Пăлхари
Република България Пăлхари | |||||
| |||||
![]() | |||||
Патшалăх чĕлхисем | полхар чĕлхи | ||||
---|---|---|---|---|---|
Тĕп хула | София | ||||
Чи пысăк хула | София | ||||
Президент | Румен Радев | ||||
Премьер-министр | Бойко Борисов | ||||
Лаптăкĕ - Пĕтĕмпе |
102 вырăнта 110 910 км2 | ||||
Халăх йышĕ - Пĕтĕмпе(2000) - Йышлăхĕ |
88 вырăнта 7 707 495 69,5/км² | ||||
Валюта ячĕ | Лев | ||||
Вăхăт тăрăхĕ | ГВ +02 пуçласа +02 таран | ||||
Патшалăх гимнĕ | Пăлхари Республикин гимнĕ | ||||
Тетел доменĕ | .bg | ||||
Тел. префиксĕ | 359 |
Пăлхари е Тăнайçи Пăлхарĕ (полх. Република България), — Европăн Балкан çурутравĕнче вырнаçнă патшалăх.
Тăнайçи Пăлхарĕпе юнашар Греци, Турци, Сăрп, Хурату, Македони тата Румыни вырнаçнă. Хĕвелтухăç енче çыранĕсем Хура тинĕс еннелле тухаççĕ. Чикĕ тăрршĕ — 2 245 çухрăм. Вĕсенчен 1 181 çухрăмĕ çĕр тăрăх, 686 çухрăмĕ юханшывсем тăрăх, 378 çухрăмĕ тинĕс урлă иртет.
Кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
1230 çулхи пушăн 9-мĕшĕнче Клокотница çывăхĕнче пăлхарсемпе эпирсем çапăçнă, ун хыççăн Балкан çурутравĕнче Пăлхари патшалăхĕ чи вăйлисен шутне кĕме пуçланă.
1885 çулхи чӳкĕн 14-28 хушшинче Болгари Сербипе вăрçăнса кайнă. Ку вăрçă хыççăн Пăлхари пĕрлешме май тупнине ытти патшалăхсем ĕнене пуçланă.
Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи умĕн Болгари икĕ Балкан вăрçине хутшăнма тивнĕ. Ку икĕ вăрçă Балкан çурутравĕнчи туркăсен вăйĕ чакнипе, вĕсен витĕмĕ пĕчĕкленнипе вĕçленнĕ.
Пайланăвĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Пăлхари пурĕ 28 облаçе пайланать.
- Бургас
- Благоевград
- Добрич
- Габрово
- Хасково
- Кърджали
- Кюстендил
- Ловеч
- Монтана
- Пазарджик
- Перник
- Плевен
- Пловдив
- Разград
- Русе
- Шумен
- Силистра
- Сливен
- Смолян
- София хули
- София облаçĕ
- Кивĕ Загора
- Търговище
- Варна
- Велико Търново
- Видин
- Враца
- Ямбол
Пăлхари уявĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Кăрлач, 1 — Çĕнĕ çул уявĕ.
- Нарăс, 14 — Трифон Зарезан (иçĕм тăвакансен уявĕ)
- Пуш, 1 — Çуркунне уявĕ (Çуркунне çитнине паллă тăваççĕ)
- Пуш, 3 — Пăлхарине Осман пусмăрĕнчен кăларнă кун.
- Пуш, 8 — Пĕтĕм тĕнчери хĕрарăмсен кунĕ.
- Çу, 6 — Сăваплă Георгий кунĕ (Пăлхари çăрĕн кунĕ)
- Çу, 24 — Пăлхари культурипе славян çырулăхĕн кунĕ (Сăваплă Кириллпе Мефодий кунĕ)
- Çĕртме, 2 — Ботев кунĕ.
- Авăн, 6 — Пăлхарине пĕрлештернин кунĕ.
- Авăн, 22 — Пăхăнмалăх кунĕ.
- Юпа, 8 — Студентсен кунĕ.
- Раштав, 6 — Пăлхари конституциĕн кунĕ.
Пăлхари хулисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Полхарире хальхи кун пурĕ 100 хула патнелле шутланать. Чи пысăк хула София, унта пурăнакан халăх йышĕ пĕр миллионтан иртет. Ыттисем ун пекех пысăк мар. Сăмахран, халăх йышĕпе иккĕмĕш вырăн йышăнакан Пловдивра пурĕ те 340 пин ытларах çын çеç пурăнать. Çавăн пекех пысăк хуласен шутĕнче Варна, Багрус, Тусе, Кивĕ Загора, Плевен, Добрич, Сливен, Шумен хулисене асăнма пулать.
Патшалăх çĕрĕсем тинĕс хĕррине тухнă май чылай хула курортлă шутланать. Хăш-пĕр курорт вара пачах та пурăну вырăнĕ шутланмасть, вĕсене кĕскен «к.к.» (курорт комплексĕ), «к.» (курорт) пек палăртаççĕ.
Çав. пекех[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Апас сали — Пăлхарири авалхи пурăнан вырăн.
Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Никифор, патриарх Константинопольский, "Краткая история со времени после царствования Маврикия".
- "Краткая история Болгарии (С древнейших времен до наших дней)", "Наука" кĕнеке кăларăвĕ, Мускав, 1987.
Курмалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- "Аспарух хан", кинофильм, реж. (?), Евгени Константиновăн "Дрезговини" (Ӗнтрĕк) романĕ çийĕн, София, Тăнайçи Пăлхарĕ.
Ашмарин, "Древние болгары", Казань, 1903.
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Essential History of Bulgaria in Seven Pages
- Antarctic Place-names Commission of Bulgaria
- Сайт президента
- Карта Болгарии(акăлч.)
- Пăлхари DMOZ-ра
- Bulgaria (акăлч.). çăлкуçран архивланă 16 Юпа уйăхĕн 2008. at UCB Libraries GovPubs
Викисклад: Атлас: Пăлхари
- Газеты пишут о демографических проблемах Болгарии
Пăлхари облаçĕсем |
||
---|---|---|
Облаçсем |
![]() |
|
---|---|
Европа Пĕрлешĕвĕ (ЕП) |
||
---|---|---|
Франкофони |
||
---|---|---|
Чăн пайташсем | Албани | Андорра | Армени | Бельги (Бельгири франци пĕрлĕхĕ) | Бенин | Болгари | Буркина-Фасо | Бурунди | Вануату | Вьетнам | Габон | Гаити | Гана1 | Гвиней | Гвиней-Бисау | Греци | Джибути | Доминика | Икĕпат | Кабо-Верде | Камбоджа | Камерун | Канада (Нью-Брансуик, Квебек) | Кипр1 | Коморсем | Конго Демократиллĕ Республики | Конго Республики | Кот-д’Ивуар | Лаос | Ливан | Люксембург | Маврикий | Мавритани | Мадагаскар | Мали | Марокко | Молдави | Монако | Нигер | Руанда | Румыни | Сан-Томе тата Принсипи | Сейшелсем | Сенегал | Сент-Люси | Çурçĕр Македони | Того | Тунис | Франци (Франци Гвиани, Гваделупа, Мартиника, Сен-Пьер тата Микелон) | Вăтам Африка Республики | Чад | Швейцари | Экваторти Гвиней Căнакан патшалăхсем: Австри | Армени | Венгри | Грузи | Латви | Литва | Мозамбик | Польша | Серби | Словаки | Словени | Таиланд | Украина | Хорвати | Чехи 1Ассоциациленĕ пайташ |