Çармăссем — Википеди

Çармăссем (Марисем), — Мари Эл республикин тĕп халăхĕ. Хайсене мари теççĕ, малтан черимис ятлă пулнă. Ытларах енĕпе Мари Элте пурăнаççĕ пулсан та, çăвăн пекех Удмурт, Пушкăрт тата Тутарстан Республикисенче, Киров, Чулхула, Пермь облаçĕсенче пур. Çармăс чĕлхипе калаçаççĕ.

Виçĕ пая пайланаççĕ: Ту, Çаран, Хĕвелтухăç енчисем. Хĕвелтухăç енчисем Пушкăрт Республикинче пурăнаççĕ, Ту енчисем — Атăлăн сылтăм енче, Çаран енчисем — Атăлăн сулахай енче.

1970 çулхи перепись тăрăх пĕтĕмпе 599 пин пулнă, 1989 çулхи перепись тăрăх — 670,9 пин, 2002 çулхи перепись тăрăх — 604,3 пин.

Октябрь революцийĕ хыççăн мари халăхĕ хăйсен автономлă облаçне туса хунă.

Çавăн пекех

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çармăс халаплăхĕ

Каçăсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

п • с • т Марисем
Культура	Литература • Музыка • Кухня • Архитектура • Ташă • Мари ячĕ • Мари хушамачĕсем

Этнографи групписем	Улăх марисем • Туçи марисем • Тухăç марисем • Хĕрлĕ Ĕпхӳ марисем • Кунгур марисем • Çурçĕр-анăç марисем • Ветлуга марисем • Украин çармăсĕсем • Улăх-тухăç марисем

Марисен вырнаçăвĕ	Мари Эл • Пушкăртстан • Тутарстан • Киров облаçĕ • Удмурти • Мари диаспори

Мари чĕлхи	Улăх мари • Туçи мари

Тĕне хутшăнни	Православи • Старообрядчество • Халăх тĕнĕ • Халаплăх

Тĕрлĕрен	Истори • Ветлуга кнеçлĕхĕ • Юм кнеçлĕхĕ • Малмыж кнеçлĕхĕ • Ижмарин кнеçлĕхĕ • Ижев хулашĕ • Мари АО • Мари АССР • Паллă марисем • Этнонимсем • Сăваплă катасем

п • с • т Финн-укăр халăхĕсем
Атăлçи	пăрттассем • мари • меря • мещера • мăкшă • ирçе • муромсем

Перĕм	Пеçĕрменсем • коми • коми-пермяксем • коми-язьвисем • удмуртсем

Балтиçум	вепссем (веç) • водь • ижора • карелсем (çавăнтах корела • ливвиксем • людиксем • тĕвер карелĕсем) • ливсем • финсем (çавăнтах сумь • емь) • чудь • эстонсем (çавăнтах сету) • нарова

Саамсем	Норвеги • Раççей • Финлянди • Швеци

Укăрсем	хункăрсем (çавăнтах яссем • секейсем • чангошсем)