Тритикале

Тритикале
Ăслăх классификацийĕ
Патшалăх:
Латинла çырни
×Triticosecale
Викитĕссенчи систематика Ӳкерчĕксем Шаблон:Taxobox ITIS Тритикале Биотехнологи информацин наци центрĕн (NCBI) сайтĕнче.

Тритикале (лат. ×Triticosecale, от лат. triticum — тулă тата лат. secale ыраш) —тулăпа ырашăн амфидиплоичĕ. XIX-мĕш ĕмĕр вĕçĕнче тунă. Вылăх апачĕ валли ÿстернĕ. Хальхи вăхăтра апат-çимĕç валли тата выльăх авачĕ пек устереççĕ.

Тулă, ыраш, тритикале

Тритикалĕн сивве чăтаслахĕ кĕрхи тырăран пысăкрах, кăмпа тата вирус чирĕсепе сахал чирлет тата çĕр пахалăхне тиркемест.

Тырă пĕрчинче белок тулăран 1—1,5 % тата ырашран 3—4 % пысăкрах, анчах глютенин виçи сахалрах. Лизин шайĕ тулăринчен пысăкрах (3,8 %), 2—4 % çу.

Тритикале чи нумай ÿстерекеннисем — Польша, Германи, Франци, Беларуç тата Австрали. 2009-мĕш çулта тĕнчипе 29 çĕршывра 15 млн тонна тритикале пĕрчи пуçтарнă, 2014-мĕш çулта — 17,1 млн тонна

Чин умай тритикале тăвакансем (млн тонн)
Çершыв	2014 –мĕш çул
Польша Польша	5,2
Германи Германи	3,0
Беларуç	2,1
Франци Франци	2,0
РФ	0,7
Шаблон:CHN	0,5
Хункăри Хункăри	0,5
Испани Испани	0,4
Литва Литва	0,4
Австрали Австрали	0,3

СССРта тулăпа ыраш гибричĕсене 1920-мĕш çулсенче тукаланă (Мейстер, Лебедев, Державин, Писарев).

Каçăсем

• Генетические коллекции. Тритикале.. Кафедра генетики МСХА. çăлкуçран архивланă 24 Ҫурла уйӑхӗн 2011. Тĕрĕсленĕ 12 Кӑрлач уйӑхӗн 2010.
• Тритикале всему голова!. STRF.ru (21.09.2009). çăлкуçран архивланă 24 Ҫурла уйӑхӗн 2011. Тĕрĕсленĕ 12 Кӑрлач уйӑхӗн 2010.
• Тритикале против пестицидов 2010 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 17-мӗшӗнче архивланӑ.
• Описание сортов тритикале
• Характеристики тритикале 2017 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.