Кăпчак чĕлхи

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Кăпчак чĕлхи
Патшалăхсем:
Регионсем: Тухăç Европа, Вăтам Ази, Кавказ, Анăç Çĕпĕр, Кăнтăр Çĕпĕр, Кавказ Лешьен, Çывăх Тухăç (Икĕпат).
Статус: çухалнă
Классификаци
Категори: Еврази чĕлхисем
Алтай çемьи
Тюрк турачĕ
Кăпчак группи
Чĕлхе кочĕсем
ISO 639-1:
ISO 639-2:
ISO 639-3:
Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика
Половец çеçенхирĕ XIIXIII ĕм.

Кăпча́к чĕлхикăпчаксен чĕлхи (кайран вăл чĕлхерен ытти хăшпĕр тĕрĕк чĕлхисем пулса кайнă). Тĕрĕк чĕлхисем йышне кĕрет. Еврази регионĕсенче Дешт-и-Кыпчак пĕрлехи ячĕпе паллă пулса сарăлнă. XIII ĕмĕртенпе Ылтăн Уртара этноссем хушшинчи хутшăнмалли чĕлхе шутланнă; каярах крым-тутар, тутар, пушкăрт, казах, карачай-балкар, кумык, нухай, каракалпак тата урăх хăшпĕр чĕлхесен никĕсне кĕнĕ. Кăпчакла Вăтам ĕмĕрсенче Икĕпатри тыткăна лекнĕ кăпчаксен нĕселĕсем мамлюксем калаçнă.

Пĕрлехи хыпарсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çаплах тухăç кăпчак пуплевĕн тĕсĕ те пулнă, вăл кăпчак тата авалхи кăркăс (ениçей-кăркăс) йăхĕсем хушăннине пула IX ĕмĕрте уйрăм чĕлхене чăмăртаннă. Тухăç кăпчак чĕлхи майĕпен кăнтăр алтай (XI—XIV ĕм.), ферган-капчак тата кăркăс чĕлхисем (XV ĕмĕртенпе.) пайланса кайнă.

Юлнă анăç кăпчак ареалĕ ерпен атăл-кăпчак (XIII ĕмĕрчен), половец-кăпчак (XI—XIII ĕм.) тата нухай-капчак (XIV—XVI ĕм.) пайланнă.

Кăпчаксен анăç туратĕнчи пуплевĕн никĕсĕпе XIV ĕмĕрте (1303 ç.) çырулăхăн паллă палăкне — Кодекс-Куманикус — пуçтарса хатĕрленĕ.

Çав. пекех[тӳрлет | кодне тӳрлет]