Карел Республики
(Карели Республики çинчен куçарнă)
 |
Çак статьяна е уйрăма çĕнĕрен çырмалла, чăваш чĕлхин йĕркисене пăхăнмалла. Статьяна тата унăн уйрăмне статьясене çырмалли йĕркепе хатĕрлемелле, ăнланманлăха пĕтермелле.
|
|
Карел Республики | |||||
| |||||
| |||||
| Тĕп хули | Петрозаводск | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Лаптăкĕ - Пĕтĕмпе |
18 180 520 км² | ||||
| Халăх йышĕ - Пĕтĕмпе |
69 614 064 патнелле (2020) | ||||
| Федераци тăрăхĕ | Çурçĕр-Анăç Федераци Тăрăхĕ | ||||
| Экономика регионĕ | Кайри Çĕпĕр | ||||
| Регион номерĕ | 10 | ||||
| Патшалăх чĕлхисем | вырăс (патшалăх), карел, вепс тата финн (официал) | ||||
| Руспублика пуçлăхĕ | Артур Парфенчиков | ||||
| Правительство председателĕ | |||||
| Патшалăх Канашĕн председателĕ | |||||
| Гимн | Карел Республикин гимнĕ | ||||
| Вăхăт тăрăхĕ | ГВ +0300 | ||||
Карел Республики (лив. карел. Karjalan tazavaldu, собств. карел. Karjalan tašavalta, финн. Karjalan tasavalta[1], вепс Karjalan Tazovaldkund; краткие названия: Карели[2], Ка́рьяла[2]) — Çурçĕр-Анăç федераци тăрăхне кĕрекен республика.
Тавралăхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Республика историйĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
| Тапхăр | Ячĕ | Асăрхаттарни |
|---|---|---|
| VII ĕм. — XI ĕм. | Карели кнеçлĕхĕ (Varšinaiš Karjala) | Патшалăх |
| XI ĕм. — 1338 ç. | Карели çĕрĕ | Новгород республики йышĕнчи автономи (1338 çулта после Карели хăй ирĕклĕхне тухасшăн кĕрешнĕшĕн Новгород республики Карели кнеçлĕхĕн автономи статусне çĕнсе илет). |
| XVI ĕм. — 27.03.1617 ç. | Корел çурри | Новгород çĕрĕн Вод лаптăкĕ. |
| 27.03.1617 ç. — 30.08.1721 ç. | Карел херцăклăхĕ | Херцăклăх (ленсемпе графлăхсем) Швеци йышĕнче |
| 08.06.1920 ç. — 27.07.1923 ç. | Карели Ӗç Коммуни | РСФСР/ССРП йышĕнчи автономи |
| 25.07.1923 ç. — 31.03.1940 ç. | Карел Автономлă Совет Социализм Республики | РСФСР/ССРП шутĕнчи автономи |
| 31.03.1940 ç. — 16.07.1956 ç. | Карел-Финн Совет Социализм Республики | ССРП йышĕнчи пĕрлешӳри республика |
| 16.07.1956 ç. — 11.11.1991 ç. | Карел Автономлă Совет Социализм Республики | РСФСР/ССРП йышĕнче автономи |
| 11.11.1991 çултанпа | Карел Республики (Карели, Карьяла) | Администрациллĕ-территориллĕ пайĕ РФ йышĕнче (РФ Конституцийĕпе, РФ субъекчĕсем пурĕ те пĕр-пĕринпе тан ирĕк тивĕçлĕ) |
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- ^ Karjalan tasavalta (tiivistetty info) (фин.). çăлкуçран архивланă 12 Авӑн уйӑхӗн 2011. Тĕрĕсленĕ 10 Ҫу уйӑхӗн 2011.
- ^ 1 тата 2 Конституция Республики Карелия — статья 1
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Карели Республикин официаллă сайчĕ Архивленĕ 1 Юпа уйӑхӗн 2019 çулта.
- Карели Республикин Саккун тăвакан Пухăвĕ Архивленĕ 18 Кӑрлач уйӑхӗн 2012 çулта.
- Карели Республики «Пĕтĕм Раççей» хыпар каталогĕнче Архивленĕ 31 Раштав уйӑхӗн 2010 çулта.
- Карелири фотографисем Архивленĕ 11 Пуш уйӑхӗн 2008 çулта.
- Этнос лару-тăрăвĕ, Карелири хирĕçӳсем Архивленĕ 3 Ҫӗртме уйӑхӗн 2008 çулта.
- Карели Республикин балти-финн халăх этнодемографи атласĕ Архивленĕ 22 Ҫӗртме уйӑхӗн 2007 çулта.
- Олонец кĕперне хыпарĕсем — Карелин XIX ĕмĕрти тата XX ĕмĕр пуçламăшĕнчи çăлкуçĕсем Архивленĕ 23 Ҫӗртме уйӑхӗн 2007 çулта.
- Карелин интерхастар картти
- Топографи карттисем Архивленĕ 13 Юпа уйӑхӗн 2007 çулта.
- Этнические процессы в Карелии
- Карелипе ертсе çӳрекенĕ Архивленĕ 6 Юпа уйӑхӗн 2008 çулта.
- Карелин автомобиль порталĕ
Раççейĕн федераци тытăмлăхĕ |
||
|---|---|---|
| Республикăсем |
Адыгей • Алтай • Пушкăртстан • Буряти • Дагестан • Ингушети • Кабарда-Балкар Республики • Калмăк Республики • Карачай-Черкес Республики • Карели • Коми • Крым • Мари Эл • Мордва Республики • Саха (Якути) • Çурçĕр Осети • Тутарстан • Тыва Республики • Удмурти • Хакаси • Чечен Республики • Чăваш Республики |  |
| Енсем | ||
| Облаçсем |
Амур • Архангельск • Аçтăрхан • Белгород • Брянск • Улатимĕр • Волгоград • Вологда • Воронеж • Иваново • Иркутск • Калининград • Калуга • Кемĕр • Киров • Кострома • Курган • Курск • Ленинград • Липецк • Магадан • Мускав • Мурман • Чулхула • Новгород • Çĕн Çĕпĕр • Омск • Ăренпур • Орёл • Пенза • Псков • Ростов • Рязань • Самар • Сарăту • Сахалин • Свердловск • Смулен • Тамбов • Тĕвер • Томск • Тулă • Тĕмен • Чĕмпĕр • Челепи • Ярославль | |
| Федераци шайĕнчи хуласем | ||
| Автономи облаçĕ | ||
| Автономи тăрăхĕсем | ||
| 1 Архангельск облаçĕ шутне кĕрет ² Тĕмен облаçĕ шутне кĕрет | ||
Финн-укăр патшалăхĕсемпе автономисем |
|
|---|---|
Евро-Арктикăри Баренц регионĕ |
|
|---|---|
 Норвеги | |
 Раççей Федерацийĕ | |
 Финлянди | |
 Швеци | |
 |
Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла. |