Тутар чĕлхи вăтам диалекчĕ

Вăтам диалект
Патшалăхсем:	Раççей Федерацийĕ
Регионсем:	Тутарстан, Киров облаçĕ, Мари Эл, Челепи облаçĕ, Рязань облаçĕ, Пушкăртстан, Свердловск облаçĕ, Удмурти, Курган облаçĕ, Перĕм Ен, Аçтăрхан облаçĕ, Ăренпур облаçĕ
Классификаци
Категори:	Еврази чĕлхисем
	: Тĕрĕк йышĕ Кăпчак ушкăнĕ Атăлçи-кăпчак чĕлхисем
Çырулăх:	кириллица, латиница (тутар çырулăхĕ)
Чĕлхе кочĕсем
ISO 639-1:
ISO 639-2:
ISO 639-3:
	Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, вăтам диалект пăхăр.

Вăтам диалект^[1] (çаплах хусан диалекчĕ, тут. урта диалект, казан диалекты) — тутар чĕлхин диалекчĕ, хусан, касимов тата аçтăрхан тутарĕсен, хусанлешьен тата анатри кама крешенĕсен, нагайбаксен калаçăвĕсен мĕнпурлăхĕ, хальхи тутар литература чĕлхин тĕпне тăвать. Хусан диалекчĕн генезисне пăлхар чĕлхи (VII — XIII), кăпчак чĕлхи (XI — XV), нухай чĕлхи (XV — XVII), çаплах финн-укăр тата вырăс чĕлхисем хутшăннă.^[2]

Калаçусем

Çав. пекех

Асăрхавсем

^ Онлайн - энциклопедия Tatarica.
^ Татарские народные говоры. Баязитова Ф. С., Хайрутдинова Т. Х.- Казань.: Магариф, 2008 г.

Каçăсем

«Татарские народные говоры» Баязитова Ф. С., Хайрутдинова Т. Х.- Казань.: Магариф, 2008 г.,

[1] Онлайн - энциклопедия Tatarica.

[autogenerated1-2] Татарские народные говоры. Баязитова Ф. С., Хайрутдинова Т. Х.- Казань.: Магариф, 2008 г.

[1]

[2]

п • с • т Тĕрĕк чĕлхисем, чĕлхевĕсем, диалекчĕсем, калаçăвĕсем
пратĕрĕк †
Пăлхар ушкăнĕ	авар (тĕрĕк) †¹ \| пулхар † \| хун †¹ \| хасар †¹ \| чăваш

Авалхи тĕрĕк	авалхи кăркăс (енисей-кăркăс) † \| орхон-енисей (ватă тĕрĕк) \| уйгур рунă (орхон-уйгур) †

Туçи алтай (вар-хĕвелтухăç) ушкăнĕ¹	кăркăс-кăпчак³: кăркăс (çурçĕр кăркăс, ферган-кăпчак (†), кăнтăр кăркăс), кăнтăр алтай (диал.: хăй алтай (ойрот), теленгит, телеут) \| çурçĕр алтай¹: шор челхин кондом диалекчĕ², чулăм челхин анат чулăм диалекчĕ², çурçĕр алтай (диал.: кумандă, челкан) \| тапалар³

Карлук ушкăнĕ	карлук-уйгур: авалхи уйгур †, карахан (карахан-уйгур) †, халаджа (аргу)¹ \| карлук-хорезм: литература çыруллă ватă чĕлхесем — хорезм-тĕрĕк †, чагатай, тĕрĕк чĕлхи †, хальхи — айна ‡, или-тĕрĕк, лобнор ‡¹, узбек, уйгур (çĕнĕ уйгур), хотан², хотон (†) ‡¹, кăнтăр кăркăс — карлук диалекчĕсем²

Кăпчак ушкăнĕ	авалхи кăпчак † \| нухай-кăпчак: алабуга-нухай², аçтăрхан-нухай², казах, каракалпак, нухай, крым тутар чĕлхин çеçенхир диалекчĕ, узбек-нухай (узбек чĕлхин кăпчак диалекчĕсем) ‡², ферган-кăпчак — нухай-кăпчак диалекчĕсем², кăнтăр кăркăс — нухай-кăпчак диалекчĕсем², юртă-нухай² \| атăл-кăпчак: пушкăрт, çĕпĕр-тутар, тутар (диал.: мишер) \| половец-кăпчак: авалхи половец †, караим крым тутар¹ (караим, крым диалекчĕ², крым тутар (литература), крымчак², крым тутар чĕлхин вăтам диалекчĕ, урум (азовçум) — кăпчак пуплевĕсем²), кумăк-карачай-балкар¹ (эрмен-кăпчак †, карачай-балкар, кумăк), мамлюк-кăпчак †

Огуз ушкăнĕ	авалхи огуз † \| печенег †¹ \| салар \| çурçĕр узбек (икан-карабулак) \| хăй огуз: азербайджан (диалектсем) \| айналлу² \| афшар² \| балкан-гагауз \| гагауз \| кашкай² \| осман † \| салчук² \| сири-туркмен² \| сонкор-тĕрĕк \| турккă (диал.: кипр) \| туркмен (диал.: трухмен) \| урум (азовçум) — огуз пуплевĕсем \| хорасан-тĕрĕк (диал.: боджнурди) \| хорезм (ӳспек чĕлхин огуз диалекчĕсем)² \| цалк² \| крым тутар чĕлхин кăнтăр çыранĕн диалекчĕ

Саян (тобас) ушкăнĕ	çеçенхир: кёк-мончак (диал.: мончак, цэнгэл), тăва \| тайга: тухăç тăва, сойот-цатан (диал.: сойот, урянхай, цатан), тофалар

Хакас (кăркăс) ушкăнĕ	сарăк-югур (хара-йогур) \| фуюй-кăркăс \| хакас-алтай: шор чĕлхин мрас диалекчĕ², чулăм чĕлхин вăтам калаçăвĕ², хакас

Якут ушкăнĕ	ака теекен \| о-теекен, çав шутра долган², якут литератури

Çырулăх	орхон-ениçей рунисем \| пăлхар рунисем \| яналиф
Асăрхавсем: ¹ чĕлхе е чĕлхе ушкăнĕн классификацийĕ тавлашуллă, чĕлхе ушкăнĕ гипотезăллă (Терĕк чĕлхисен классификацийĕ пăхăр); ² «чĕлхе» термина уса курни йăнăш («чĕлхе е диалект» проблема пăхăр); ³ кăпчак, пулас; † çухалнă, уйрăлнă е улшăннă чĕлхесем; (†) çухалнă чĕлхесем, пулас; ‡ хутăш чĕлхесем