Энĕш (юханшыв)

Энĕш
Характеристика
Тăршшĕ	61 км
Бассейн  лаптăкĕ	890 км²
Шыв системи	Атăл → Каспи тинĕсĕ
Шыв тăкакĕ	3,3 м³/ç (вăрринче)
Шыв юххи
Шыв пуçламăшĕ   (Т)	Тавăшкасси
• Вырнаçу	Çĕрпӳ районĕ
• Координатсем	55°52′30″ с. ш. 48°11′59″ в. д.Шаблон:Карттă/Бк/N
Шыв вăрри	Куйбышев шыв усравĕ, вăрринчен 1881 км
• Вырнаçу	Куславккаран тăварах
Вырнаçни
Патшалăх	Раççей Федерацийĕ Раççей Федерацийĕ
Регион	Чăваш Республики
РПШР

Энĕш, — Чăваш Енри юханшыв. Çĕрпӳ тата Куславкка районĕсем тăрăх юхать, Куславккаран çӳлĕрех Атăла юхса кĕрет. Юханшыв тăршшĕ 60,7 çухрăм, бассейн лаптăкĕ 904 км².

Чи пысăк юпписем: Мăн Энĕш, Вăта Энĕш, Кĕçĕн Энĕш.

Пĕрлехи хыпарсем

Аслă Куснар çывăхĕнче Пысăк Энĕше Вăтам Энĕшпе (Виртен) пĕрле юхса кĕреççĕ. Виçĕ юханшыв пĕрлешнĕ хыççăн ĕлĕк-авал Енĕш (Пысăк Энĕш) самаях тулли шывлă пулнă пулмалла. Куснарти ватă çынсем каласа хăварнипе, юханшыв çывăхĕнче ашшĕ-амăшĕ ачине асăрхаттарса каланă:

Шыва ан кĕр, ан иш, путса вилен!

тесе кăшкăрнине час-часах илтме пулнă. Каярахпа ял çыннисем « Куснар» юханшывне « Аниш», тата каярах – «Энĕш» теме пуçланă. Вара ытти ялсене те çав ят сарăлнă.

19-мĕш ĕмĕр варринче ( 1866 çул) пирĕн вулăсри Энĕш шывĕ çинче 3 шыв арманне лартнă. Иккĕ арман Çатрăк ялĕ тĕлĕнче, тепри — Куснар патĕнче пулнă. Çывăх ялсенче пурăнакан çĕр ĕçтешĕсем пурте çак армансенче тырă авăртнă.

Çулсем иртнĕ май армансен шучĕ ӳссех пынă. 1913 çулта пирĕн вулăсра арман хуçисем тата армана тара илнĕ хуçа (арендатор) шучĕ 14 çынна çитнĕ.

Ялсем

Енĕш хĕрринче вырнаçнă ялсем: Тавăшкасси, Энĕшкасси, Шĕнер Ишек, Энĕшхĕрри, Туçа, Хурамал, Улмалуй, Пишенкасси, Эплес, Куснар, Кĕçен Карач, Çатрăк, Елчĕк, Варасăр, Тĕмшер.

Каçăсем

• Реки Чувашской Республики.