Ĕпхӳ кĕпĕрни

Ĕпхӳ кĕпĕрни — Раççей империн администрациллĕ виçе. Кĕпĕрне тĕп хули — Ĕпхӳ. 1865 çулта Ăренпур кĕпĕрнине Ĕпхӳ тата Ăренпур кĕпĕрнисене пайланă.

Администрациллĕ пайлану

Ӳкерчĕк:Ufim gub.png

Ĕпхӳ кĕпĕрнин администрациллĕ пайланăвĕн картти

№	Уес	Уес хули	Лаптăк, пин тв. ç.	Пурăнан халăх, пин çын
1	Пелепей	Пелепей	22,162	368,201
2	Бирск	Бирск	24,6148	428,761
3	Златоуст	Златоуст	18,4557	129,194
4	Мензели	Мензели	11,6406	391,868
5	Çтерлĕ	Çтерлĕ	18,6922	331,949
6	Ĕпхӳ	Ĕпхӳ	17,184	375,718

Халăх йышĕ

1897 çулхи халăх çыравĕ, тăван чĕлхе енĕпе:

Кĕперне гербĕ, Александр II çирĕплетнĕ официаллă ăнлантару (1878)

Уес	пушкăртсем	вырăссем	тутарсем	марисем	чăвашсем	мишерсем тата тептерсем	ирçĕсем	удмуртсем
Кĕпĕрне пĕтĕмĕшле	41,0 %	38,0 %	8,4 %	3,7 %	2,8 %	2,8 %	1,7 %	1,0 %
Пелепей	53,8 %	20,4 %	11,3 %	1,7 %	7,3 %	2,2 %	2,4 %	…
Бирск	52,7 %	28,4 %	…	13,3 %	…	…	…	4,3 %
Златоуст	27,7 %	65,5 %	1,1 %	…	…	4,2 %	1,2 %	…
Мензели	32,4 %	32,6 %	28,2 %	…	…	3,9 %	1,2 %	…
Çтерлĕ	35,4 %	40,0 %	6,2 %	…	7,3 %	4,9 %	4,9 %	…
Ĕпхӳ	30,7 %	61,2 %	1,2 %	1,1 %	…	2,7 %	1,0 %	…

Ертӳлĕх

Кĕпĕрнетĕрсем

Х. Я. А.	Титул, чин, хисеп	Ĕç вырăнне йышăннă тапхăр
Аксаков Григорий Сергеевич	патшалăх чăн канашçи	11.06.1865—20.01.1867
Ушаков Сергей Петрович	патшалăх чăн канашçи	19.02.1867—24.03.1873
Щербатский Ипполит Фёдорович	патшалăх чăн канашçи	24.03.1873—02.07.1876
Левшин Владимир Дмитриевич	патшалăх чăн канашçи	02.07.1876—29.02.1880
Шрамченко Павел Платонович	патшалăх чăн канашçи	20.04.1880—22.11.1881
Щепкин Николай Павлович	патшалăх чăн канашçи	23.01.1882—22.07.1883
Полторацкий Пётр Алексеевич	камергер, патшалăх чăн канашçи	22.07.1883—16.02.1889
Норд Лев Егорович	генерал-майор	10.03.1889—19.01.1894
Логвинов Николай Христофорович	патшалăх чăн канашçи	17.02.1894—29.10.1896
Богданович Николай Модестович	патшалăх чăн канашçи	29.10.1896—28.05.1903
Соколовский Иван Николаевич	генерал-майор	28.05.1903—24.11.1905
Ключарёв Александр Степанович	патшалăх чăн канашçи	24.11.1905—28.02.1911
Башилов Пётр Петрович	патшалăх чăн канашçи	28.02.1911—1917

Транспорт тата çыхăну

Ĕпхӳ кĕпĕрнипе Самар-Златоуст чукун çулĕ (545 çухрăм) иртнĕ.

Медицина

1899 çулта кĕпĕрнере 101 тухтăр тăрăшнă, вĕсенчен 50 ялти тата 11 чукун-çул çинчисем. 207 фельдшер, вĕсенчен 144 ялсенче; фельдшерских учеников 12, повивальных бабок 32 (вĕсенчен 8 ялсенче), 6 шăл тухтăрĕ (Ĕпхӳре). Пурĕпе 59 пульницă (1271 кровать), вĕсенчен 26 ялти (827 кровать), 20 ту савучĕсен, 5 тĕрмесен, 7 урăх ведомствăсен, 1 чукун çулсен. 1899 çулта пурĕпе 791982 çынна сипленĕ. 13 аптекă, вĕсенчен 5 ялсенче. 28 выльăх тухтăрĕ, 8 фельдшер, 13 стражник.

Археологи

Археологи енчен кĕпĕрне пуян: чылай вал, хулаш, курган (Р. Г. Игнатьев, «Памятники доисторических древностей Уфимской губернии», в «Справочной книжке Уфимская губернии на 1883 г.»). Кургансенче бронза, ылтăн кĕмĕл япаласене тупнă.

Вуламалли

• «Памятные» и «Справочные» книжки Уфимской губернии. с 1873 по 1900 г.
• Списки населенных мест Уфимской губернии 1877,1896, JPG(ĕçлемен каçă)
• «Сборник статистич. сведений Уфимская губерния» (изд. губ. земства; 8 томов с приложениями, 1898—1900).
• Габдрафикова Л. Р. Города и горожане Уфимской губернии в 1870—1892 гг.: по материалам органов местного самоуправления. — Казань, 2013

Каçăсем

• Уральская историческая энциклопедия. Уфимская губерния 2010 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче архивланӑ.
• Ĕпхӳ кĕперни // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.
• Библиотека Царское Село, книги по истории Уфимской губернии (Памятные книжки), PDF 2014 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 18-мӗшӗнче архивланӑ.
• Карта Уфимской и Оренбургской губерний из «Атласа» А. А. Ильина 1876 года (просмотр на движке Google на сайте runivers.ru)