Пулхăр чĕлхисем
(Пăлхар чĕлхисем ҫинчен куҫарнӑ)
Ан пăтраштар пăлхар чĕлхипе.
| Огур чĕлхисем | |
|---|---|
| Патшалăхсем: | |
| Классификаци | |
| Категори: | Еврази чĕлхисем |
| Алтай чĕлхисем (тавлашуллă) | |
| Чĕлхе кочĕсем | |
| ISO 639-1: | |
| ISO 639-2: | |
| ISO 639-3: | |
| Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика | |
Пулхăр чĕлхисем, çавăн пекех вĕсене Огур чĕлхисем те теççĕ, тĕрĕк чĕлхисен ыттисенчен чат уйрăлса тăракан çумушкăнĕ, тĕпри ушкăнран чăн авалах уйрăлса тухнăскер шутланать. Паянхи кунччен ку çумушкăнран чăваш чĕлхи çеç сыхланса юлнă[1][2].
Генезис
[тӳрлет | кодне тӳрлет] |
Статьян çак пайне халлĕхе çырман. Википедине хутшăнакан ĕмĕчĕпе, çак вырăнтаятарлă пай.
Эсир çак пая çырса проекта пулăшма пултаратăр. |
Йыш
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Авалхи тата вăтам ĕмĕрсенчи тĕнчере тĕрĕк чĕлхисен çак çумушкăнне кĕрекен тата çакăн пек чĕлхесем пулнă:
- хунну тата гунн йăхĕсен[3]
- тĕрĕк-аварсен
- Дунайçи протопăлхарсен
- хазарсен
- Атăлçи пулхăрсен
Паянхи чăваш чĕлхи çак йĕрлесе тухнă йышри Атăлçи пулхăрсен чĕлхин малалли тăсăмĕ шутланать.
Уйрăмлăхсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Çумушкăнăн чи паллă, чылайăшĕ кăштах та пулин илтнĕ, уйрамлăхĕсем ротацизм тата ламбдаизм шутланаççĕ.
Вуламалли
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Бернштам А.Н. Очерк истории гуннов. М., 1951.
- Гумилев Л.Н. Хунну. М., 1969.
- Иностранцев К.А. Хунну и гунны. Л., 1926.
- Материалы по истории сюнну / Предисл., перев. и примеч. В.С. Таскина. М., 1968. Вып. 1-2.
- Шервашидзе И.Н. Фрагмент общетюркской лексики. Титулатура // ВЯ. 1990. № 3.
- Altheim F. Geschichte der Hunnen. Berlin, 1959-1962, Bd. 1-4.
- Bazin L. Un texte proto-turc du IV-e siècle: le distique Hioungnou du "Tsou-chou" // Oriens. 1948.I.
- Benzing J. Das Hunnische, Donaubolgarische und Wolgabolgarische // Philologiae Turcicae Fundamenta. 1959. I.
- Doerfer G. Zur Sprache der Hunnen // Central Asiatic Journal. 1973. Vol. XVII. № 1.
- Gabain A. von. Hunnisch-türkische Beziehungen // Zeki Velidi Togan Armagani. Istanbul. 1955.
- Németh J. A hunok nyelv // Attila es hunjai. Budapest, 1940.
- Pulleyblanc E.G. The consonantal system of old Chinese. Part II // Asia Major / Ed. B. Schindler, Neue Series. 1962. Vol. IX. Part 2.
- Shiratori K. Über die Sprache der Hsiung-nu und der Tungho-Stämme // Bulletin de l'Academie des Sciences. St.-Peterb. 1902. № 2.
- Sinor D. Introduction a l'étude de l'Eurasie Centrale. Wiesbaden, 1963.
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ Федотов М.Р. Чувашский язык в семье алтайских языков. Чебоксары ( т. 1: 1980, т. 2: 1983, т. 3: 1986).
- ^ Федотов М.Р. Чувашский язык: Истоки. Отношение к алтайским и финно-угорским языкам. Историческая грамматика. Чебоксары, 1996.
- ^ Дыбо А.В.Сюнну-Гунны. Кто же они? - Лекция на ПОЛИТ.РУ 2014 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче архивланӑ.- 2013.