Пеçĕрменсем

	Пеçĕрменсем
Тăван ячĕ	Бесерман
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ
	Пурӗ: 2201; Раççей Федерацийĕ: 2 201 (2010 ç.), 3 122 (2002 г.) ; Удмурт Республики:; 2 111 (2010 ç.), 2 998 (2002); Киров облаçĕ:; 9 (2002); Перĕм Ен:; 8 (2002); ;
Чĕлхе	удмурт чĕлхи (пеçĕрмен калаçăвĕ)
Тĕн	православи
Расă тĕсĕ	сублапоноидный тип ? ; урал раси
Кĕрет	удмуртсем

Пеçĕрменсем (хăйсене хăйсем тата ытти удмуртсем те бесерман теççĕ, выр. бесермяне) — Удмурт Республикин çурçĕр енче, çавăн пекех кăштах çывăхри ытти çĕрсенче те пурнакан уйрăм ушкăн, халăх. Удмурт чĕлхин уйрăм диалекчĕпе калаçаççĕ.

Ят ăçтан пулса кайни

«Пеçĕрмен» сăмах «мăссăльман» тенинчен тухса кайнă.^[3]

Пеçĕрменсем кунçулĕ

Пеçĕрменсем — Атăлçи Пăлхартан тухнă, вăтам ĕмĕрсенчи çав патшалăхпа тачă çыхăннă йăх^[4].

Йыш, демографилле туртăмсем

Мĕнпурĕ 41 тĕплĕхре пурнаççĕ. Вĕсенчен вуннăшĕнче — чат хăйсем çеç.

«Пеçĕрмен» тата «удмурт» ăнлавсен шайлашăвĕ пирки

Пеçĕрменсем, паллах, удмуртсен уйрăм ушкăнĕ. Анчах та, тĕпрен илсен патшалăх шайĕнче, айккинерех катертес туртăмлă шухăшсем те пур^[5]^[6]

Мĕнпурĕ вара ак çак япаларан аталаннă пек пулса тухать:

Ҫӑлкуҫри текст(выр.)

Госкомитет по делам национальностей РСФСР на основании имеющихся материалов в декабре 1991 года делает вывод о целесообразности выделения этнической группы "бесермяне" в самостоятельную национальность.^[7]

<Куçару: РСФСРăн нацилĕхсен ĕçĕн Патшалăх Комитечĕ, ал айĕче пур материалсене шута илсе, "бесермансем" уйрăм ушкăна харпăр нацилĕх теме юрăхларах тесе шутлать.>

Вуламалли

Напольских В. В. «Бисермины» // О бесермянах. Сборник статей / Сост. и отв. ред. Г.К. Шкляев. — Ижевск: УдмИИЯЛ, УрО РАН, 1997.

Асăрхавсем

^ ¹^тата² Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года
^ ¹^,²^,³^тата⁴ Всероссийская перепись населения 2002 года. çăлкуçран архивланă 21 Ҫурла уйӑхӗн 2011. Тĕрĕсленĕ 24 Раштав уйӑхӗн 2009.
^ Белых С.К. К вопросу о происхождении самоназвания бесермян // VIII Петряевские чтения. Материалы научной конференции. г.Киров, 24-25 февраля 2005г. С. 130-135.
^ Родионов В.Г. Этнокультурные черты и история бесермян как свидетельства болгаро-чувашской преемственности // Болгары и чуваши. Сб. статей / ЧНИИ. Чебоксары: 1984. С. 140–154.
^ ПОСТАНОВЛЕНИЕ СОВЕТА МИНИСТРОВ УДМУРТСКОЙ РЕСПУБЛИКИ от 29 июля 1992 года № 293 2014 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнче архивланӑ. «О восстановлении исторического имени бесермянского народа»
^ Пятая графа: бесермяне
^ Çÿлте асăннă йышăнуран: ПОСТАНОВЛЕНИЕ Совета Министров УР от 29.07.1992 N 293 "О ВОССТАНОВЛЕНИИ ИСТОРИЧЕСКОГО ИМЕНИ БЕСЕРМЯНСКОГО НАРОДА"

Каçăсем

Молодцов А.М. Как правильно: бисеровцы или басурманы? — Вторник, 20.12.2016, 10:35

[пер.2010-1] ¹^тата² Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года

[perepis-2] ¹^,²^,³^тата⁴ Всероссийская перепись населения 2002 года. çăлкуçран архивланă 21 Ҫурла уйӑхӗн 2011. Тĕрĕсленĕ 24 Раштав уйӑхӗн 2009.

[3] Белых С.К. К вопросу о происхождении самоназвания бесермян // VIII Петряевские чтения. Материалы научной конференции. г.Киров, 24-25 февраля 2005г. С. 130-135.

[4] Родионов В.Г. Этнокультурные черты и история бесермян как свидетельства болгаро-чувашской преемственности // Болгары и чуваши. Сб. статей / ЧНИИ. Чебоксары: 1984. С. 140–154.

[5] ПОСТАНОВЛЕНИЕ СОВЕТА МИНИСТРОВ УДМУРТСКОЙ РЕСПУБЛИКИ от 29 июля 1992 года № 293 2014 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнче архивланӑ. «О восстановлении исторического имени бесермянского народа»

[6] Пятая графа: бесермяне

[7] Çÿлте асăннă йышăнуран: ПОСТАНОВЛЕНИЕ Совета Министров УР от 29.07.1992 N 293 "О ВОССТАНОВЛЕНИИ ИСТОРИЧЕСКОГО ИМЕНИ БЕСЕРМЯНСКОГО НАРОДА"

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

п • с • т Раççей кăкĕнчи вак халăхсем
Çурçĕрти халăхсем	алеутсем • алюторсем • вепссем • долгансем • ительменсем • камчадалсем • керексем • кетсем • коряксем • кумандинсем • манси • нанайсем • нганасансем • негидальсем • ненецсем • нивхсем • ороксем • орочсем • саамсем • селькупсем • сойотсем • тазсем • теленгитсем • телеутсем • тофаларсем • тубаларсем • тувинцы-тоджинцы • удэгейсем • ульчи • хантсем • челкансем • чувансем • чукчăсем • чулымсем • шорсем • эвенксем • эвенсем • энецсем • эскимоссем • юкагирсем

Урăх регионсенчи халăхсем	абазинсем • пеçĕрменсем • водь • ижора • нагайбаки • сету • шапсугсем

п • с • т Финн-укăр халăхĕсем
Атăлçи	пăрттассем • мари • меря • мещера • мăкшă • ирçе • муромсем

Перĕм	Пеçĕрменсем • коми • коми-пермяксем • коми-язьвисем • удмуртсем

Балтиçум	вепссем (веç) • водь • ижора • карелсем (çавăнтах корела • ливвиксем • людиксем • тĕвер карелĕсем) • ливсем • финсем (çавăнтах сумь • емь) • чудь • эстонсем (çавăнтах сету) • нарова

Саамсем	Норвеги • Раççей • Финлянди • Швеци

Укăрсем	хункăрсем (çавăнтах яссем • секейсем • чангошсем)