Контент патне куҫ

Çĕпĕр

Каҫӑсене тӳрлет
«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
(Ҫӗпӗр ҫинчен куҫарнӑ)
…… Çĕпĕр федераци тăрăхĕ ……Ҫӗпӗр, Географи шухӑшӗпе ...... Раҫҫей Ази пайӗ

Çĕпĕр — Ҫурҫӗр Ази тарăхĕ. Анăç енчи чикки — Урал тăвĕсем, çурçĕр енчи — Çурçĕр Пăрлă океан, тухăç енчи — Лăпкă океан.

Хĕвеланăç Çĕпĕр, Хĕвелтухăç Çĕпĕр тата Инçет Хĕвелтухăç çине пайланать. Хăшпĕр чухне Кăнтăр Çĕпĕре те уйăраççĕ.

Çĕпĕр тавралăхĕ

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çĕпĕрте çак пысăк юханшывсем юхаççĕ: Обь, Иртыш, Енисей, Лена, Амур.

Хуласем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çĕпĕрти пысăк хуласем:

29 çĕпĕр хулинче 100 пин ытла çын пурăнать[1].

200 пин ытла çын пурăнан çĕпĕр хулисем
Çĕн Çĕпĕр 1 602 915 [2]
Омск 1 178 391 [3].
Красноярск 1 083 865[4]
Тĕмен 720 575 [5]
Барнаул 635 585[6]
Иркутск 623 424[7]
Томск 569 293[8]
Кемĕр 553 076[9]
Новокузнецк 551 253[10]
Улан-Удэ 430 550[11]
Сургут 348 643[12]
Чита 343 511[13]
Якутск 303 836[14]
Нижневартовск 270 846[15]
Братск 234 147[16]
Ангарск 226 776[17]
Бийск 203 826[18]


Норильск тата Прокопьевск депопуляци пирки ку йышран тухнă.

Çĕпĕрти тĕп халăхсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Çĕпĕр халăхĕсем XVI-мĕш ĕмĕрте

Çĕпĕрте халăх нумай пурăнмасан та кунта тĕрлĕ челхе ушкăнĕнчи халăх пуранать. Хăшпĕр шутлавсемпе [19][20], XVI-мĕш ĕмĕр вĕçĕнче — XVII-мĕш ĕмĕр пуçламăшĕнче Çĕпĕртпе Аякри Тухăçра 200 пин яхан çн пураннăю

2010-меш çулхи Раççейри халах çыравĕпе Раççейри Çĕпĕр теп халăхĕсен шучĕ :

Тĕрĕк
халăхĕсем 		Монгол
халăхĕсем 		Самоди
халăхĕсем 		Чукча-камчатка
халăхĕсем 		Енисей
халăхĕсем
Якутсем 478 100 Бурятсем 461 389 Ненецсем 44 640 Чукчăсем 15 908 Кетсем 1 492
Тывасем 263 934 Тунгусо-маньчжур-
халăхĕсем 		Селькупсем 4 249 Коряксем 8 743
Хакассем 72 959 Эвенксем 38 396 Сойотсем 3 579 Ительменсем 3 180
Алтайсем 70 800 Эвенсем 21 830 Нганасансем 834 Чувансем 1 087
Шорсем 12 888 Нанайсем 12 160 Энцсем 237 Алюторсем 40
Долгансем 7 885 Ульчсем 2 913 Фин-угор
халăхĕсем 		Керексем 4
Çĕпĕр
тутарĕсем 		6 779 Удэгейсем 1 657 Хантсем 30 943 Эскимос-алеут-
халăхĕсем
Телеутсем 2 643 Орочсем 686 Мансисем 12 269 Эскимоссем 1 738
Тофаларсем 761 Негидальцсем 567 Сино-тибет
халăхĕсем 		Алеутсем 482
Чулăмсем 355 Ороксем 346 Тазсем 276 Нивхсем 5 162

Çĕпĕр тĕпчевçисем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  1. ^ Данные Росстата на 1.1.2008 2016 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ.
  2. ^ [1] 2017 ҫулхи Ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче архивланӑ.
  3. ^ База данных показателей муниципальных образований Омской области (Население). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Омской области 2014 ҫулхи Ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче архивланӑ.
  4. ^ [2] 2017 ҫулхи Ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче архивланӑ.
  5. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  6. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  7. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  8. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  9. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  10. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  11. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  12. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  13. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  14. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  15. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  16. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  17. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  18. ^ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
  19. ^ Никитин Н. И. Сибирская эпопея XVII века: Начало освоения Сибири русскими людьми. — Наука.
  20. ^ Скобелев С. Г. Демография коренных народов Сибири в XVII—XX вв. Колебания численности и их причины. — № 3.
Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/w/index.php?title=Çĕпĕр&oldid=804259»