Татищево районĕ

	Татищево районĕ; Татищевский район
Герб;	Ялав;
Патшалăх	РФ
Статус	муниципаллă район
Кĕрет	Сарăту облаçĕ
Администраци центрĕ	Татищево паҫҫулки
Йĕркеленĕ вăхăт	1928, утă, 23
Муниципаллă районăн пуçлăхĕ	Сурков Павел Васильевич
Район администрацин пуçлăхĕ	Новикова Алефтина Сергеевна
Официаллă чĕлхе	вырăс
Пурăнан халăх (2018)	28968
Лаптăк	2077 çм²
Вăхăт тăрăхĕ	Шаблон:MSK+1
Телефон кочĕ	+74549
Сайчĕ
{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице

Татищево районӗ (выр. Тати́щевский район) — Раççей Федерацийĕн Сарăту облаçĕн муниципаллă йĕркеленӳ (муниципаллă район). Администраци центрĕ — Татищево ӗҫ посёлокӗ.

Тавралăх

Район Атăл юханшывĕн сылтăм çырăнĕн варринче Сарăтуран çурçĕр-анăç, Атăлçум сăртлăхĕ çине вырнанçă. Нумай вăрмансем пур. Чукун çул юнашар дача массивĕсем лартаççĕ. Вар çул нӳрĕксен шучĕ — 375-360 мм/çул.

Район центрĕ — Татищево — Идолга юханшывĕнче (Медведица юппи) вырнаçнă. Район кăнтăр пайĕнче Светлый паççулки (ХАТЙ) вырнаçнă, район шутне кĕрмест.

Пĕтĕм усă куракан автоçул вăрăмăшĕ — 242 çм.

Кунçул

1928 çулхи утă уйăхĕн 23-мĕшĕнче Татищево районне Анат Атăл Енĕн Сарăту округĕн йышĕнче туса хунă.

1934 çулта Сарăту Енĕн йышĕнче. 1936 çултан Сарăту облаçĕнче.

1959 çулхи çĕртме уйăхĕн 10-мĕшĕнче унчченхи Вязовка районĕн пайĕ тата 1960 çулхи çу уйăхĕн 19-мĕшĕнче унчченхи Широкий Карамыш районĕн пайĕ Татищево районĕн йышне кĕртнĕ^[3]^[4].

1963 çулта района пăрахăç кăларнă, 1965 çулта çĕнетсе йĕркеленĕ^[5].

Халăх

2023 çулхи кăрлачăн 1-мĕшĕнче район территорийĕнче 30,1 пин çын пурăнать, вĕсенчен 7,6 пин çын — Татищевăра, 22,5 пин çын — ял пурăнан вырăнсенче. Пĕтĕмпе районта 43 халăхсем пурăнаççĕ^[6]:

Татищево районĕн халăхĕсем
№	Халăх	Халăх йышĕ, пин çын	Халăх проценчĕ
1	Вырăссем	25	83,2
2	Украинсем	0,9	3
3	Мордвасем	0,63	2,1
4	Эрменсем	0,6	2
5	Чăвашсем, Тутарсем, Чеченсем	0,39	1,3
	Ыттисем	2,53	8,4

Урбанизаци

Хулара (Татищево ĕç паççулки) 25,6 % район халăхĕ пурăнать.

Муниципаллă тытăм

Татищево районӗнче 7 муниципаллӑ йӗркеленӳ пур, 1 хула тăрăхĕ те 6 ял тăрăхĕсем^[7]^[8].

Татищево районĕн муниципаллă йĕркеленĕвĕсем^[7]
№	Муниципаллă йĕркеленӳ	Администрациллĕ центр	Пурăнан вырăнсен шут	Халăх йышĕ^[9]	Лаптăк, км²^[10]
	Хула тăрăхĕ
1	Татищево муниципаллă йĕркеленĕвĕ	Татищево ĕç паççулкă	1	▼7235	59,16
	Ял тăрăхĕсем
2	Вязовка муниципаллă йĕркеленĕвĕ	Вязовка ял	17	▼4985	541,65
3	Идолга муниципаллă йĕркеленĕвĕ	Идолга ял	8	▼3079	404,62
4	Октябрьский муниципаллă йĕркеленĕвĕ	Октябрьский Городок ял	8	▼3514	379,31
5	Садовый муниципаллă йĕркеленĕвĕ	Садовый ял	8	▼1654	74,08
6	Сторожовка муниципаллă йĕркеленĕвĕ	Сторожовка ял	10	▼5307	223,59
7	Ягодная Поляна муниципаллă йĕркеленĕвĕ	Ягодная Поляна ял	5	▼2484	394,69

