Тулă (ӳсентăран)

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
(Тулă ҫинчен куҫарнӑ)

Тулă, Тырă (лат. Triticum) — злаксем çемьин ăрачĕн ӳсекен курăк, чылайăш тĕсĕ пĕрçуллăхлисем, вăрăллă культура, нумай çĕршывсенче, çав шутра Раççейре те акса илеççĕ.

Тулă пĕрчинчен сăсăлпа çăнăх тăваççĕ, çăнăхĕнчен çăкăр пĕçереççĕ, манă кĕрпи, салмасемпе кондитерлă япаласем хатĕрлеççĕ. Тулăпа, тулăн улăмĕпе, сăсăлпа выльăха та тăрантаççĕ, сăра та вĕретеççĕ.

Истори[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тулă Мал тата Вăтам Азире (хальхи Турци, Ирак, Сири, Иран, Туркменистан çĕрĕсенче) пирĕн эрăчченхи 7-6 пинçуллăхсенче, Балканра тата хальхи Греци территорийĕсенче – пирĕн эрăчченхи 6-5 пинçуллăхсенче, Икĕпатра – пирĕн эрăчченхи 4 пинçуллăх маларах этемлĕхе паллă пулнă.

Культурăсене ӳстересси[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тулăна туса илесси, çулсемпе (FAOSTAT)
пин тоннă.
Çĕршыв 1985 1995 2005
Китай 85 807 102 211 96 160
Инди 44 069 65 767 72 000
АПШ 65 975 59 404 57 106
Раççей 30 119 45 500
Франци 28 784 30 880 36 922
Канада 24 252 24 989 25 547
Австрали 15 999 16 504 24 067
Германи 13 802 17 763 23 578
Пакистан 11 703 17 002 21 591
Турци 17 032 18 015 21 000

Тулă акса пухакансенчен малтисем — Китайпа Инди. Вĕсем хыççăн АПШ, Раççей.

Тулă тухăçлăхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тулă тухăçлăхĕ сортран, çанталăкран, тăпраран т.ыт. тĕрлĕ кăтару çитеть ( ц\га ,2009 ) :

Культурисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тулă апат-çимĕçĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ясмăк, Пăрçа, Шалçа пăрçи, Сĕлĕ, Кукурусă, Рапсă, Вир, Хура тулă, Рис, Урпа.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шаблон:Тĕшĕллĕ культурăсем