Хусан ханлăхĕ

Хусан ханлăхĕ — Вăтам Атăлçинчи феодаллă патшалăх (1438 —1552), Ылтăн Урта аркансан тĕрекленнĕ, Пăлхар, Джукетау, Хусан, Кашан кнеçлĕхĕсен территорийĕсене пĕрлештернĕ. Тĕп хули — Хусан.

Никĕслекенĕ — Улу-Мухаммед ( 1438 —1445 хуçаланнă).

Истори

XVI ĕмĕрĕн пĕрремĕш пайĕнче, Гирей ăру ханĕсем ертсе пынипе , Мускава хирĕç пĕрмаях вăрçăпа çӳренĕ. 1521 çулхи çурла уйăхĕнче Сахип-Гирея хусан ханĕпе Мухамеда Гирея крым ханĕ Чулхула, Муром, Клин, Мещера, Улатимĕр çĕрĕсем çине вăрçăсемпе кайнă, тыткăна темиçе вун пин çынна хупăрласа илсе таврăннă.

Пĕтĕмпе хусан ханĕсем вырăс çĕрĕсем çине хĕрĕхе яхăн тустарма вăрçăпа тухнă пулнă.

Иван IV 1545-52 çулсенче хусансем çине вăрçăпа çӳренĕ, юлашкинчен 1552 çулта Мускав патши Хусан ханлăхĕн пĕрлĕхне аркатать, ханлăх шутĕнчи Вăтам Атăлçи çĕрĕсене Мускав пăхăнăвне кĕртет.

Вуламалли

Асăрхавсем

^ История татар. Том IV. Татарские государства XV–XVIII вв. Казань: Институт истории АН РТ, 2014. – 1080 с. + 32 с. цв. вкл

Каçăсем

Раваюн, Георгий. "Белые пятна" истории чуваш. Часть 2. Почему в Казанском ханстве чувашей было в 3 раза больше, чем татар?
Худяков М. Г. Очерки по истории Казанского ханства
Марджани Ш.(Багауддинов Шихабуддин, мулла). Очерк истории Болгарского и Казанского царств. 2007 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 17-мӗшӗнче архивланӑ.
Измайлов И. М. Завоевание казанского ханства: причины и последствия (критический разбор новых тенденций современной российской историографии) 2014 ҫулхи Ака уйӑхӗн 15-мӗшӗнче архивланӑ.
Хабутдинов А.Ю Казанское ханство глазами татарских ученых начала XX века 2007 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 17-мӗшӗнче архивланӑ.
Исхаков Д. К вопросу об этносоциальной структуре татарских ханств (на примере Казанского и Касимовского ханств XV-сер. XVI вв.) 2016 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 4-мӗшӗнче архивланӑ.
Алишев С. Х. Казань и Москва: межгосударственные отношения в XV—XVI вв 2016 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 4-мӗшӗнче архивланӑ.

[1] История татар. Том IV. Татарские государства XV–XVIII вв. Казань: Институт истории АН РТ, 2014. – 1080 с. + 32 с. цв. вкл

[akandkok-2] ¹^тата² Историксен пайĕ Шурă тата Синкер Урта территорисем пирки урăхла шухăшлаççĕ.

[1]

[1]

п • с • т Ханлăхсем
Хаканлăхсем	Авар хаканлăхĕ _(тĕр.) • Тухăç-тĕрĕк хаканлăхĕ • Жужань хаканлăхĕ • Анăç-тĕрĕк хаканлăхĕ • Карлук хаканлăхĕ • Кимак хаканлăхĕ • Кыргыз хаканлăхĕ • Вырăс хаканлăхĕ • Тӳркеш хаканлăхĕ • • Тĕрĕк хаканлăхĕ • Уйгур хаканлăхĕ • Хасар хаканлăхĕ

Раççей/Украина	Авар ханлăхĕ _(даг.) • Аçтăрхан ханлăхĕ • Казикумух ханлăхĕ • Дербент ханлăхĕ • Хусан ханлăхĕ • Калмăк ханлăхĕ • Касимов патшалăхĕ • Крым ханлăхĕ • Кюрин ханлăхĕ • Мехтули ханлăхĕ • Çĕпĕр ханлăхĕ • Тĕмен ханлăхĕ • Цахур ханлăхĕ

Малти Ази	Азербайджан ханлăхĕсем • (Ардебил • Баку • Гянджа • Джавад • Дербент • Зенджан • Карабах (Карадаг • Куба • Маку • Марага • Нахичевань • Сараб • Талыш • Тебриз • Урма • Хальхал • Хой • Шека • Ширван) • Ардалан ханлăхĕ • Гилян ханлăхĕ • Мазандаран ханлăхĕ • Нишапур ханлăхĕ

Вăта Ази	Афган ханлăхĕсем (Абдали • Гильза • Герат • Кабул • Кандагар • Пешавар • Хатта) • Джунгар ханлăхĕ • Казах ханлăхĕ • Каракитай ханлăхĕ • Могули • Монгол хаканлăхĕ • Ойрат ханлăхĕ • Ташкент • Узбек ханлăхĕ • Узбек ханлăхĕсем (Бухара (Акчин • Андхой • Бадахшан • Балх • Бухара • Гурзиван • Дарзаб • Коканд • Кундуз • Меймен • Сарыпул • Хульм • Шибирхан • Хива

Кăнтăр Ази	Калат

п • с • т Чăвашсем
Культура	Литература • Мусăк • Ӳнер • Кинематограф • Тетел • Кухня • Театр • Архитектура • Ятсем

Кун-çул	Аслă Пăлхар • Атăлçи Пăлхар • Ылтăн Урта • Хусан ханлăхĕ • Мускав патшалăхĕ • Раççей Империйĕ • ССРП • РФ

Тĕне тытни (алфавитпа)	Атеизм • Православи • Ислам • Чăваш тĕнĕ • Халаплăх

Вырнаçу	Чăваш Ен • Тутарстан • Пушкăртстан • Чĕмпĕр облаçĕ • Самар облаçĕ • Чăваш диаспори

Тĕрлĕрен	Анатри чăвашсем • Анат енчи чăвашсем • Вирьял чӑвашсем • Паллă чăвашсем