Муниципаллă пайланăвĕн кунçулĕ

Вырӑнти хам тытӑмлӑх туни валли, 2005 ҫулта муниципаллӑ районта 1 хула та 10 ял тӑрӑхӗсем йӗркеленнӗ. 2013 ҫулта малалла муниципаллӑ йӗркеленӳсем пӑрахӑҫланӑ: Мӑн Ивановка (Ҫырла Уҫланкки м/й йышӗнче кӗнӗ)^[11], Карамышка (Октябрьский м/й йышӗнче кӗнӗ)^[12], Мизино-Лапшиновка (Вязовка м/й йышӗнче кӗнӗ^[13]), Широкое (Идолга м/й йышӗнче кӗнӗ)^[14]. 2024 ҫулхи кӑрлачӑн 1 патне Сторожовка муниципаллӑ йӗркеленӗвӗ пӑрахӑҫланать тата унӑн территорийӗ Сарӑту хулин хула тӑрӑхӗнче кӗрет^[15]^[16].

Пурăнан вырăнсем

Татищево районĕнче 57 пурăнан вырăнсем, вĕсенче 1 хула (ĕç посёлокĕ) та 56 ял.

• Агаревка
• Беседка
• Большая Ивановка
• Большая Каменка
• Большая Фёдоровка
• Бурловино
• Вязовка
• Гартовка
• Глядковка
• Губаревка
• Докторовка
• Елшанка
• Зеленкино
• Идолга
• Ильиновка
• Каменский
• Карамышка
• Карякино
• Козий Лоб
• Кологривовка
• Кологривовка
• Кологривовское лесничество
• Коминтерн
• Константиновка
• Корсаковка
• Кривопавловка
• Кувыка
• Куликовка
• Курдюм
• Курдюм
• Македоновка
• Мизино-Лапшиновка
• Нееловка
• Никольский
• Новая Тепловка
• Новополье
• Новоскатовка
• Октябрьский Городок
• Первомайская
• Петров
• Полчаниновка
• Поляков
• Полянское
• Садовый
• Слепцовка
• Сокур
• Сторожевка
• Тимирязевский
• Труд
• Федуловка
• Хлебновка
• Ченыкаевка
• Шевыревка
• Широкое
• Шлыковка
• Ягодная Поляна

Хам тытăмĕн органĕсем

Муниципаллă пухăв — хам тытăмлăхĕн представителлĕ органĕ. Муниципаллă районăн пуçлăхĕ — Новикова Алефтина Сергеевна.

Татищево муниципаллă районăн администрацийĕ — хам тытăмлăхĕн ĕç тăвакан органĕ. Район администрацийĕн пуçлăхĕ — Сурков Павел Васильевич.

Экономика

Районта ял хуҫалӑхӗ аталанă. Тӗп продукци сӗт, кайӑк какайӗ, пахчаҫимӗҫ. Промышленноҫӑн тӗп отраслӗ — строительство материалӗсем (пухмалли тимӗр-бетон, пиломатериалсем, тавар бетонӗ, стена материалӗсем) тата апат-ҫимӗҫ (ҫӑкӑр-булка изделийӗсем, какай, сӗт-ҫу продукцийӗ, колпасса япалисем, кондитерлĕ япаласем) туса кӑларасси.

Массăллă информаци хатĕрĕ

Районта "Ял пурнăçĕ" (выр. Сельская жизнь) хаçачĕ кăларать, ку Татищево районĕн официаллă органĕ. Хаçатăн хăйĕн сайчĕ пур — «Сельская жизнь», унта районăн юлашки хыпарĕсем кăлăраççĕ.

