Анализ нотацийĕ
Нотаци анализĕ — математикăлла анализра усă куракан математикăлла символсен тытăмĕсем. Контекста кура вĕсенчен хăшĕ те пулин мала тухса тăрать.
Лейбниц нотацийĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Чи малтанхи ÿкерчĕке пăхăр (сылтăмрине).
Лагранж нотацийĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Сулахайри ÿкерчĕке пăхăр. Функцин тăхăмĕсене штрихсемпе паллă тунă: пĕрремĕш тăхăм — пĕр штрих, иккемĕш тăхăм — икĕ штрих.
Тăхăм виççĕмĕш шайран пысăкрах пулсан, Рим цифрисемпе (аялти регистр) усă кураççĕ
Пысăкрах шайри тăхăмсене кăтартма кăшт урăхларах меслетсем аван, сăмахран, ак çакăн пекки:
- ...
Лагранж нотацийĕ 1749-мĕш çултанпа «ĕçлет». Чăн та, ăна малтанхи хут Лагранж мар, Эйлер кĕртнĕ-ха ĕнтĕ, анчах анлăн сарăлма шăпах пĕрремĕшĕ нумай хăй тÿпине хывнă.
Эйлер нотацийĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Ку тĕлĕшпе сулахайри аялти ÿкерчĕке пăхăр.
Эйлер нотацийĕ Луи-Франсуа-Антуаном Арбогаст сĕннĕ дифференциаллă оператора усă курать, лешне вара (D-оператор) е (Ньютон — Лейбниц операторĕ) пек паллă тăваççĕ; функци тĕлĕшпе оператор çапла палăрăнать
Ньютон нотацийĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Ньютон нотацийĕ функцие кăтартакан саспалли çийĕн пăнчăсем лартнипе палăрса тăрать. Сылтăмри аялти ÿкерчĕке пăхмалла.
Çапла вара, енчен х кап t аргументăн функцийĕ пулсан, y функцин çав t тĕлĕшĕнчи тăхăмĕ çапла çырăнать
- .
Пысăкрах шайри тăхăмсем тĕлĕшпе вара
Çавăн пекех
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Литература
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Carla C. Morris, Robert M. Stark, 1930-2017. Fundamentals of calculus. — Hoboken, New Jersey, 2015. — ISBN 9781119015314.
- George A. Osborne. Differential and Integral Calculus. — Boston: D. C. Heath and co., 1908. — С. 63-65.
- Augustus De Morgan. The Differential and Integral Calculus. — 1842. — С. 267—268.
- Dennis G. Zill. глава 1.1 // A First Course in Differential Equations. — Belmont, CA, 2009. — С. 3. — ISBN 978-0-495-10824-5.
- Florian Cajori. Article 580 // A History of Mathematical Notations. — New York: Dover Publications, Inc., 1929. — ISBN 0-486-67766-4.
- Loring W. Tu. An introduction to manifolds. — 2. — New York: Springer, 2011. — ISBN 978-1-4419-7400-6.
- D. T. Whiteside. Patterns of Mathematical Thought in the Later Seventeenth Century // Archive for History of Exact Sciences. — 1961. — Т. 1,. — С. 361—362,378.
- S.B. Engelsman. Families of Curves and the Origins of Partial Differentiation. — 2000. — С. 223—226.
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Earliest Uses of Symbols of Calculus, maintained by Jeff Miller (2020 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 6-мӗшӗнче архивланӑ.).
Дифференциаллă шутлав |
|
---|---|
Тĕп | |
Харпăр тĕссем | |
Дифференциалла операторсем (тĕрлĕ координатсенче) | |
Çыхăннă темăсем |
Интегралла шутлав |
|
---|---|
Тĕпри | |
Риман интегралне пĕтĕмлетни | |
Интегралла улшу | |
Хисепле интеграллав | |
Виçе теорийĕ | |
Çыхăннă темăсем | |
Интегралсен йышĕсем |