Контент патне куҫ

Ҫырла Уҫланки (Сарӑту облаҫӗ)

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Ҫырла Уҫланки пăхăр.
Сала
Ҫырла Уҫланки
Патшалăх Раççей
Федераци субъекчĕ Сарӑту облаҫӗ
Муниципаллӑ район Татищево
Муниципаллӑ йӗркеленӳ Ҫырла Уҫланки
Никĕсленĕ 1767
Малтанхи ятсем Бееренфельд (ним. Beerenfeld),
Баум (ним. Baum),
Кивӗ Колонок (Старый Колонок)
Сала  Сала
Почтă индексĕ 412185
ОКАТО кочĕ 63 246 870 001

Ҫырла Уҫланки (ним. Beerenfeld, выр. Ягодная Поляна) — Сарӑту облаҫӗн (РФ) Татищево районӗнчи сала, Ҫырла Уҫланки муниципаллӑ йӗркеленӗвӗн администрациллӗ центрӗ.

1767 ҫулта Бееренфельд (ним. Beerenfeld) нимӗҫ колонийӗ пек никӗсленӗ. Совет вӑхӑтӗнче Атӑлҫи нимӗҫӗсен АССРҪырла Уҫланки кантонӗ йӗркеленӗ, сала унӑн центрӗ пулса тӑнӑ[2]. Анчах кантона хӑвӑрт пӑрахӑҫланӑ.

Пурӑнан халӑх — 954[1] (2010).

Ҫырла Уҫланки хир-вӑрман тӑрӑхӗнче, Атӑл сӑртлӑхӗнче ларать. Сала балкӑри Сокурка юханшывӗн хӗрринче выртать. Унран ҫурҫӗрелле Лесничество вырӑнӗ пур, кӑнтӑралла Побочная Дача (ӗлӗкхи Побочное нимӗҫ ялӗ)[3]. Сарӑтуран автоҫулпа 67 ҫухрӑм кӑнтӑр-тухӑҫалла, Татищевӑран 48 ҫурхӑм ҫурҫӗр-анӑҫалла вырнаҫнӑ. Ҫырла Уҫланкипе юнашар ялсем: Озерки, Песчанка, Сокур.

Вырӑн, ӑҫта Ҫырла Уҫланки сали никӗсленӗ, ҫакӑнпа ятпа пулса тӑнӑ мӗншӗн тесен унта тавра нумай хурӑн ҫырли ӳсет. Иккӗмӗш Екатеринӑн указӗпе, 1764 ҫултан пуҫласа ҫак ҫӗрсенче нимӗҫ колонисчӗсем пурӑнса каяҫҫӗ.

1767 ҫулхи ҫурлан 28-мӗшӗнче официаллӑ никӗсленӗ. Гессентен тата Пфальцран пӗрремӗш 80 ҫемье пурӑнса кайнӑ[4]. 1871 ҫулччен Сарӑту кӗпӗрнин Сарӑту уесӗн Ҫырла Уҫланки колонист округӗн центрӗ, ҫакӑн хыҫҫӑн Ҫырла Уҫланки вулӑсӗн центрӗ.

1785 ҫулта лютеран прихучӗ уҫнӑ. 1857 ҫулта ҫӗр наделӗ — 7959 пилӗк, 1910 ҫулта — 8959 пилӗк. XX ӗмӗрӗн пуҫламӑшӗнче ялта арман (1912 ҫултан), крахмал-патока савучӗ, ярмӑрккасем ирттернӗ, фельдшер-акушер вырӑнӗ, земство шкулӗ пулнӑ. 1909 ҫулта 198 ҫын Ҫӗпӗрӗн Степь крайне тухса кайнӑ[4]. 1926 ҫулта коопераци лавкки, пуҫламӑш шкулӗ, халӑх ҫурчӗ, ҫурт-вулавӑш, ликбез вырӑнӗ, ял канашӗ пулнӑ. 1930 ҫулта ремонт мастер-ҫурчӗ уҫнӑ[4]. Коллективизаци вӑхӑчӗнче кунта пӗрремӗш колхоз туса хунӑ, унтан икӗ колхоз ҫине пайланӑ — «Квелие» («Пӗчӗк ҫӑлкуҫ») тата Роза Люксембург ячӗллӗ[5]. 1928—1932 ҫулсенче Анат-Атӑл крайӗн Сарӑту округӗн Ҫырла Уҫланки кантонӗн центрӗ.

1932—1935 ҫулта Атӑлҫи Нимӗҫӗсен Автономиллӗ Совет Социализм Республикин Ҫырла Уҫланки кантонӗн центрӗ[6]. 1935 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче кантона пӑрахӑҫланӑ та унӑн территорине Сарӑту облаҫӗн йышне кӗнӗ, тата 1941 ҫулччен ял малалла районсенче кӗнӗ — Вязовка районӗ, Пасарлӑ Карапулак районӗ, Ҫӗнӗ Пурас районӗ[5]. Унтан Татищево районӗ йышне кӗртнӗ.

1935 ҫултан Сарӑту крайӗн йышӗнче (1936 ҫултан — Сарӑту облаҫӗнче).

1941 ҫулта нимӗҫ халӑхӗ Казахстана депортациленӗ. Кивӗ нимӗҫсен ҫурчӗсенче вырӑссем, белоруссем, украинсем, поляксем пурӑнса кайнӑ. Ял халӑх йышӗ питӗ пӗчӗклетнӗ[5].

Халӑх йышӗ

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Халӑх йышӗ[4]
1767 1773 1788 1798 1816 1834 1850 1854 1859 1883 1897 1905 1911 1926 1959[5]
269 402 592 1537 1596 2922 4505 4524 5520 6030 6459 9351 9095 6597 1355
Халăх йышĕ
2002[7]2010[1]
1011954

Паллӑ вырӑнсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  • Гайер кил-йышӗн арманӗ[8].

Фотогалерей

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ҫакӑн пек пӑхӑр

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асӑрхавсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]