волынь \| Воронеж \| Ветке \| Гродо \| Грузи-Имерети \| Грузи \| Дербент \| Екатеринослав \| Елизаветполяк \| Енисей \| Изяслав \| Ингерманлад \| Иркутск \| Кавказ \| Хусан \| Калуга \| Киев \| Ковен \| Колывань \| Кострома \| Курск \| Кутаиси \| Литва \| Кĕçĕн Раççей \| Минск \| Могилёв \| Мускав \| Николаев \| Чулхула \| Новгород-Çурçĕр \| Новгород \| Çĕнĕ Раççей \| Олонец \| Ăренпур \| Орёл \| Пенза \| Перĕм \| Петроград \| Подол \| Полоцк* \| Полтава \| Псков \| Рязань \| Самар \| Санкт-Петербург \| Сарăту \| Çĕпĕр \| Чĕмпĕр \| Слобода-Украин \| Слоним \| Смулен \| Ставрополь \| Тавăр \| Тамбов \| Тĕвер \| Тифлис \| Тобольск \| Томск \| Тулă \| Ĕпхӳ \| Финлянд \| Харьков \| Херсон \| Холмск \| Чернигов \| Хура тинĕс \| Шемах \| Эриван \| Ярославль

Облаçсем	Амур \| Эрмен \| Батум \| Белостокская \| Бессараб \| Тан çарĕн \| Дагестан \| Байкал лешьен \| Имерети \| Кавказ \| Камчат \| Карс \| Каçпи \| Квантунь \| Кубань \| Ăренпур Кăркăсĕсен \| Омск \| Тинĕсçум \| Сахалин \| Тавăр \| Тарнополь \| Терĕк \| Тургай \| Урал \| Якут

Çеçенхир енĕн облаçĕсем	Акмола \| Çĕпĕр Кăркăсĕсен \| Çичшыв \| Семипалатинск

Туркестан енĕн облаçĕсем	Каçпи лешьен \| Самарканд \| Çичшыв \| Сырдарья \| Туркестан \| Фергана

Остзей енĕн кĕпĕрнисем	Курлянд \| Лифлянд \| Ревель \| Рига \| Эстлянд

Финлянди кĕпĕрнисем	Або-Бьёрнеборг \| Вазаск \| Выборг \| Куопиос \| Нюланд \| Санкт-Михельск \| Тавастгус \| Улеаборг

Польша Патшалăхĕн кĕпĕрнисем	Август \| Варшава \| Калиш \| Келец \| Краков \| Ломжа \| Люблин \| Мазовцы \| Петроковск \| Плоцк \| Подлясск \| Радом \| Сандомир \| Седлец \| Сувалки

Галиципе Буковина кĕпĕрнисем	Львов \| Перемăшль \| Тарнополь \| Черновцы

Уйрăм тăрăхсем	Катал лешьен тăрăхĕ \| Зеравшан тăрăхĕ \| Сухум тăрăхĕ \| Хура тинĕс тăрăхĕ \| Кяхта хула пуçлăхлăхĕ

Пăхăнуллă патш. йĕркелĕвĕсем	Абхаз кнеçлĕхĕ \| Авар ханлăхĕ \| Баку ханлăхĕ \| Букей Урти \| Бухар эмирачĕ \| Гури кнеçлĕхĕ \| Валахи кнеçлĕхĕ \| Хетьманщина \| Курлянди тата Семигали \| Имерети патшалăхĕ \| Карабах ханлăхĕ \| Картли-Кахети патшалăхĕ \| Коканд ханлăхĕ \| Нахичевань ханлăхĕ \| Молдави кнеçлĕхĕ \| Вырăс Америки \| Талыш ханлăхĕ \| Урянхай Ен \| Хива ханлăхĕ \| Шека ханлăхĕ \| Ширван ханлăхĕ
¹ Туртни 1914 çулхи кăрлач, 1 тĕлнелле пулман, ятне улăштарнă е пăрахăçланă йĕркелӳсене палăртнă. ² Çăлтăрпа (*) 1914 çулхи кăрлачăн 1-мĕшĕ хыççăн йĕркеленĕ е ятне улăштарса тунă кĕпернесене кăтартнă.