Пăлхарсем
| Пăлхарсем | |
 Борис I • Христо Ботев • Васил Левский • Валя Балканская | |
| Тăван ячĕ | Българи |
|---|---|
| Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ | |
|
Пурĕпе: 7 млн[1]  Норвеги: 1500 Португали: 628 | |
| Чĕлхе | пăлхар |
| Тĕн | Пăлхар православи чиркĕвĕ, Пăлхар католик чиркĕвĕ тата протестантизм, ислам (пăмаксем) |
| Расă тĕсĕ | европеоидсем |
| Кĕрет | пăлхарсем |
Пăлхарсем — вăтам ĕмĕрсенче пулхăрсем балкан славянĕсемпе тата Балканăн вырăнти халăхĕпе, чи малтанах фракисене асăнмалла, хутшăнса пулса тăна кăнтăр славян[2][3] халăхĕ. Хăйсен ятне авалхи пăлхар йăхĕсен пĕрлешĕвĕнчен туяннă.
Пăлхарсем Болгарире, АПШ-ра, Европа Пĕрлешĕвĕн патшалăхĕсенче, Украинăра, Молдовара, Сăрпире, Çурçĕр Македонире, Касахстанра, Раççейре тата урăх çĕршывра пурăнаççĕ. Пур йышĕ 12 млн яхăн. Чĕлхи — пăлхар чĕлхи. Тĕн енĕпе — православисем, çаплах католиксемпе протестантсем пур, Çурçĕр Грецири помаксем — мăсăльмансем.
Ытларах пăлхарсем Пăлхарире пурăнаççĕ. Украинăра, Молдавире, Пăлхарипе кӳршĕ Румыни, Греци, Турци чикĕ çумĕнчи çĕрсенче, çаплах Çурçĕрпе Кăнтăр Америкăра пурăнаççĕ. Хăй Пăлхарире 7,2 млн. ытла çын (1965). Тăван çĕршыв тулашĕнчи чи пысăк ушкăнĕ — СССР пăлхарĕсем (324 пин çын, 1959 халăх çыравĕпе).
Истори[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Карттăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Европăри Турцин этнос картти, Гийом Лежан (1861)
Славян тĕнчин картти, Иос Эрбан, 1868.
Генри Уилкинсон картти, 1876 çултанпа.
Европăри Турцин этнос картти (1877 çул), австри-венгр консулĕ Карл Сакс.
Балкан çурутравĕнчи халăхсем, Андреес Хандатлас, 1881.
Венгерсем Европăра вырнаçни, 1897.
A. Scobel, Андреес Хандатлас картти, 1908.
Балкан халăхĕсем вырнаçни (1911 çул), Британника
Балканри тата Кĕçĕн Азири этнос ушкăнĕсем, Уильям Шеферд, 1911.
Халăхсем Европăра 1914 çулта вырнаçни, Л. Равенштейн кăтартнипе.
Швейцари Европăри этнографи картти çинче, 1918 çулта Юозас Габрис публикациленĕ.
Пăмаксен проценчĕ пĕрремĕш чĕлхипе (пăлхар чĕлхине шута илмесĕр), 1965 çулта çырнипе.
Пăлхарсем Одесса облаçĕнче (Украина) вырнаçни, 2001 çулта çырнипе.
Пĕрремĕш чĕлхипе Запорожье облаçĕнче (Украина) пăлхарсем вырнаçни, 2001 çулта çырнипе.
Пăлхарире ытларахăш этнос ушкăнĕсем вырнаçни, 2011 çулта çырнипе.
Пăлхарсем Румынире вырнаçни, 2002 çулта çырнипе.
Пăлхарсем Молдавире вырнаçни, 2004 çулта çырнипе.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.png)
Çав. пекех[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Литература[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Болгары // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 4 т. — СПб.: 1907—1909.
- Болгары // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.
- Болгары // Этноатлас Красноярского края / Совет администрации Красноярского края. Управление общественных связей; гл. ред. Р. Г. Рафиков; редкол.: В. П. Кривоногов, Р. Д. Цокаев. — 2-е изд., перераб. и доп. — Красноярск: Платина (PLATINA), 2008. — ISBN 978-5-98624-092-3 Архиври копи, 29 Чӳк уйӑхӗн 2014 Wayback Machine çинче
- Болгары: очерк традиционной народной культуры. София, 1984.
- Болгары // Народы мира: историко-этнографический справочник / редколл., гл. ред. Ю. В. Бромлей. — М., "Советская энциклопедия", 1988. стр.105-107
- Болгары // Большая Российская Энциклопедия / редколл., предс. Ю. С. Осипов. том 3. — М.: Научное издательство "Большая Российская Энциклопедия", 2005. стр.707-709
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
|
Ку тĕнче халăхĕсем пирки вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. |
Шаблон:Пăлхарсем Шаблон:Пăлхари халăхĕсем
Славянсем |
|
|---|---|
| Тухăç | |
| Анăç | |
| Кăнтăр-тухăç | |
| Кăнтăр-анăç |
Пăшнаксем • Сăрпсем (Горансем • Средчансем) • Словенсем• Хорватсем (Буневацсем • Карашевацсем • Шокацсем • Яневацсем) • Хуратусем |
Пăлхарсен этнос тата субэтнос ушкăнĕсем |
|
|---|---|
| Чылайрахăшĕ (Пăлхарире) | |
| Ыттисем (Пăлхари тулашĕнче) | |
| Пăлхарсем | |