Ižora

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
(Ижора ҫинчен куҫарнӑ)
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Izhorsem (пĕлтерĕшсем) пăхăр.
Ižora

Ižorsen naci jalavĕ
Тăван ячĕ ižor, inkeroin, ižora, ižoralain
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ

Пурӗ: 500 — 1300 śyn
Раççей Федерацин ялавĕ Raśśej Federacijĕ: 266 (2010 ś.) 327 (2010 ś.)

Украина ялавĕ Ukraina: 812 (2001 ś.)

Беларуç ялавĕ Belaruś: 8 (1999 ś.)

Эстони ялавĕ Estoni: 62 (2000 ş.)

Чĕлхе ižorla, vyrăsla tata ur.
Тĕн ortodoks, lüteranlăh
Кĕрет  Finn ukăr halăhĕ


Voď čelhiň tata küršĕ finn tata ižor jalĕsen kartti, 1848—2007 śś.
Ižor tumĕ, XVII ĕmĕr vĕśĕ. Tumanskij ükerčĕke
Ларин Параске

Ižora (ižorsem, husenĕ jatlaśśĕ ižor, inkeroin, ižora, ižoralain) - pĕčĕk finn ukăr halăhĕ, elĕkre voďpa pĕrle Ižor Śĕrenče tĕp halăhĕ. XX ĕmĕrĕn śurri taran hăjsen čĕlhenĕ uprasa julnă pulnă tata hăjsen kulturine. Halhi văhăt patne pĕtempeh assimilirăvlannă, tăvan čĕlhepe kalaśakan jyšĕ - śĕr ytla ýeh. 2002 śulhi halăh śyrăvĕpe Raśśĕjre purănať 327 śyn, 117 hăšĕ Leningrad oblaśĕnten. Či numajĕš jyšĕ (43 śyn) purănnă Vistino jalĕnčĕ.


Halăh vyrnaśăvĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Halhi ižorsem ytlarah Leningrad oblaśĕnči Lomonosovpa Kingisepp rajonĕnsenčĕ purănaśśĕ.

Kăsăklă situaci pulnă SSSR salansa kajnă hyśśăn - Ukrainri 2001 śulkhi halăh śyrăvĕpe Ukrainăra 822 ižorsem purănaśśĕ, yrlarah vĕsen tăvan śĕr-šyvĕnČen, 2 śyn kăna ižor čĕlhine tăvan čĕlkhe tĕse kalană. 788 (96 %) purănať Krymra.

Estonire 2001 śulhi śyrăvĕpe 62 ižor purănať, hăšĕnčĕn izhor čĕlhinĕ tăvanlă 19 śyn (31 %) valli, vyrăsla — 39 śyn (62 %), estonla — 3 śyn. (5 %). Tallinnra vĕsenčen 10 ižor purănať.

Tata Estoniri 2002 śulhi śyrăvpa 358 inger («ingrian, ingerisoomlased»), suomi ingermanlandsem.

Čĕlhe tata assimiljaci problemi[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Čĕlhe - ižor čĕlhi, baltiśumri fin uškănĕ finn-ukăr turatčĕ ural-śemji. Karel tata finn čĕlhisem patne śyvăhrah.

Ižor čĕlhi avalhi karel tep-čĕlhinčen pulsa kajnă. XX ĕmĕr puślamĕšĕnče tĕpčevśĕsem ižorsem lajăh vyrăś čĕlhine pĕlmennine asărhană, śăpah ta halăha tahśanah ortodoks śine kuśtarnă tata vyrăs jatčĕsempe śuretternĕ. Ančah ižorsem atte hušamačĕsene hăvarman, unăn vyrne vĕsem asatte jatne hušamat tusa śürene.

Raśśejri 2002 şulhi halăh śyrăvĕpe 362 śyn ižor čĕlhine pĕlne, ku hăj ižorsenčen ytlarah pulnă (327 śyn).

Kun ćulĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ekomomiki[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Antropologi sănarĕsem[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Kultiri[тӳрлет | кодне тӳрлет]