Паллă çынсен

Васильев Владимир Андреевич (1925—1945) — совет çар деятелĕ, лейтенант, Совет Союзĕн паттăрĕ (1945).
Григорьев Дмитрий Яковлевич (1897—1970) — совет çар деятелĕ, Генерал-майор (1942).
Евтеев Иван Алексеевич (1918—1944) — совет çар деятелĕ, краснофлотец, Совет Союзĕн паттăрĕ (1945).
Князевская, Ольга Александровна (1920—2011) — раççей филологĕ, археограф тата кĕнеке кунçулĕн ăстаçи.
Коннов Василий Дмитриевич (1913—1945) — совет çар деятелĕ, капитан, Совет Союзĕн паттăрĕ (1944).
Мясников Евгений Александрович (1920—1991) — Совет Союзĕн паттăрĕ (1945), полковник (1957), çар лётчик 1-мĕш класспа (1959).
Лапшёв Анатолий Алексеевич (1924—1945) — лейтенант, Совет Союзĕн паттăрĕ (1945).
Передреев Анатолий Константинович (1932—1987) — вырăс поэчĕ, куçаруçă.
Пономарёв Пётр Тихонович (1924—1943) — совет çар ĕçченĕ. Совет Союзĕн паттăрĕ (1944, вилни хыççăн). Гвардин хĕрлеармеец.
Пресняков Иван Васильевич (1916—1988) — совет çар деятелĕ, лейтенант. Совет Союзĕн паттăрĕ (1944).
Путилин Николай Георгиевич (çур. 1954) — совет те раççей опера юраçи, народный артист Тутар АССР-н (1986) те Раççейĕн (2003) халăх артисчĕ.
Семихатов Николай Александрович (1918—2002) — совет инженер-конструкторĕ те ăслăлăхçи. ССРП Ăслăлăхсен академийĕн академикĕ.
Ульянов Пётр Лаврентьевич (1928—2006) — совет те раççей математикĕ, ССРП ĂА пайташ-корреспонденчĕ те РАН академикĕ, профессор.
Хохлачёв Василий Фёдорович (1918—1983) — совет çар деятелĕ, авиаци Шенерал-лейтенанчĕ, Совет Союзĕн паттăрĕ.
Фомичёв Василий Осипович (1924—1992) — вырăс ӳкерӳçĕ-реалисчĕ, живописец, пейзажист.

Çар объекчĕсем

Район территорийӗнче РВСН-ӑн 60-мӗш ракетлӑ дивизийӗ вырнаҫнӑ, ҫавӑн пекех инҫех мар "Тополь-М" комплекссемлӗ Татищево авиабази пур.

Асăрхавсем

Вуламалли

Атлас автомобильных дорог Саратовской области. Саратов, 2000.
Татищевский муниципальный район. История и современность. Саратов, 2008.

Каçăсем

[_e552140e387bc919-1] ОКТМО (рус.)

[_76df4a3c76794ee8-2] Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года) (рус.)

[3] Ведомости Верховного Совета СССР. № 24 (956), 1959 г.

[4] Ведомости Верховного Совета СССР. № 20 (1004), 1960 г.

[5] Саратовская область на сайте «Всемирный исторический проект». çăлкуçран архивланă 3 Раштав уйӑхӗн 2010.

[terpop-6] Халăхпа территори çинчен район официаллă сайчĕнче

[МО-7] ¹^тата² Сарӑту облаҫӗн Саккунӗ № 108-ЗСО Раштав, 27 2004 ҫултан «О муниципальных образованиях, входящих в состав Татищевского муниципального района»

[8] Татищево районӗн уставӗ.

[population-9] 2023 Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более

[10] Саратовская область. Общая площадь земель муниципального образования

[11] Закон Саратовской области от 16 мая 2013 г. N 79-ЗСО «О преобразовании Большеивановского и Ягодно-Полянского муниципальных образований Татищевского муниципального района Саратовской области и внесении изменений в Закон Саратовской области "О муниципальных образованиях, входящих в состав Татищевского муниципального района"».

[12] Закон Саратовской области от 16 мая 2013 г. N 87-ЗСО «О преобразовании Карамышского и Октябрьского муниципальных образований Татищевского муниципального района Саратовской области и внесении изменений в Закон Саратовской области „О муниципальных образованиях, входящих в состав Татищевского муниципального района”».

[13] Закон Саратовской области от 16 мая 2013 г. N 80-ЗСО «О преобразовании Вязовского и Мизино-Лапшиновского муниципальных образований Татищевского муниципального района Саратовской области и внесении изменений в Закон Саратовской области „О муниципальных образованиях, входящих в состав Татищевского муниципального района”».

[14] Закон Саратовской области от 16 мая 2013 г. N 75-ЗСО «О преобразовании Идолгского и Широкинского муниципальных образований Татищевского муниципального района Саратовской области и внесении изменений в Закон Саратовской области „О муниципальных образованиях, входящих в состав Татищевского муниципального района”».

[Сторожевское-15] Закон Саратовской области от 28.03.2022 № 43-ЗСО "О преобразовании Сторожевского муниципального образования Татищевского муниципального района Саратовской области, муниципального образования "Город Саратов" и внесении изменений в некоторые законодательные акты Саратовской области".

[Сторожевское24-16] Закон Саратовской области от 15.12.2022 № 155-ЗСО «О внесении изменений в закон Саратовской области "О преобразовании Сторожевского муниципального образования Татищевского муниципального района Саратовской области, муниципального образования "Город Саратов" и внесении изменений в некоторые законодательные акты Саратовской области"».

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]